Яраслаў Васілевіч Смелякоў

Яраслаў Васілевіч Смелякоў
Род дзейнасці	журналіст, паэт
Дата нараджэння	26 снежня 1912 (8 студзеня 1913) ці 8 студзеня 1913(1913-01-08)
Месца нараджэння	Луцк, Валынская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	27 лістапада 1972(1972-11-27)[…] (59 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР
Узнагароды і прэміі
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Яраслаў Васілевіч Смелякоў (руск.: Яросла́в Васи́льевич Смеляко́в; 26 снежня 1912 [8 студзеня 1913], Луцк, Валынская губерня — 27 лістапада 1972, Масква) — савецкі паэт і перакладчык, літаратурны крытык. У 1934—1937 і 1951—1955 гадах быў рэпрэсаваны. Рэабілітаваны ў 1956 годзе. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1967). Член Праўлення Саюза пісьменнікаў СССР і Саюза пісьменнікаў РСФСР.

Біяграфія

Яраслаў Смелякоў нарадзіўся 26 снежня 1912 (8 студзеня 1913) года ў Луцку (цяпер Украіна) у сям’і чыгуначнага рабочага. Дзяцінства правёў у вёсцы, дзе скончыў пачатковую школу. Затым ён вучыўся ў Маскве, у школе-сямігодцы.

Скончыў паліграфічную фабрычна-заводскую школу (1931). Працаваў у друкарні. Па патрабаванні сябра, журналіста Усевалада Іарданскага, прынёс свае вершы ў рэдакцыю моладзевага часопіса «Рост», але пераблытаў дзверы і трапіў у часопіс «Кастрычнік», дзе быў прыняты сваім кумірам, паэтам Міхаілам Святловым, які даў маладому паэту зялёную вуліцу. Па іроніі лёсу, у адзін з першых жа рабочых дзён у друкарні яму даверылі набіраць ўласныя вершы.

Займаўся ў літаратурных гуртках пры газеце «Комсомольская правда» і часопісе «Огонёк». Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1934 года.

Пасля смерці Кірава ў 1934 годзе быў рэпрэсаваны і адбыў 3-гадовае зняволенне. У гэтыя ж гады Вялікага тэрору два блізкія сябра Я. В. Смелякова — паэты Павел Васільеў і Барыс Карнілаў — былі расстраляныя.

З 1937 года пасля вызвалення — адказны сакратар газеты «Дзяржынец» працоўнай камуны імя Дзяржынскага (Люберцы). У 1939 годзе адноўлены ў Саюзе пісьменнікаў СССР, адказны інструктар секцыі прозы.

Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны. З чэрвеня па лістапад 1941 года радавым на Паўночным і Карэльскім франтах. Трапіў у акружэнне, знаходзіўся ў фінскім палоне, у 1944 годзе вярнуўся з палону. У 1945 годзе трапіў пад Сталінагорск (цяпер горад Новамаскоўск Тульскай вобласці) у праверачна-фільтрацыйны спецлагер № 283 (ПФЛ № 283), дзе яго некалькі гадоў правяралі. Спецыяльныя (фільтрацыйныя) лагеры былі створаны рашэннем ДКА ў апошнія дні 1941 года з мэтай праверкі ваеннаслужачых РСЧА, што былі ў палоне, акружэнни ці пражывалі на акупаванай праціўнікам тэрыторыі. Парадак праходжання дзяржправерку («фільтрацыі») вызначаўся Загадам наркама ўнутраных спраў СССР № 001735 ад 28 снежня 1941 года, у адпаведнасці з якім вайскоўцы накіроўваліся ў спецыяльныя лагеры, дзе часова атрымлівалі статус «былых» ваеннаслужачых або «спецкантынгенту».

Тэрмін адбываў у лагерным аддзяленні № 22 ПФЛ № 283 пры шахце № 19 трэста «Красноармейскуголь». Шахта знаходзілася паміж сучаснымі гарадамі Данской і Паўночна-Задонск (з 2005 года мікрараён г. Данскога). На шахце працаваў лазеншчыкам, затым улікоўшчыкам.

На беларускую мову вершы перакладалі Мікола Аўрамчык, Міхась Калачынскі, Еўдакія Лось, Язэп Семяжон, Міхась Стральцоў, Максім Танк.

Літаратура

• Паўлаў У. А. Смелякоў Яраслаў Васілевіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 53. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Смеляко́ў Яраслаў Васілевіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 676. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.