Сяргей Піліпавіч Нікалаеў

Сяргей Піліпавіч Нікалаеў
Дата нараджэння	13 ліпеня 1889(1889-07-13)
Месца нараджэння	Масква, Расійская імперыя
Дата смерці	26 чэрвеня 1973(1973-06-26) (83 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	СССР
Род дзейнасці	мастак
Месца працы	Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь
Жанр	сцэнаграфія
Вучоба	Строганаўскае мастацкае вучылішча (1912)
Уплыў	Канстанцін Каровін
Прэміі
Узнагароды	Дзяржаўная прэмія СССР (1950), Заслужаны артыст Расіі (1932), Народны мастак БССР (1949)

Сяргей Піліпавіч Нікала́еў (13 ліпеня 1889, Масква — 26 чэрвеня 1973) — расійскі і беларускі тэатральны мастак. Заслужаны артыст Расіі (1932). Народны мастак Беларусі (1949). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1950).

Біяграфія

Скончыў у 1912 годзе Строганаўскае мастацкае вучылішча ў Маскве, вучань Канстанціна Каровіна. У 1910—1917 гадах працаваў у тэатрах Масквы, у 1938—1959 гадах у Дзяржаўным тэатры оперы і балета Беларусі.

Творчасць

Яго дэкарацыі адметныя высокім жывапісным майстэрствам, арганічным адзінствам музычных і зрокавых вобразаў, выразнасцю пабудовы сцэнічнай прасторы, глыбокім веданнем перспектывы. У Вялікім тэатры ў Маскве аформіў дэкарацыі да оперы «Дэман» Артура Рубінштэйна (1936).

У дэкарацыях да беларускіх нацыянальных спектакляў выявіў веданне народнай архітэктуры і нацыянальнага касцюма. Сэнсавую і эмацыйную нагрузку атрымаў сцэнічны пейзаж, які стаў арганічным звяном падзей у операх «У пушчах Палесся» (1939), «Надзея Дурава» (1956) Анатоля Багатырова, «Алеся» (1944) і «Дзяўчына з Палесся» (1953) Яўгена Цікоцкага, «Кастусь Каліноўскі» Дзмітрыя Лукаса (1947), балетах «Князь-возера» (1949), «Палымяныя сэрцы» (1955) Васіля Залатарова.

Дэкарацыям да спектакляў рускай класікі уласцівы гарманічнае ўзаемадзеянне колеру з характарам вобразаў, гістарычныя дакладнасць: оперы «Царская нявеста» (1938), «Садко» (1957) Мікалая Рымскага-Корсакава, «Пікавая дама» (1941, 1948), «Чаравічкі» (1949), «Мазепа» (1952) Пятра Чайкоўскага, «Дуброўскі» Эдуарда Напраўніка (1948), «Князь Ігар» Аляксандра Барадзіна (1949), «Іван Сусанін» Міхаіла Глінкі (1950), «Барыс Гадуноў» Мадэста Мусаргскага (1954). Маштабнасцю вобразаў і лірызмам вызначаюцца дэкарацыі да балетаў «Лебядзінае возера» (1948), «Спячая прыгажуня» (1954) ПятраЧайкоўскага, «Канёк-Гарбунок» Цэзара Пуні (1949).

Аформіў дэкарацыі да опер і балетаў «Чыа-Чыа-сан» Джакама Пучыні (1940, 1945), «Марная засцярога» П. Л. Гертэля (1943), «Кармэн» Жоржа Бізэ (1945), «Травіята» (1946), «Рыгалета» (1948) Джузэпэ Вердзі, «Фаўст» Шарля Гуно (1950), «Эсмеральда» Цэзара Пуні, «Ціхі Дон» Івана Дзяржынскага, «Марозка» Міхаіла Красева (усе 1951), «Аіда» (1953, 1970) Джузэпэ Вердзі.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).
• Карнач П. А. С. Ф. Нікалаеў. Мн., 1970.