Густаў Выкоўскі

Густаў Выкоўскі
Густаў Выкоўскі
член Дзяржаўнага савета Расійскай імперыі[d]
	1906 — 25 ліпеня (7 жніўня) 1906
Пераемнік	Уладзіслаў Платонавіч Войніч-Сянажэцкі[d]
Нараджэнне	1860
Смерць	15 жніўня 1940; Варшава, Генерал-губернатарства[d], Трэці рэйх;
Бацька	Вікенцій Выкоўскі[d]
Маці	Марыя з Вяльгорскіх[d]
Веравызнанне	каталіцтва
Партыя	Канстытуцыйна-дэмакратычная партыя;
Член у	Кола Літвы і Русі ў Дзяржаўным Савеце Расійскай імперыі;
Адукацыя	Магілёўская мужчынская гімназія; медыцынскі факультэт Варшаўскага ўніверсітэта[d]; Цюрыхскі ўніверсітэт;
Навуковая ступень	доктар медыцыны[d]

Густаў Вінцэнтавіч (Вікенцьевіч) Выкоўскі (руск.: Густав Викентьевич Выковский, польск.: Gustaw Wykowski; 1860 — 15 жніўня 1940(1940-08-15), Варшава, Генерал-губернатарства^[d]) — грамадска-палітычны дзеяч.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Паходзіў са шляхецкага роду Выкоўскіх. Католік^[1]. Нарадзіўся ў 1860 годзе ў сям'і Вікенція Выкоўскага і графіні Марыі з Вяльгорскіх^[2].

Валодаў фальваркам Паленава і хутарамі Баброў і Барок Быхаўскага павета Магілёўскай губерні^[1].

Пасля заканчэння Магілёўскай гімназіі^[1]^[3] ён паступіў на медыцынскі факультэт Варшаўскага ўніверсітэта^[4], але ў 1883^[1] годзе быў адлічаны з прычыны ўдзелы ў антыўрадавай акцыі^[4]. Вучобу працягнуў за граніцай^[4], скончыў Цюрыхскі ўніверсітэт^[1], атрымаў званне доктара медыцыны Бернскага ўніверсітэта^[4]. У 1891 годзе быў членам «Польскай лігі»^[1].

Пасля займаўся сваім маёнткам, стаў членам Магілёўскага таварыства сельскай гаспадарскі, актыўна ўдзельнічаў у земскай працы^[4]. У 1903—1908 гг. гласны Быхаўскай павятовай управы па справах земскай гаспадаркі, член Магілёўскага лесаахоўнага камітэта і Быхаўскай павятовай камісіі паводле ацэнкі нерухомых маёмасцяў^[1].

Як земскі дзеяч Выкоўскі ўдзельнічаў ва ўсерасійскіх земскіх з’ездах у 1905 г. Там ён пазнаёміўся з расійскімі лібераламі — заснавальнікамі Канстытуцыйна-дэмакратычнай партыі (КДП). У снежні таго ж года адбыўся арганізацыйны збор канстытуцыйных дэмакратаў у Магілёве. Быў абраны пастаянны губернскі камітэт, старшынёй якога стаў Густаў Быкоўскі. Кадэцкая група аформілася і ў ягоным маёнтку Паленава^[4].

Увесну 1906 года Выкоўскі быў выбраны членам Дзяржаўнага савета ад Магілёўскай губерні. 6 мая 1906 г. ён быў кааптаваны ў ЦК КДП. Такім чынам, прадстаўнік Магілёўскага аддзела апынуўся ў складзе вышэйшага кадэцкага кіраўніцтва. Уваходзіў таксама ў групоўку дэпутатаў «Кола Літвы і Русі». У Дзяржаўным савеце Выкоўскі выступаў з левых пазіцый. Ён настойваў на радыкальнай рэформе дзяржаўнага ладу Расійскай імперыі, мяркуючы, што для гэтага наступіў спрыяльны момант^[4].

«Векавыя асновы» зусім не так моцныя і ўстойлівыя, як ім быць належала, ды ў дадаткаў і начальства [г. зн. урад] далёка не такое магутнае, як спадзяваліся^[4]

Аднак ужо 25 ліпеня (7 жніўня) 1906 года Густаў Выкоўскі дэманстратыўна склаў з сябе паўнамоцтва члена Дзяржаўнага савета на знак пратэсту супраць роспуску I Дзяржаўнай думы^[4]. Яго месца ў студзені 1907 заняў Уладзіслаў Войніч-Сянажэцкі. Прадстаўнік Польскага Дэмакратычнага Саюза (1907)^[1].

Мясцовыя ўлады на апазіцыйную дзейнасць Выкоўскага адказалі рэпрэсіямі. У сярэдзіне лістапада 1906 г. паліцыя разагнала сход Магілёўскага камітэта КДП. Выкоўскі быў аштрафаваны на 200 руб. і з’ехаў у свой маёнтак. Асцерагаючыся паліцыі, ён у лісце ЦК прасіў накіроўваць карэспандэнцыю на імя графіні Ж. Г. Вяльгорскай. Аднак засцярогі не дапамаглі. У студзені 1907 г. Выкоўскі быў арыштаваны і на месяц пасаджаны ў Магілёўскую турму^[4].

