Правы чалавека ў Грузіі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Правы чалавека ў Грузіі гарантаваныя канстытуцыяй краіны. У Грузіі існуе незалежны грамадскі амбуцмэн па правам чалавека, абраны парламентам для забеспячэння выканання гэтых правоў[1]. Аднак Amnesty International, Human Rights Watch, Дзярждэпартамэнт Злучаных Штатаў[2] і грузінская апазыцыя сцвярджаюць, што гэтыя правы часта парушаюцца.

Акрамя таго, каля 20 % тэрыторыі, што былі тэрыторыямі Грузінскай ССР, з’яўляюцца прадметам спрэчкі (акупаванай, на думку ўрада ў Тбілісі і многіх іншых краінах), і з гэтых тэрыторый часта паступаюць абвінавачванні ў парушэннях правоў чалавека.

Правы меншасцей[правіць | правіць зыходнік]

Урад Грузіі зрабіў пазітыўныя крокі ў напрамку абароны рэлігійных меншасцей. Напады на вернікаў розных веравызнанняў сціхлі пасля рэвалюцыі, а лідэр гэтых нападаў Васіль Мкалавішвілі быў арыштаваны. Прэм’ер-міністр Зураб Жванія быў ключавым прыхільнікам дазволу рэлігійным арганізацыям прызнання з боку дзяржавы, але ён сутыкнуўся са значным супраціўленнем з боку ўласнага ўрада. Нягледзячы на рэформы, якія дазволілі цэрквам меншасцей рэгістравацца ў 2005 годзе, Грузінская праваслаўная царква мае значную манаполію ў Грузіі, у той час як групам меншасцей цяжка нават будаваць месцы для набажэнстваў.

Дзейнічае канкардат 2002 года паміж ГПЦ і ўрадам Грузіі, які дае Грузінскай Праваслаўнай Царкве прывілеяваны статус у Грузіі і надзяляе яе паўнамоцтвамі па ўсіх рэлігійных пытаннях. Гэта адзіная царква, якая мае статус свабоднай ад падаткаў, і да яе часта звяртаюцца па дзяржаўных пытаннях. Разам з вызваленнем ад падаткаў Грузінская праваслаўная царква таксама атрымлівае некаторае фінансаванне ад урада. Галоўная прычына гэтага ў тым, што царква заўсёды была вельмі актыўнай у культурным развіцці краіны і, як і ў большасці ўсходніх праваслаўных краін, мяжа паміж культурай і рэлігіяй размытая.

Грузія ратыфікавала Рамачную канвенцыю аб абароне нацыянальных меншасцей (РКАНМ) у 2005 годзе. Грамадская арганізацыя «Талерантнасць» адзначае ў 2008 годзе, што некаторыя артыкулы РКАНМ былі вызваленыя ад поўнага выканання парламентам Грузіі. У прыватнасці, палажэнні, якія тычацца поўнага выказвання на мовах меншасці ў культурных, адукацыйных і адміністрацыйных пытаннях, былі парушаны, сцвярджае Tolerance. Напрыклад, зменшылася колькасць азербайджанскіх школ, прыводзяцца выпадкі прызначэння ў азербайджанскія школы дырэктарамі, якія не валодаюць азербайджанскай мовай[3].

Свабода слова і СМІ[правіць | правіць зыходнік]

Свабода слова, выказвання меркаванняў і СМІ звычайна з’яўляюцца дадзенасцю ў Грузіі, але, нажаль, бываюць выпадкі, калі гэта не адбываецца, асабліва падчас дэманстрацый у Грузіі ў 2007 годзе паліцэйскія напалі на штаб-кватэру тэлеканала «Імедзі», што прывяло да таго, што дэманстрацыі не трансліраваліся[4].

Жорсткае абыходжанне са зняволенымі[правіць | правіць зыходнік]

На працягу многіх гадоў праваабарончыя арганізацыі заклікалі прэзідэнта Саакашвілі і яго ўрад расследаваць меркаваныя зверствы ў грузінскіх турмах. У 2010 годзе Камісія па правах чалавека Савета Еўропы паведаміла, што ўмовы жыцця ў турмах і лагерах для зняволеных Грузіі, таксама вядомых пад эўфемістычнай назвай «папраўчыя ўстановы», не спрыяюць паляпшэнню жыцця зняволеных. Наадварот: гэтая сістэма з’яўляецца парушэннем міжнародных стандартаў для папраўчых устаноў. Частымі з’яўляюцца просьбы аб дапамозе, каб спыніць катаванні ў турмах. Асцерагаючыся пагоршыць сітуацыю, зняволеныя ўхіляюцца называць імёны асобных катаў.

Па стане на 2010 год даступнасць медыцынскай дапамогі ў турмах і лагерах была абсалютна недастатковай, што прывяло да вельмі высокай смяротнасці ў грузінскіх турмах. Правы чалавека зняволеных проста ігнаруюцца[5]. Многія іншыя арганізацыі папярэджвалі ўрад Саакашвілі, у тым ліку Дзяржаўны дэпартамент ЗША ў 2008 годзе[6].

Нягледзячы на папярэджанні ва ўсім свеце ўраду Саакашвілі і партыі адзінага нацыянальнага руху адносна правоў чалавека ў грузінскіх турмах, назіральныя арганізацыі паведамілі пра нязначнае або ніякае паляпшэнне сітуацыі.

