Рыхард Марцін Вільштэтэр
| Рыхард Марцін Вільштэтэр | |
|---|---|
| Richard Martin Willstätter | |
 | |
| Дата нараджэння | 13 жніўня 1872[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 3 жніўня 1942[1][2][…] (69 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | выкладчык універсітэта, хімік |
| Навуковая сфера | фізічная хімія |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Навуковы кіраўнік | Адольф фон Баер |
| Член у | |
| Узнагароды |
 Нобелеўская прэмія па хіміі (1915) |
 Рыхард Марцін Вільштэтэр на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Рыхард Марцін Вільштэтэр(ням.: Richard Martin Willstätter; 13 жніўня 1872, Карлсруэ — 3 жніўня 1942, Муральта) — нямецкі хімік-арганік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі (1915) «за даследаванні фарбавальных рэчываў расліннага свету, асабліва хларафілу».
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Вільштэтэр нарадзіўся ў яўрэйскай сям'і ў Карлсруэ. Тут жа ён пайшоў у школу, а пасля пераезду яго сям'і працягнуў вучыцца ў тэхнічнай школе ў Нюрнбергу. У 18 гадоў ён паступіў у Мюнхенскі ўніверсітэт з жаданнем займацца навукай, дзе і заставаўся на працягу наступных пятнаццаці гадоў. Вучыўся і працаваў на хімічным факультэце, дзе пад кіраўніцтвам Адольфа фон Баера атрымаў доктарскую ступень, а з 1894 года пачаў выкладчыцкую дзейнасць. Яго доктарская дысертацыя была прысвечана даследаванню структуры какаіну. Вільштэтэр працягнуў працаваць і даследаваць іншыя алкалоіды, некаторыя з якіх ён сінтэзаваў. У 1896 годзе быў прызначаны на пасаду выкладчыка, у 1902 годзе стаў экстраардынарным прафесарам.
У 1905 годзе ён пераехаў у Швейцарыю, каб стаць прафесарам Вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха, там жа працаваў на заводзе па вытворчасці хларафілу.
З 1912 года быў прафесарам хіміі ў Берлінскім універсітэце і дырэктарам аддзялення хіміі Таварыства кайзера Вільгельма, дзе вывучаў структуру пігментаў кветак і пладоў. У 1916 годзе ён вярнуўся ў Мюнхен у якасці пераемніка свайго настаўніка Баера. У 1920-х гадах Вільштэтэр даследаваў механізмы ферментатыўных рэакцый.
У 1924 кар'ера Вільштэтэра нечакана скончылася, калі ён падаў у адстаўку, выступаючы рэзка супраць палітыкі антысемітызму. У 1939 годзе ён эміграваў у Швейцарыю, дзе пражыў апошнія 3 гады свайго жыцця.
У 1942 годзе памёр ад сардэчнага прыступу.
Зноскі
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
- ↑ 2,0 2,1 Richard Willstatter // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Richard Willstätter // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118772066 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
- ↑ 5,0 5,1 Турынская акадэмія навук — 1757. Праверана 1 снежня 2020.
- ↑ Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118772066 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.
- ↑ Турынская акадэмія навук — 1757.
- ↑ (unspecified title) Праверана 3 ліпеня 2019.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Біяграфія Рыхарда Вільштэтэра на сайце Нобелеўскага камітэта(англ.)
- Нобелеўская лекцыя Рыхарда Вільштэтэра(англ.)
 Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па хіміі ў 1901—1925 гадах | |
|---|---|
Якаб Хендрык вант Гоф (1901) • Эміль Фішэр (1902) • Свантэ Арэніус (1903) • Уільям Рамзай (1904) • Адольф Баер (1905) • Анры Муасан (1906) • Эдуард Бухнер (1907) • Эрнэст Рэзерфорд (1908) • Вільгельм Оствальд (1909) • Ота Валах (1910) • Марыя Кюры (1911) • Віктар Грыньяр / Поль Сабацье (1912) • Альфрэд Вернер (1913) • Тэадор Рычардс (1914) • Рыхард Вільштэтэр (1915) • Фрыц Габер (1918) • Вальтэр Нернст (1920) • Фрэдэрык Содзі (1921) • Фрэнсіс Астан (1922) • Фрыц Прэгль (1923) • Рыхард Зігмандзі (1925) | |
Поўны спіс | (1901—1925) | (1926—1950) | (1951—1975) | (1976—2000) | (2001—2025) | |
Тэматычныя сайты | ||||
|---|---|---|---|---|
| Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
| Генеалогія і некрапалістыка | ||||
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Нарадзіліся 13 жніўня
- Нарадзіліся ў 1872 годзе
- Нарадзіліся ў Карлсруэ
- Памерлі 3 жніўня
- Памерлі ў 1942 годзе
- Памерлі ў кантоне Тычына
- Выкладчыкі Мюнхенскага ўніверсітэта
- Выкладчыкі Берлінскага ўніверсітэта
- Выкладчыкі Цюрыхскага ўніверсітэта
- Выпускнікі Мюнхенскага ўніверсітэта Людвіга-Максіміліяна
- Члены Лонданскага каралеўскага таварыства
- Члены Леапальдзіны
- Члены Баварскай акадэміі навук
- Члены Шведскай каралеўскай акадэміі навук
- Члены Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук
- Члены Акадэміі дэі Лінчэі
- Члены РАН
- Члены і члены-карэспандэнты Нацыянальнай акадэміі навук ЗША
- Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі паводле алфавіта
- Кавалеры ордэна Pour le Mérite
- Памерлі ў Муральце
- Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па хіміі
- Біяхімікі Германіі
- Узнагароджаныя медалём Дэві
- Кавалеры Баварскага ордэна Максіміліяна «За дасягненні ў навуцы і мастацтве»
- Хімікі Германіі