Тым не менш, і ў наступны час ён працягваў актыўна ўдзельнічаць ва ўсіх партыйных мерапрыемствах. У чэрвені 1907 года Выкоўскі прысутнічаў на пленарным пасяджэнні ЦК, у маі і лістападзе 1909 года, а таксама ў маі 1910 года на нарадах кадэцкай фракцыі III Дзяржаўнай думы з прадстаўнікамі мясцовых груп. Ён жа, мабыць, быў і на аналагічных нарадах у 1911—1912 гадах^[4].

Густаў Выкоўскі падаваў фракцыі фактычныя матэрыялы, якія яна выкарыстоўвала ў Думе пры падрыхтоўцы законапраектаў ці для крытыкі ўрада. У цэлым магілёўскі прадстаўнік быў задаволены дзейнасцю дэпутатаў-кадэтаў. На нарадзе ў маі 1909 г. ён ад імя трох нацыянальных груп (рускіх (беларусаў), палякаў і яўрэяў), якія ўваходзілі ў склад мясцовага камітэта, выказаў падзяку фракцыі за ўстойлівую абарону нацыянальных інтарэсаў у Дзяржаўнай думе^[4].

У 1912—1917 гадах глосны Быхаўскага павятовага земскага сходу, член Быхаўскай павятовай землеўпарадкавальнай камісіі і Быхаўскага павятовага вучылішчнага савета, член праўлення Таварыства па адкрыцці і ўтрыманні ў горадзе Быхаве і яго павеце жаночай і мужчынскай гімназій і іншых сярэдніх навучальных устаноў, член Магілёўскага губернскага камітэта Усерасійскага земскага саюза^[1].

Пасля лютага 1917 года Густаў Выкоўскі, працягваючы супрацоўнічаць з КДП, уключаецца ў працу губернскай польскай рады. Адначасова ён узначальвае Магілёўскую губернскую земскую ўправу, старшынёй 9-га надзвычайнага Магілёўскага губернскага земскага сходу, старшынёй Магілёўскага губернскага камітэта Усерасійскага земскага саюза^[1], намеснікам старшыні акруговай па справах аб выбарах ва Устаноўчы сход камісіі^[4]. Быў кандыдатам ва Устаноўчы сход ад Магілёўскай губернскай Польскай рады^[4].

Пасля прыходу да ўлады бальшавікоў 26 кастрычніка 1917^[4] года ўвайшоў у склад Магілёўскага губернскага камітэта грамадскай бяспекі^[1], створанага для процідзеяння захопу ўлады бальшавікамі^[4].

Пасля ўсталявання ў Магілёве савецкай улады Густаў Выкоўскі ў студзені 1918 года быў арыштаваны^[4] ў якасці закладніка^[1]. Аднак праз месяц яго адпусцілі з прычыны заступніцтва шматлікіх польскіх і расійскіх грамадскіх дзеячаў^[4]. У перыяд нямецкай акупацыі Магілёва быў членам Магілёўскай гарадской управы^[1].

Пасля гэтага ён спачатку пераязджае ў Мінск, а затым у Варшаву, дзе працаваў саветнікам польскага міністэрства працы.

Памёр Выкоўскі 15 жніўня 1940 года^[4].

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м Юрый Снапкоўскі Снапковский Ю.Н. Могилевская губернская тюрьма периода немецкой оккупации Могилева (1918 г.) в документах НИАБ // Архіварыус: Зборнік навуковых паведамленняў і артыкулаў. Вып. 9 / Укл. З.Л. Яцкевіч; рэдкал.: Ю.М. Бохан [і інш.. Мінск: БелНДІДАС, 2011. С. 75–96.].
↑ Густаў Выкоўскі ў генеалагічнай базе даных Sejm-Wielki.pl
↑ У іншых крыніцах — Полацкай
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т Д. С. Лавринович Лидер могилевских кадетов Г. В. Выковский (other). — 2007.

[:0-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м Юрый Снапкоўскі Снапковский Ю.Н. Могилевская губернская тюрьма периода немецкой оккупации Могилева (1918 г.) в документах НИАБ // Архіварыус: Зборнік навуковых паведамленняў і артыкулаў. Вып. 9 / Укл. З.Л. Яцкевіч; рэдкал.: Ю.М. Бохан [і інш.. Мінск: БелНДІДАС, 2011. С. 75–96.].

[2] Густаў Выкоўскі ў генеалагічнай базе даных Sejm-Wielki.pl

[3] У іншых крыніцах — Полацкай

[:1-4] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н ^о ^п ^р ^с ^т Д. С. Лавринович Лидер могилевских кадетов Г. В. Выковский (other). — 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]