Гэнік Лойка

Гэнік Лойка
Гэнік Лойка
Дата нараджэння	9 сакавіка 1962 (62 гады)
Месца нараджэння	Мікелеўшчына, Мастоўскі сельсавет, Мастоўскі раён, Гродзенская вобласць, БССР, СССР;
Грамадзянства	Беларусь;
Род дзейнасці	скульптар
Месца працы	Беларускі дзяржаўны музей народнай архітэктуры і побыту; Гісторыка-культурны музей-запаведнік «Заслаўе»; Гімназія-каледж мастацтваў імя І. В. Ахрэмчыка; Мінскі дзяржаўны мастацкі каледж імя А. К. Глебава;
Вучоба	Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў; Гімназія-каледж мастацтваў імя І. В. Ахрэмчыка;
Уплыў	Леанід Рыгоравіч Давідзенка і Анатоль Аляксандравіч Анікейчык
Член у	Беларуская спеўна-драматычная майстроўня; Талака; Беларускі саюз мастакоў;
Узнагароды
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гэнік Лойка, сапр.: Генадзь Станіслававіч Лойка (9 сакавіка 1962, в. Мікелеўшчына, Мастоўскі раён, Гродзенская вобласць) — беларускі скульптар.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Скончыў гімназію-каледж мастацтваў імя І. В. Ахрэмчыка (1980), Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут (1986). Вучыўся ў Леаніда Давідзенкі і Анатоля Анікейчыка. Выкладаў у Мінскай сярэдняй школе № 185 з архітэктурна-мастацкім ухілам^[2]. Працаваў у Музеі народнага дойлідства і побыту, у Заслаўскім гісторыка-культурным запаведніку, у мастацкім каледжы імя І. Ахрэмчыка, у Мінскім мастацкім вучылішчы імя А. Глебава^[3].

Сябра Беларускага саюза мастакоў з 1993 г.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

З 1987 года ўдзельнічае ў мастацкіх выстаўках.

Працуе ў манументальнай і станкавай скульптуры, а таксама ў дробнай пластыцы. Найбольш вядомыя творы:

помнік Тадэвушу Касцюшку ў Музеі-сядзібе, Мерачоўшчына (2018)^[4].

бюст пісьменніка Алеся Адамовіча ў пасёлку Глуша^[5]^[6].
Помнік Францыску Скарыну ў Кішынёве (2017)^[7].
Памятная дошка ў гонар Ларысы Геніюш (2010)^[8]^[9].

У 2014 годзе да 500-й гадавіны адзначэння перамогі ў Аршанскай бітве распрацаваў юбілейны бронзавы медаль^[10].

Гэнік Лойка — стваральнік унікальных скульптурных пленэраў «Легенды з пяску»^[11], падчас якіх на пясчаных кар’ерах ці на берагах рэчак скульптары і проста ахвочыя лепяць гіганцкія скульптуры; таксама плануе зрабіць вялікую скульптуру з пяску ў гонар 1000-годдзя Літвы^[12].

У студзені 2015 года у двары дома, дзе жыве, стварыў снежную скульптуру галавы князя (караля) з бел-чырвона-белым сцягам^[13]^[14].

У сакавіку 2021 года вырабіў у Нью-Ёрку бюсты Тадэвуша Касцюшкі і Кастуся Каліноўскага, адлітыя з бронзы^[15]. 26 сакавіка 2022 на ўрачыстай імпрэзе святкавання Дня Волі бюсты былі ўсталяваныя каля будынка Катэдральнага сабора Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы cв. Кірылы Тураўскага ў Нью-Ёрку (401 Атлантык Авэню, Бруклін)^[16].

Грамадская дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]

Удзельнічаў у маладзёжным грамадскім аб’яднанні «Беларуская Майстроўня» (1979—1984), з’яўляючыся адным з яго арганізатараў^[17]. Быў актыўным удзельнікам таварыства «Талака»^[18], якое займалася адраджэннем беларускай культуры.

21 лютага 2013 года судом Фрунзенскага раёна Мінску быў арыштаваны на пяць сутак за акцыю ў падтрымку беларускамоўнай адукацыі, якую Гэнік правёў у Міжнародны дзень роднай мовы, 21 лютага, каля сталічнай беларускамоўнай гімназіі № 4. Суддзя Людміла Лапо прызнала яго вінаватым у правядзенні несанкцыянаванага пікета (арт. 23.34 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях)^[19]. Тэрмін адбываў у турме на Акрэсціна. Арышт быў першым у яго жыцці. Выйшаў 26 лютага. Сярод тых, хто сустракаў Лойку каля турмы на Акрэсціна, былі вядомы педагог Лявон Баршчэўскі і намеснік старшыні Кансерватыўна-хрысціянскай партыі БНФ Юры Беленькі, які ў свой час быў калегам Лойкі па «Талацэ»^[20].