Еўрасаюз рашуча асудзіў здзекі над зняволенымі і заклікаў улады Грузіі пакараць вінаватых. Вярхоўны прадстаўнік ЕС па знешняй палітыцы Кэтрын Эштан заявіла, што «узрушаная шакавальнымі кадрамі жорсткага абыходжання з зняволенымі ў турме Глдані. Вельмі важна, каб гэтыя і іншыя інцыдэнты былі старанна і празрыста расследаваны і каб вінаватыя былі прыцягнуты да адказнасці», — гаворыцца ў яе заяве[7].

Руперт Колвіл, прэс-сакратар офіса Арганізацыі Аб’яднаных Нацый па правах чалавека ў Жэневе, заклікаў Грузію «аператыўна, непрадузята і эфектыўна» расследаваць усе выпадкі злоўжыванняў і прыняць меры «для забеспячэння таго, каб турмы і ізалятары працавалі ў адпаведнасці з міжнародным правам і стандартамі ў галіне правоў чалавека»[7]

Пытанні ад праваабарончых арганізацый усяго свету зяўляюцца на фоне міжнароднай заклапочанасці адносна свабодных і справядлівых выбараў у Грузіі ў 2012 годзе[8].

Вызваленне палітвязняў у 2013 годзе[правіць | правіць зыходнік]

13 студзеня 2013 года 190 чалавек, прызнаных парламентам Грузіі палітычнымі зняволенымі, былі вызваленыя з турмы ў адпаведнасці з законам аб амністыі, ініцыяваным заканадаўцамі «Грузінскай мары», які быў прыняты ў 2012 годзе праз вета сыходзячага прэзідэнта Міхаіла Саакашвілі[9].

Бунты супраць ЛГБТ і контрпратэсты[правіць | правіць зыходнік]

Грузіны пратэстуюць супраць гамафобіі перад парламентам пасля беспарадкаў супраць ЛГБТ.

У месяц прайду ў 2021 годзе грузінскія ЛГБТ-актывісты адмянілі запланаваны прайд-марш пасля таго, як пратэстоўцы супраць ЛГБТ уварваліся ў штаб-кватэру прайду ў Тбілісі і напалі на каля 50 журналістаў[10]. Пратэстоўцы супраць ЛГБТ абвінавацілі журналістаў у тым, што яны ідуць супраць традыцыйных грузінскіх каштоўнасцяў[11]. Тбіліскі прайд абвінаваціў урад і царкву ў распальванні «велізарнай хвалі нянавісці» да лесбіянак, геяў, бісексуалаў і транссэксуалаў (ЛГБТ) і ў няздольнасці абараніць правы грамадзян[10].

Пасля дня абурэння гвалтам тысячы людзей сабраліся, каб пратэставаць супраць гамафобіі перад парламентам Грузіі, дзе яны разгарнулі вясёлкавы сцяг, а ўдзельнікі віталі і спявалі гімн Грузіі[12][13].

У агульнай колькасці ўрад Грузіі арыштаваў 102 чалавекі ў сувязі з беспарадкамі супраць ЛГБТ; 68 з іх пасля былі вызвалены пад заклад, а астатнія былі пакінуты пад вартай да суда[14]. 9 ліпеня 2021 года гарадскі суд Тбілісі адмовіў у вызваленні пад заклад і пастанавіў заключыць пад варту яшчэ 4 удзельнікаў гвалтоўнай групы. Падчас папярэдняга паседжання суддзя вызначыла, што дзеянні гэтых анты-ЛГБТ-актывістаў «не толькі злачынныя, але і падрываюць стабільнасць дзяржавы. Яны цёмныя і ганебныя…»[15].

Зноскі

  1. ↑ Georgia’s public defender
  2. ↑ US State Department human rights report on Georgia
  3. ↑ Alternative report on the implementation by Georgia of the Framework Convention for the Protection of National Minorities in the region of Kvemo Kartli — Tbilisi, 2008 — p. 58-59
  4. ↑ CNN, Georgia: State of emergency called, 7.11.2007
  5. ↑ Davitaia, Prof. Dr. Avtandil. ISHR Georgia Report 2010: Prison Conditions in the Republic of Georgia. dead. International Society for Human Rights (ISHR). Архівавана з першакрыніцы 1 студзеня 2015.
  6. ↑ 2008 Human Rights Report: Georgia. US Department of State.
  7. ↑ а б Georgia: UN condemns prisoner abuses exposed in television footage. www.un.org.
  8. ↑ EU newcomers urge fair polls in Georgia. www.eubusiness.com.
  9. ↑ Olesya Vartanyan (January 13, 2013). "Georgia Frees 190 Inmates Deemed Political Prisoners".
  10. ↑ а б Georgian LGBT Activists Call Off Pride March After Violent Attacks (англ.). RadioFreeEurope/RadioLiberty.
  11. ↑ ჟურნალისტების სია, რომლებსაც ძალადობრივი ჯგუფები თავს დაესხნენ (груз.). www.mediachecker.ge.
  12. ↑ Opposition, Activists, Tbilisi Pride Hold Silent Rally ‘for Freedom’, 7 July 2021
  13. ↑ Netgazeti, 7 July 2021
  14. ↑ 102 Detained as Far-Right Rallies Again, Civil Georgia, 07/07/2021
  15. ↑ Judge denies bail to those accused of attacking journalists in Georgia , JAM News, 09.07.2021

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Правы_чалавека_ў_Грузіі&oldid=4568359"