Юозас Булька
Юозас Булька | |
---|---|
Дзейнасць | каталіцкі святар |
Нараджэнне |
25 снежня 1925 |
Смерць |
9 студзеня 2010 (84 гады) |
Пахаванне | |
Узнагароды | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Юзаф (Юозас) Булька (літ.: Juozas Bulka; 25 снежня 1925 — 9 студзеня 2010, Мінск) — рымска-каталіцкі святар, былы пробашч касцёла Святой Ганны ў Мосары Глыбоцкага раёна Віцебскай вобласці.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Юзаф Булька нарадзіўся ў 1925 г. ў Новасвянцянскім раёне ў в. Рыпайчэй у сям’і селяніна-серадняка. Пасля вайны працаваў на віленскай фабрыцы электрычных лічыльнікаў. Пасля таго, як сышоў на пенсію ў канцы 1980-х гадоў, прыняў святарскае пасвячэннеў. Пасля пасвячэння ксёндз з’ехаў у Беларусь і каля 20 гадоў служыў у парафіі ў Мосары Віцебскай дыяцэзіі.[1]
Юзаф Булька стаў шырока вядомы ў Беларусі і за яе межамі як прапагандыст здаровага ладу жыцця. Булька выступіў ініцыятарам стварэння шэрагу аб’ектаў, якія зрабілі Мосар турыстычнай меккай[2]: антыалкагольны музей, Алея цвярознікаў. Дзякуючы святару многія жыхары Мосара і навакольных вёсак перасталі злоўжываць алкаголем[3]. Юзаф Булька шмат чаго зрабіў для добраўпарадкавання Мосара: па яго ініцыятыве ў вёсцы быў створаны Крыжовы шлях, стадыён, страусіная ферма, дэндрапарк, перад касцёлам Св. Ганны ўзведзены помнік Яну Паўлу II.
Памёр 9 студзеня 2010 года. Пахаваны 11 студзеня пры ўваходзе ў Мосарскі касцёл. Жалобныя богаслужэнні ўзначальваў архібіскуп-мітрапаліт Мінска-Магілёўскі на пенсіі, апостальскі адміністратар Пінскай дыяцэзіі кардынал Казімір Свёнтак[4].
Узнагароды
[правіць | правіць зыходнік]У 2005 годзе Юзаф Булька стаў першым беларускім ксяндзом, узнагароджаным прэміяй «За духоўнае адраджэнне». У 2006 годзе ўказам прэзідэнта Булька быў узнагароджаны медалём Францыска Скарыны за ўмацаванне духоўных каштоўнасцей і прапаганды здаровага ладу жыцця.[3]
Абвінавачванне ў супрацы з МДБ
[правіць | правіць зыходнік]У кастрычніку 2008 года пракуратура Літвы выдала ордар на арышт Юзафа Булькі і абвясціла яго ў вышук па абвінавачванні ў генацыдзе. Паводле версіі літоўскіх пракурораў, у пачатку 1950-х гадоў Булька быў агентам-баевіком савецкага МДБ, дапамагаючы ім высочваць і забіваць партызан, якія ваявалі супраць савецкай улады.
З канца 1940-х гадоў Юзаф Булька ваяваў супраць савецкіх уладаў у складзе партызанскага атрада.[5]
Паводле версіі літоўскіх улад, Булька быў захоплены ў палон Саветамі ў сакавіку 1951 года пасля бою пад Кяўнелішкамі і прымушаны да супрацоўніцтва.[5] У літоўскіх архівах захаваліся сакрэтныя данясенні, паводле якіх з непасрэднай дапамогай гэтага агента на працягу 1951—1953 гг. у выніку спецаперацый былі захоплены і знішчаны каля 45 партызанаў. Як непатрэбныя сведкі, гінулі і мірныя людзі. Супрацоўніцтва было спынена ў 1961 годзе «з-за адсутнасці сувязі з агентам».
Беларускія ўлады адмовіліся выдаць ксяндза Літве[1]. Сам Юзаф Булька адмаўляў абвінавачванні.
Зноскі
- ↑ а б Даніла Стрыжак. У выніку скандалу Юзас Булька трапіў у шпіталь(недаступная спасылка) // Еўрапейскае радыё для Беларусі, 2009-04-08
- ↑ Алесь Дашчынскі. Памёр ксёндз Ёзас Булька // Радыё Свабода, 09.01.2010
- ↑ а б Памёр ксёндз Юозас Булька Архівавана 17 студзеня 2021. // Наша Ніва, 9 студзеня 2010
- ↑ а б Сямён Печанко. Доўгая дарога агента «Бімбы» // Наша Ніва, 21 лютага 2009
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Ксёндз Булька — агент МГБ? — у блогу журналіста Андрэя Пачобута
- Нарадзіліся 25 снежня
- Нарадзіліся ў 1925 годзе
- Нарадзіліся ва Уцянскім раёне
- Памерлі 9 студзеня
- Памерлі ў 2010 годзе
- Памерлі ў Мінску
- Пахаваныя ў Глыбоцкім раёне
- Узнагароджаныя медалём Францыска Скарыны
- Лаўрэаты прэміі «За духоўнае адраджэнне»
- Асобы
- Постаці беларускага каталіцтва
- Удзельнікі антысавецкіх падпольных рухаў
- Апостальскія адміністратары