1 лістапада 2020 года быў затрыманы падчас марша «Дзяды супраць тэрору», атрымаў 20 сутак адміністрацыйнага арышту з адбываннем на Акрэсціна^[21]^[22].

Узнагароды[правіць | правіць зыходнік]

Узнагароджаны медалём 100 гадоў БНР Рады Беларускай Народнай Рэспублікі^[23].

Зноскі

↑ Genadz' Stanislavavič Lojka // https://www.degruyter.com/view/AKL/_40504339
↑ Скульптару Гэніку Лойку пагражае звальненьне з працы
↑ Анкета свабоды: Гэнік Лойка
↑ Першы ў Беларусі помнік Тадэвушу Касьцюшку ўрачыста адкрылі ля Косава // Радыё Свабода, 12 мая 2018
↑ Бюст Алеся Адамовіча у пас. Глуша (2019)
↑ На малой радзіме Алеся Адамовіча за народныя грошы паставілі першы ў Беларусі помнік клясыку
↑ Помнік Францыску Скарыну ў Кішынёве будзе ўстаноўлены ў лістападзе (нявызн.). БЕЛТА (24 ліпеня 2017). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2017. Праверана 2 жніўня 2017.
↑ Мемарыяльная шыльда, якая будзе ўсталявана ў Празе на доме, дзе жыла Ларыса Геніюш
↑ Шыльда Ларысы Геніюш у Празе пакуль не з'явілася Архівавана 17 студзеня 2021.
↑ Юбілейны бронзавы мэдаль да слаўнае Перамогі пад Воршай! (нявызн.). Iмбрык (16 красавіка 2014). Архівавана з першакрыніцы 29 кастрычніка 2023. Праверана 12 кастрычніка 2014.
↑ Будзьма разам/Каляндар культуры
↑ Літва пясчаная
↑ Фотофакт: У адным зь менскіх двароў зьявілася сьнежная скульптура караля зь бел-чырвона-белым сьцяга (нявызн.). Радыё «Свабода» (24 студзеня 2015). Праверана 7 сакавіка 2019.
↑ Арцём Лява. Генік Лойка: Прымушайце людзей размаўляць з сабой па-беларуску (нявызн.). Новы Час (9 сакавіка 2015). Праверана 7 сакавіка 2019.
↑ Гэнік Лойка вырабіў у Нью-Ёрку бюсты Касцюшкі і Каліноўскага (нявызн.). Наша Ніва (10 сакавіка 2021). Праверана 30 чэрвеня 2021.
↑ У ЗША адкрылі помнікі ў гонар Касцюшкі і Каліноўскага (нявызн.). Новы Час (27 сакавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 27 сакавіка 2022. Праверана 27 сакавіка 2022.
↑ Радыё Свабода: Гісторыя аднаго цуду: Гэнік Лойка
↑ Сведкі. 1980-я. Талака (нявызн.). БелСат (10 мая 2015). Праверана 7 сакавіка 2019.
↑ А. Серада. Мінскага скульптара Генадзя Лойку пасадзілі на пяць сутак (нявызн.). БелаПАН (21 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 12 кастрычніка 2014. Праверана 12 кастрычніка 2014.
↑ Аксана Рудовіч, Ірына Арахоўская. У скульптара Лойкі ў турме з’явіліся задумы новых скульптур (нявызн.). Наша Ніва (26 лютага 2013). Праверана 7 сакавіка 2019.
↑ Грушэцкі А.. Затрымалі скульптара Гэніка Лойку. Ён у Заводскім РУУС (нявызн.). Новы Час (1 лістапада 2020). Праверана 21 студзеня 2021.
↑ Грушэцкі А.. Скульптар Гэнік Лойка на Акрэсціна. Прысуд — 20 сутак (нявызн.). Новы Час (3 лістапада 2020). Праверана 21 студзеня 2021.
↑ Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Беларускі саюз мастакоў: Энцыклапедычны даведнік / аўтар-складальнік Б. А. Крэпак і інш.. — Мн.: ВТАА «Кавалер Паблішерс», 1998. — С. 321. — 664 с. — 3 000 экз. — ISBN 985-6427-09-6.
Дубавец, С. Майстроўня. Гісторыя аднаго цуду / Сяргей Дубавец; фота А. Канцавога. — [Б. м.] : Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода, 2012, — 457 с.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Гэнік Лойка судзіцца з КДБ і Белінвэстбанкам. За мову
Гэнік Лойка ў «Размове Мацкевіча» // Тэлеканал БелСат
А. Тамковіч. Гэнік Лойка: Я не хацеў, каб усё было ціха (нявызн.). газета «Новы час» (23 чэрвеня 2015).

