Сяргей Пятровіч Каткоў

Сяргей Пятровіч Каткоў
руск.: Сергей Петрович Катков
Дата нараджэння	1 кастрычніка 1911(1911-10-01)
Месца нараджэння	Скрыпіцына[d], Ніжнеломаўскі павет[d], Пензенская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	17 лютага 1976(1976-02-17) (64 гады)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Дзеці	Святлана Каткова[d]
Род дзейнасці	мастак, настаўнік мастацтва
Месца працы	УА «Мінскі дзяржаўны мастацкі каледж імя А. К. Глебава» Гімназія-каледж мастацтваў імя І. В. Ахрэмчыка
Жанр	пейзаж
Вучоба	Пензенскае мастацкае вучылішча імя К. А. Савіцкага[d]
Уплыў	Іван Сілыч Гарушкін-Саракапудаў[d]
Уплыў на	Леанід Левін, Генадзь Мурамцаў, Май Данцыг, Зоя Літвінава, Васіль Сумараў
Узнагароды

Сяргей Пятровіч Катко́ў (1 кастрычніка 1911, в. Скрыпіцына, Пензенская губерня, Расійская імперыя — 17 лютага 1976, Мінск) — беларускі савецкі мастак-жывапісец, у асноўным працаваў у жанры пейзажа, педагог, заслужаны настаўнік БССР (1966).

Біяграфія

Нарадзіўся 1 кастрычніка 1911 года ў вёсцы Скрыпіцына (руск.: Скрипицино, зараз у Пензенскай вобласці, Расія). «Дзяцінства, праведзенае на ўлоне прыроды, пакінула значны след у душы будучага пейзажыста. У яго творах разліта радасць першаадкрывальніка прыгажосці вакольнага свету», — пісала пра творчасць С. Каткова мастацтвазнавец І. Назімава.

У 1931 годзе С. Каткоў скончыў Пензенскі мастацка-педагагічны тэхнікум. Яго настаўнікам быў вядомы рускі мастак І. Горушкін-Саракапудаў, які, у сваю чаргу, вучыўся ў І. Рэпіна. Дэкаратыўныя тэндэнцыі ў творчасці настаўніка знайшлі яскравае адлюстраванне ў творчасці таленавітага вучня.

У 1931—1934 гадах С. Каткоў выкладае ў педагагічным тэхнікуме і школе сельскай моладзі ў горадзе Чорны Яр. У 1934—1937 гадах — служба ў радах Чырвонай Арміі.

У 1937 годзе Каткоў прыязджае ў Беларусь, якой прысвяціў усё сваё жыццё. У 1937—1939 гадах кіруе студыяй пры Палацы піянераў і школьнікаў у Мінску. Выстаўляць свае творы пачынае з 1938 года.

У часы вайны С. Каткоў прайшоў шлях салдата ад Масквы да Кёнігсберга ў радах 5-й арміі 3-га Беларускага фронту, сумяшчаючы воінскія абавязкі з функцыямі мастака-агітатара і фотакарэспандэнта пры палітаддзеле. У яго біяграфіі — абарона Масквы, Паўночна-Заходні фронт, 3-ці Беларускі фронт, Смаленск, Віцебск, Кёнігсберг, Далёкі Усход, Маньчжурыя.

Узнагароджаны медалямі «За адвагу», «За баявыя заслугі», «За абарону Масквы», «За ўзяцце Кёнігсберга», «За перамогу над Германіяй», «За перамогу над Японіяй». На фронце мастаком створаны выдатныя графічныя серыі «Дземянскі плацдарм», «Рамушаўскі калідор», якія сёння з’яўляюцца каштоўнымі дакументамі таго часу.

У пасляваенныя гады выкладае ў Мінскім мастацкім вучылішчы, Рэспубліканскай школе-інтэрнаце па музыцы і выяўленчаму мастацтве. Выдатны педагог, ён выхаваў бліскучую плеяду беларускіх мастакоў, архітэктараў, сярод якіх архітэктар Леанід Левін, скульптар Генадзь Мурамцаў, мастакі Май Данцыг, Зоя Літвінава, Васіль Сумараў і інш. Жыў у Мінску па адрасе: 2-і Сморгаўскі завулак, дом 6 (на доме ўсталявана памятная дошка ў гонар Сяргея Каткова).

У творчасці мастак вяртаецца да сваёй любімай тэмы — беларускага краявіду. У творах нярэдка спалучае два жанры: пейзаж і нацюрморт. Жывапісная і графічная спадчына С. Каткова захоўваецца ў зборы Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь, Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, фондах Беларускага саюза мастакоў, ва ўласнасці сям’і мастака, і інш.

Літаратура

• Катко́ў Сяргей Пятровіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — С. 175. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
• Лазука Б. А. Гісторыя беларускага мастацтва. Том 2. — Мінск, Беларусь, 2007.
• Харэўскі С. В. Гісторыя мастацтва і дойлідства Беларусі. — Вільня, Еўрапейскі гуманітарны ўніверсітэт, 2007.

Спасылкі

• Сяргей Каткоў і вучні Архівавана 5 сакавіка 2016.