Віктар Якаўлевіч Станіцын

Віктар Якаўлевіч Станіцын
Дата нараджэння	20 красавіка (2 мая) 1897
Месца нараджэння	Екацярынаслаў, Кацярынаслаўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	24 снежня 1976(1976-12-24) (79 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Увядзенскія могілкі[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Жонка	Yelena Ponsova[d]
Адукацыя	Другая студыя ММТ[d]
Прафесія	акцёр, тэатральны рэжысёр, тэатральны педагог
Гады актыўнасці	з 1918
Тэатр	Другая студыя ММТ[d] Маскоўскі Мастацкі тэатр Школа-студыя пры Маскоўскім мастацкім тэатры[d]
Прэміі
Узнагароды
IMDb	ID 0822337

Стані́цын Віктар Якаўлевіч (сапр. Гёзе) (20 красавіка (2 мая) 1897 — 24 снежня 1976) — савецкі акцёр тэатра і кіно, тэатральны рэжысёр, педагог. Народны артыст СССР (1948).

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і прысяжнага паверанага ў горадзе Екацярынаслаў (сучасны Дніпро). У 1916 годзе скончыў гімназію і паступіў на юрыдычны факультэт Маскоўскага ўніверсітэта. З універсітэта быў мабілізаваны ў армію і пасля дэмабілізацыі ў канцы 1917 года вярнуўся ў Екацярынаслаў. У 1918 годзе (пасля распаду шлюбу бацькоў) разам з маці пераехаў у Маскву, дзе паступіў на вучобу ў 2-ю студыю Маскоўскага Мастацкага тэатра. З 1924 года акцёр у трупе Мастацкага тэатра, у 1930—1950 гадах — рэжысёр-пастаноўшчык. З 1948 года — вядучы педагог, прафесар у Школе-студыі Мастацкага тэатра, 1957 года член мастацкага кіраўніцтва тэатра. Член КПСС с 1954 года.

Памёр В. Я. Станіцын 23 снежня 1976 года. Пахаваны на Увядзенскіх могілках у Маскве.

Творчасць

В. Я. Станіцын — мяккі лірычны акцёр, які ўносіць у выкананне гумар, чароўнасць, бытавую дакладнасць.

Сярод тэатральных роляў: Нікс («Зялёнае кольца» З. М. Гіпіус), Ролер («Разбойнікі» Ф. Шылера), Андрэй Прозараў («Тры сястры» А. П. Чэхава), Кураслепаў, Кудраш («Гарачае сэрца», «Граза» А. М. Астроўскга), Рапяцілаў («Гора ад розуму» А. С. Грыбаедава), фон Шрат («Дні Турбіных» М. А. Булгакава), прапаршчык Абаб («Браняпоезд 14-69» У. В. Іванава), губернатар («Мёртвыя душы» А. С. Грыбаедава), Сціва Аблонскі («Ганна Карэніна» паводле Л. М. Талстога), замежны пісьменнік («Крамлёўскія куранты» М. Ф. Пагодзіна), Мядзведеў («На дне» М. Горкага), інспектар Міч («Сола для гадзінніка з боем» О. Загадкіна) і інш.

Таксама В. Я. Станіцын здымаўся ў кіно. Выканаў ролі ў фільмах «Справы і людзі» (1932), «Чатыры візіты Самуэля Вульфа» (1934), «Зоры Парыха» (1936), «Юбілей» (1944), «Без віны вінаватыя» (1945), «Трэці ўдар» (1947), «Падзенне Берліна» (1949), «Ганна Карэніна» (тэлевізійны фільм, 1953), «Вайна і мір» (1967) і інш.

Як рэжысёр паставіў спектаклі «Піквікскі клуб» паводле Ч. Дыкенса (1934), «Апошнія дні» М. Булгакава (1943, разам з В. Тапарковым), «Рускія людзі» К. Сіманава (1943, разам з М. В. Кнебель, мастацкі кіраўнік М. П. Хмялёў), «Разлом» Б. Лаўранёва (1950, разам з І. Раеўскім), «Дванаццатая ноч» У. Шэкспіра (1955, разам з П. Масальскім), «Марыя Сцюарт» Ф. Шылера (1957), «Вішнёвы сад» (1958) і «Чайка» (1960, разам з І. Раеўскім) А. П. Чэхава, «Кветкі жыцця» М. Пагодзіна (1961, разам з І. М. Тарханавым і А. М. Каравым) і інш.

Узнагароды і званні

• Заслужаны артыст РСФСР (1932)
• Народны артыст РСФСР (1938)
• Заслужаны артыст Паўночна-Асецінскай АССР (1946)
• Народны артыст СССР (1948)
• Ордэн «Знак Пашаны» (1937)
• Сталінская прэмія першай ступені (1947) — за пастаноўку спектакля «Пераможцы» Б. Ф. Чырскова
• Сталінская прэмія другой ступені (1949) — за выкананне ролі Ф. І. Талбухіна ў фільме «Трэці ўдар»
• Сталінская прэмія другой ступені (1951) — за пастаноўку спектакля «Другое каханне»
• Сталінская прэмія першай ступені (1952) — за выкананне ролі Звяздзінцава ў спектаклі «Плён асветы» Л. М. Талстога
• Дзяржаўная прэмія РСФСР імя К. С. Станіслаўскага (1974) — за выкананне ролі інспектара Міча ў спектаклі «Сола для гадзінніка з боем» А. Заградніка
• Медаль «За абарону Масквы» (1946)
• Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.» (1946)
• Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы» (1948)
• Два ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга (1957, 1971)

Літаратура

• Стані́цын Віктар Якаўлевіч (сапр. Гёзе) // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 148. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• З. Вл. Стани́цын Виктор Яковлевич (наст. фам. Гёзе) // Театральная энциклопедия. В 5 томах. / Под редакцией С. С. Мокульского (том 1), П. А. Маркова (тома 2—5). — М., Советская энциклопедия, 1961—1967. — Т. 4: Нежин — Сярев. — М., 1965. — Стб. 1079—1080. — 1152 стб. с илл., 6 л. илл. — 40 500 экз. (руск.)
• Станицын Виктор Яковлевич // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• Инна Соловьёва. Виктор Яковлевич Станицын // Сайт Маскоўскага Мастацкага тэатра імя А. П. Чэхава
• Безносова О. ГЕЗЕ (сцен. псевд. Станицын) Виктор Яковлевич (1897—1976), советский актер театра и кино, театральный режиссер и педагог, народный артист СССР // Электронная энциклопедия немцев России (НИЭЭНР) (руск.)
• Виктор Станицын // 100 лет Санкт-Петербургской филармонии (руск.)
• Станицын Виктор // Киносозвездие
• Станицын Виктор Яковлевич (руск.) // Анлайн-кінатэатр «Масфільма»
• Станицын Виктор Яковлевич // Мультипортал КМ.RU (руск.)
• Станицын Виктор Яковлевич // РУСКИНО (руск.)