Рыхард Марцін Вільштэтэр

Рыхард Марцін Вільштэтэр
Richard Martin Willstätter
Дата нараджэння	13 жніўня 1872(1872-08-13)[…]
Месца нараджэння	Карлсруэ, Вялікае Герцагства Бадэн, Германская імперыя
Дата смерці	3 жніўня 1942(1942-08-03)[…] (69 гадоў)
Месца смерці	Муральта[d], падакруга Лакарна[d], акруга Лакарна[d], кантон Тычына, Швейцарыя
Грамадзянства	Германская імперыя  Веймарская рэспубліка  Трэці рэйх  Швейцарыя
Жонка	Sophie Leser[d]
Дзеці	Margarete Willstätter[d]
Род дзейнасці	выкладчык універсітэта, хімік
Навуковая сфера	фізічная хімія
Месца працы	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха HU Berlin Таварыства кайзера Вільгельма Цюрыхскі ўніверсітэт
Альма-матар	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна
Навуковы кіраўнік	Alfred Einhorn[d] і Адольф Баер
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Баварская акадэмія навук Шведская каралеўская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Турынская акадэмія навук[d] Аўстрыйская акадэмія навук
Узнагароды	Фарадэеўская лекцыя[d] (1927) Нобелеўская прэмія па хіміі (1915) прэмія Уіларда Гібса[d] (1933) медаль Адольфа фон Баера[d] (1914) ганаровы доктар Манчэстэрскага ўніверсітэта[d] медаль Дэві[d] (1932) ганаровы доктар Швейцарскай вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (21 чэрвеня 1928) ганаровы доктар Франкфурцкага ўніверсітэта імя Ёгана Вольфганга Гётэ[d] honorary doctor of the University of Halle-Wittenberg[d] Bressa Prize[d] (1907) медаль Гётэ за мастацтва і навуку[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рыхард Марцін Вільштэтэр(ням.: Richard Martin Willstätter; 13 жніўня 1872, Карлсруэ — 3 жніўня 1942, Муральта) — нямецкі хімік-арганік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі (1915) «за даследаванні фарбавальных рэчываў расліннага свету, асабліва хларафілу».

Біяграфія

Вільштэтэр нарадзіўся ў яўрэйскай сям'і ў Карлсруэ. Тут жа ён пайшоў у школу, а пасля пераезду яго сям'і працягнуў вучыцца ў тэхнічнай школе ў Нюрнбергу. У 18 гадоў ён паступіў у Мюнхенскі ўніверсітэт з жаданнем займацца навукай, дзе і заставаўся на працягу наступных пятнаццаці гадоў. Вучыўся і працаваў на хімічным факультэце, дзе пад кіраўніцтвам Адольфа фон Баера атрымаў доктарскую ступень, а з 1894 года пачаў выкладчыцкую дзейнасць. Яго доктарская дысертацыя была прысвечана даследаванню структуры какаіну. Вільштэтэр працягнуў працаваць і даследаваць іншыя алкалоіды, некаторыя з якіх ён сінтэзаваў. У 1896 годзе быў прызначаны на пасаду выкладчыка, у 1902 годзе стаў экстраардынарным прафесарам.

У 1905 годзе ён пераехаў у Швейцарыю, каб стаць прафесарам Вышэйшай тэхнічнай школы Цюрыха, там жа працаваў на заводзе па вытворчасці хларафілу.

З 1912 года быў прафесарам хіміі ў Берлінскім універсітэце і дырэктарам аддзялення хіміі Таварыства кайзера Вільгельма, дзе вывучаў структуру пігментаў кветак і пладоў. У 1916 годзе ён вярнуўся ў Мюнхен у якасці пераемніка свайго настаўніка Баера. У 1920-х гадах Вільштэтэр даследаваў механізмы ферментатыўных рэакцый.

У 1924 кар'ера Вільштэтэра нечакана скончылася, калі ён падаў у адстаўку, выступаючы рэзка супраць палітыкі антысемітызму. У 1939 годзе ён эміграваў у Швейцарыю, дзе пражыў апошнія 3 гады свайго жыцця.

У 1942 годзе памёр ад сардэчнага прыступу.

Спасылкі

• Біяграфія Рыхарда Вільштэтэра на сайце Нобелеўскага камітэта (англ.)
• Нобелеўская лекцыя Рыхарда Вільштэтэра (англ.)