Жан Батыст Дзюма

Жан Батыст Андрэ Дзюма
Jean Baptiste Andre Dumas
Дата нараджэння	14 ліпеня 1800(1800-07-14), 15 ліпеня 1800(1800-07-15) ці 16 ліпеня 1800(1800-07-16)
Месца нараджэння	Алес[d], дэпартамент Гар, рэгіён Лангедок — Русільён, Францыя[…]
Дата смерці	10 красавіка 1884(1884-04-10) (83 гады), 9 красавіка 1884(1884-04-09) (83 гады) ці 11 красавіка 1884(1884-04-11) (83 гады)
Месца смерці	Каны, дэпартамент Прыморскія Альпы, рэгіён Праванс — Альпы — Лазурны Бераг, Францыя[…]
Месца пахавання	Могілкі Манпарнас[d]
Грамадзянства	Францыя
Жонка	Hermione-Caroline Brongniart[d]
Дзеці:	Ernest Charles Jean-Baptiste Dumas[d]
Род дзейнасці	хімік, палітык, вучоны, выкладчык універсітэта, фармацэўт
Навуковая сфера	хімія
Месца працы	Парыжскі ўніверсітэт
Альма-матар	Жэнеўскі ўніверсітэт
Вядомыя вучні	Шарль Адольф Вюрц
Вядомы як	аўтар тэорыі тыпаў
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Парыжскае філаматычнае таварыства[d] Французская акадэмія Шведская каралеўская акадэмія навук Французская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук[d] Венгерская акадэмія навук Парыжская медыцынская акадэмія[d] Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] Баварская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды і прэміі	медаль Коплі (1843) Фарадэеўская лекцыя[d] (1869) медаль Альберта[d] (1877) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d]
Творы у Вікікрыніцах
Жан Батыст Андрэ Дзюма на Вікісховішчы

Жан Батыст Андрэ Дзюма (фр. Jean Baptiste Andre Dumas; 14 ліпеня 1800, Алес — 11 красавіка 1884, Каны) — французскі хімік-арганік і дзяржаўны дзеяч.

Біяграфія

У юнацтве навучаўся аптэкарскай справе. У 1816 годзе адправіўся ў Жэневу, дзе працаваў памочнікам фармацэўта. Скончыўшы Жэнеўскі ўніверсітэт, у 1823 годзе перабраўся ў Парыж, дзе да 1840 года працаваў у Політэхнічнай школе; у 1835 годзе стаў прафесарам. Адначасова Дзюма выкладаў у Сарбоне (1832—1868), Цэнтральнай школе мастацтваў і рамёстваў (1829—1852), адным з заснавальнікаў якой ён быў, і ў Вышэйшай Медыцынскай школе (з 1839).

З 1832 года з'яўляўся членам Парыжскай акадэміі навук, а з 1868 — яе абавязковым сакратаром.

З 1840 года — член Лонданскага каралеўскага таварыства. У 1844 годзе Лонданскае каралеўскае таварыства ўзнагародзіла Дзюма медалём Коплі. З 1845 — замежны член-карэспандэнт Пецярбургскай АН. У 1849—1851 гадах з'яўляўся міністрам сельскай гаспадаркі і камерцыі Францыі. Быў членам Сената (1856), прэзідэнтам муніцыпальнага савета Парыжа (1859), начальнікам Манетнага двара (1868). У 1859 годзе Дзюма стаў прэзідэнтам Французскага хімічнага таварыства. З 1880 года — член Берлінскай акадэміі навук.

Кавалер ордэна Ганаровага легіёна (1863).

Літаратура

• Partington J. R., A history of chemistry, v. 4, L., 1964.

Папярэднік: Франсуа Гізо

Крэсла 40 Французская акадэмія 1875–1884

Пераемнік: Жазеф Бертран