[_b5db1eda586733a7-1] Genadz' Stanislavavič Lojka // https://www.degruyter.com/view/AKL/_40504339

[2] Скульптару Гэніку Лойку пагражае звальненьне з працы

[3] Анкета свабоды: Гэнік Лойка

[4] Першы ў Беларусі помнік Тадэвушу Касьцюшку ўрачыста адкрылі ля Косава // Радыё Свабода, 12 мая 2018

[5] Бюст Алеся Адамовіча у пас. Глуша (2019)

[6] На малой радзіме Алеся Адамовіча за народныя грошы паставілі першы ў Беларусі помнік клясыку

[7] Помнік Францыску Скарыну ў Кішынёве будзе ўстаноўлены ў лістападзе (нявызн.). БЕЛТА (24 ліпеня 2017). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2017. Праверана 2 жніўня 2017.

[8] Мемарыяльная шыльда, якая будзе ўсталявана ў Празе на доме, дзе жыла Ларыса Геніюш

[9] Шыльда Ларысы Геніюш у Празе пакуль не з'явілася Архівавана 17 студзеня 2021.

[10] Юбілейны бронзавы мэдаль да слаўнае Перамогі пад Воршай! (нявызн.). Iмбрык (16 красавіка 2014). Архівавана з першакрыніцы 29 кастрычніка 2023. Праверана 12 кастрычніка 2014.

[11] Будзьма разам/Каляндар культуры

[12] Літва пясчаная

[13] Фотофакт: У адным зь менскіх двароў зьявілася сьнежная скульптура караля зь бел-чырвона-белым сьцяга (нявызн.). Радыё «Свабода» (24 студзеня 2015). Праверана 7 сакавіка 2019.

[14] Арцём Лява. Генік Лойка: Прымушайце людзей размаўляць з сабой па-беларуску (нявызн.). Новы Час (9 сакавіка 2015). Праверана 7 сакавіка 2019.

[15] Гэнік Лойка вырабіў у Нью-Ёрку бюсты Касцюшкі і Каліноўскага (нявызн.). Наша Ніва (10 сакавіка 2021). Праверана 30 чэрвеня 2021.

[16] У ЗША адкрылі помнікі ў гонар Касцюшкі і Каліноўскага (нявызн.). Новы Час (27 сакавіка 2022). Архівавана з першакрыніцы 27 сакавіка 2022. Праверана 27 сакавіка 2022.

[17] Радыё Свабода: Гісторыя аднаго цуду: Гэнік Лойка

[18] Сведкі. 1980-я. Талака (нявызн.). БелСат (10 мая 2015). Праверана 7 сакавіка 2019.

[19] А. Серада. Мінскага скульптара Генадзя Лойку пасадзілі на пяць сутак (нявызн.). БелаПАН (21 лютага 2013). Архівавана з першакрыніцы 12 кастрычніка 2014. Праверана 12 кастрычніка 2014.

[20] Аксана Рудовіч, Ірына Арахоўская. У скульптара Лойкі ў турме з’явіліся задумы новых скульптур (нявызн.). Наша Ніва (26 лютага 2013). Праверана 7 сакавіка 2019.

[21] Грушэцкі А.. Затрымалі скульптара Гэніка Лойку. Ён у Заводскім РУУС (нявызн.). Новы Час (1 лістапада 2020). Праверана 21 студзеня 2021.

[22] Грушэцкі А.. Скульптар Гэнік Лойка на Акрэсціна. Прысуд — 20 сутак (нявызн.). Новы Час (3 лістапада 2020). Праверана 21 студзеня 2021.

[23] Алексіевіч, Пазьняк, Вольскі, Эрыксан, Белавус. Хто яшчэ ўзнагароджаны мэдалём у гонар БНР-100

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]