Лісабон

Горад Лісабон Lisboa Герб Сцяг Краіна Партугалія Рэгіён Лісабон Акруга Лісабон Каардынаты 38°43′ пн. ш. 9°10′ з. д. Унутранае дзяленне 53 раёна (freguesias) Мэр Карлуш Маэдаш[d] Першая згадка 205 да н.э. Ранейшыя назвы лац.: Olissipo, араб. al-Lixbuna‎‎ Горад з 1179 Плошча 83,84 км² Вышыня цэнтра 100 ± 100 м Водныя аб’екты Таха Афіцыйная мова партугальская мова|партугальская Насельніцтва 509 751 чалавек (2006) Шчыльнасць 9 518,1 чал./км² Часавы пояс UTC+0, летам UTC+1 Тэлефонны код +351 xxx-xxx-xxx Паштовыя індэксы 1000-1900 Афіцыйны сайт cm-lisboa.pt (парт.) Лісабон на карце Партугаліі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Лісабон (парт.: Lisboa; /liʒ'boɐ/) — сталіца Партугаліі, з'яўляецца таксама галоўным портам краіны.

Прыродныя ўмовы

Горад займае выгаднае становішча на пд. заходнім узбярэжжы Пірынейскага паўвострава, у шырокім вусці ракі Таха, у 15 км ад Атлантычнага акіяна. Раёны горада распасціраюцца ўздоўж лісабонскага ўзбярэжжа, цяглага ад рачнога вусця да пляжаў Алентэжу. Сучасныя вышынныя будынкі мегаполіса бліжэй да ўскраін змяняюцца маляўнічымі рыбацкімі халупамі, аб'яднанымі ў невялікія пасёлкі. Узімку сярэдняя тэмпература +9 градусаў, улетку +24. Наваколлі Лісабона багатыя расліннасцю, сярод якой: прыморская хвоя, эўкаліпт, вечназялёныя хмызнякі (маквісы).

Насельніцтва, мова, веравызнанне

Лісабон — найбуйны горад Партугаліі. У ім пражывае больш 564 477 (2001) жыхароў, а ў агламерацыі Вялікі Лісабон — каля 2,6 млн, што складае амаль чвэрць насельніцтва дзяржавы. Сталіца Партугаліі — шматнацыянальны горад, 97 % яго насельніцтва складаюць партугальцы і толькі 3 % — замежныя грамадзяне. Практычна ўсё насельніцтва сталіцы вызнае каталіцызм, але ў цяперашні час гараджане ўсё радзей наведваюць храмы. Акрамя таго, у Лісабоне маецца юдзейская абшчына, у якой налічаецца нешматлікім больш 1 тыс. вернікаў.

Гісторыя развіцця горада

Лісабон — горад з найбагатай гісторыяй, якая налічвае больш 20 стагоддзяў. У старажытных крыніцах ён упершыню згадваецца ва II стагоддзі да н.э. як буйнае селішча іберыйскага племя лузітан. Выгаднае ў эканамічным плане размяшчэнне спрыяла хуткаму росту горада. У канцы II стагоддзя да н. э. горад быў захоплены Рымскай імперыяй, і існавалыя раней традыцыі і мовы зніклі. У 714 ад рымлян горад перайшоў арабскім халіфам і знаходзіўся пад іх уладай больш трох стагоддзяў, пасля чаго французскія рыцары падчас войн супраць мусульман (Рэканкіста) адваявалі горад. У 953 Ардоньо III перабіў мусульманскі гарнізон Лісабона. У 1147 горад быў адваяваны ў арабаў, а сталіцай Партугаліі стаў толькі ў 1256. У 1384 горад падвергнуўся чатырохмесячнай аблозе кастыльскімі войскамі. Лісабон праіснаваў адносна мірна да 1 лістапада 1755, калі ў выніку наймоцнага землятрусу быў разбураны да заснавання. Аднавілі яго толькі да канца XVIII ст. Адноўлены горад стаў аб'ектам увагі Напалеона Банапарта, і ў 1807 яго войска ўзяло горад, адбіты горад быў у 1811. У наступныя гады Лісабон неаднаразова станавіўся арэнай сутыкнення розных палітычных інтэрасаў, спакой наступіў толькі пасля Другой сусветнай вайны.

Адукацыя

• Лісабонскі ўніверсітэт

Памятныя мясціны

• Вежа Белен
• Палац Мафра
• Палац Ажуда
• Беленскі палац
• Нацыянальны археалагічны музей

Вядомыя асобы

• Антоніу Гутэрэш
• Педру Сантана Лопеш

У Сеціве

• Alfama & Castelo
• Лісабон Даведнік па горадзе