Радае Доманавіч: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др Artsiom91 перанёс старонку Радое Дамановіч у Радае Доманавіч не пакінуўшы перасылкі
артыкул пакінуты, арфаграфія
Радок 1: Радок 1:
{{да выдалення|памылка ў назве, машынны пераклад}}
{{пісьменнік
{{пісьменнік
| Гады актыўнасці = 1893—1908
| Гады актыўнасці = 1893—1908
}}
}}
'''Радое Дамановіч''' ({{ДН|16|2|1873}} – {{ДС|17|8|1908}}) – сербскі [[пісьменнік]], [[журналіст]] і [[настаўнік]], найбольш вядомы сваімі кароткімі [[сатыра|сатырычнымі]] апавяданнямі.
'''Радае Доманавіч''' ({{ДН|16|2|1873}} — {{ДС|17|8|1908}}) — сербскі [[пісьменнік]], [[журналіст]] і [[настаўнік]], найбольш вядомы сваімі кароткімі [[сатыра|сатырычнымі]] апавяданнямі.

== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Радое Дамановіч нарадзіўся ў вёсцы Асвішце ў цэнтральнай [[Сербія|Сербіі]] ў сям’і мясцовага настаўніка і прадпрымальніка Мілаша Дамановіча і Пэрсіды Дамановіч, нашчадка Паўле Цукіча, аднаго з ваеначальнікаў Першага і Другога сербскага паўстання. Дзяцінства правёў у вёсцы Горне Ярушыца, якая знаходзіцца недалёка ад [[Крагуевац]]а. Там жа ён вучыўся ў пачатковай школе. Потым скончыў сярэднюю школу ў Крагуевацы і філасофскі факультэт [[Бялградскі ўніверсітэт|Бялградскага ўніверсітэта]], дзе ён вывучаў [[сербская мова|сербскую мову]] і [[Гісторыя Сербіі|гісторыю]].
Радае Доманавіч нарадзіўся ў вёсцы Аўсішце ў цэнтральнай [[Сербія|Сербіі]] ў сям’і мясцовага настаўніка і прадпрымальніка Мілаша Доманавіча і Персіды Доманавіч, нашчадка Паўле Цукіча, аднаго з ваеначальнікаў Першага і Другога сербскага паўстання. Дзяцінства правёў у вёсцы Горне Ярушыца, якая знаходзіцца недалёка ад [[Крагуевац]]а. Там жа ён вучыўся ў пачатковай школе. Потым скончыў сярэднюю школу ў Крагуевацы і філасофскі факультэт [[Бялградскі ўніверсітэт|Бялградскага ўніверсітэта]], дзе ён вывучаў [[сербская мова|сербскую мову]] і [[Гісторыя Сербіі|гісторыю]].


У 1895 годзе Дамановіч атрымаў сваё першае прызначэнне – пасаду выкладчыка ў [[Пірот|Піроце]], на поўдні Сербіі, рэгіёне, які толькі нядаўна быў вызвалены ад акупацыі [[Асманская імперыя|Асманскай імперыяй]]. У Піроце сустрэў [[Яша Прадановіч|Яшу Прадановіча]] (1867–1948), настаўніка і актывіста, сяброўства з якім сфармавала яго палітычныя погляды. Таксама там жа ён сустрэў сваю будучую жонку Наталлю Ракетыч (1875–1939), небагатую школьную выкладчыцу з [[Сремскі Карлаўцы|Сремскіх Карлаўцаў]], якая будзе падтрымліваць яго на працягу ўсяго яго жыцця і ад якой народзіцца тры дзяцяці.
У 1895 годзе Доманавіч атрымаў сваё першае прызначэнне — пасаду выкладчыка ў [[Пірот|Піроце]], на поўдні Сербіі, рэгіёне, які толькі нядаўна быў вызвалены ад акупацыі [[Асманская імперыя|Асманскай імперыяй]]. У Піроце сустрэў [[Яша Проданавіч|Яшу Проданавіча]] (1867—1948), настаўніка і актывіста, сяброўства з якім сфармавала яго палітычныя погляды. Таксама там жа ён сустрэў сваю будучую жонку Наталлю Ракетыч (1875—1939), небагатую школьную выкладчыцу з [[Сремскі Карлаўцы|Сремскіх Карлаўцаў]], якая будзе падтрымліваць яго на працягу ўсяго яго жыцця і ад якой народзіцца тры дзяцяці.


Пасля ўступлення ў апазіцыйную Народна-радыкальную партыю Дамановіч трапіў пад рэпрэсіі рэжыму [[Дынастыя Абрэнавічаў|дынастыі Абрэновічаў]]. Напрыканцы 1895 года настаўнік быў сасланы выкладаць ва [[Ўран]], а ў 1896 годзе пераведзены зноў, ужо ў [[Лeскaвац]]. Пісьменніцкая кар’ера Дамановіча пачалася падчас яго настаўніцтва, калі ў 1895 годзе ён апублікаваў свой першую аповесць у кірунку [[Рэалізм (літаратура)|рэалізму]]. Пасля свайго першага публічнага выступу супраць урада ў 1898 годзе і ён, і яго жонка былі звольненыя з дзяржаўнай службы, і Дамановіч пераехаў з сям’ёй у Бялград.
Пасля ўступлення ў апазіцыйную Народна-радыкальную партыю Доманавіч трапіў пад рэпрэсіі рэжыму [[Дынастыя Абрэнавічаў|дынастыі Абрэновічаў]]. Напрыканцы 1895 года настаўнік быў сасланы выкладаць ва [[Ўран]], а ў 1896 годзе пераведзены зноў, ужо ў [[Лeскaвац]]. Пісьменніцкая кар’ера Доманавіча пачалася падчас яго настаўніцтва, калі ў 1895 годзе ён апублікаваў свой першую аповесць у кірунку [[Рэалізм (літаратура)|рэалізму]]. Пасля свайго першага публічнага выступу супраць урада ў 1898 годзе і ён, і яго жонка былі звольненыя з дзяржаўнай службы, і Доманавіч пераехаў з сям’ёй у Бялград.


У [[Бялград|Бялградзе]] ён пачаў працаваць з калегамі-пісьменнікамі ў тыднёвіку «Зорка» і апазіцыйнай палітычнай газеце «Рэха». У гэты час ён пачаў пісаць і публікаваць свае першыя сатырычныя апавяданні, такія як «Дэман» і «Адмена запалу». Слава прыйшла да Радое пасля публікацыі апавяданняў «Правадыр» (1901) і «Страдыя» (1902), у якіх аўтар адкрыта крытыкаваў рэжым і выкрываў яго крывадушнасць і памылкі.
У [[Бялград]]зе ён пачаў працаваць з калегамі-пісьменнікамі ў тыднёвіку «Зорка» і апазіцыйнай палітычнай газеце «Рэха». У гэты час ён пачаў пісаць і публікаваць свае першыя сатырычныя апавяданні, такія як «Дэман» і «Адмена запалу». Слава прыйшла да Радае пасля публікацыі апавяданняў «Правадыр» (1901) і «Страдыя» (1902), у якіх аўтар адкрыта крытыкаваў рэжым і выкрываў яго крывадушнасць і памылкі.


Пасля перавароту, які паклаў канец кіраванню [[Аляксандр Абрэнавіч|Аляксандра Абрэновіча]] ў 1903 годзе, Дамановіч, будучы на ​​піку папулярнасці, атрымаў пасаду пісара ў Міністэрстве адукацыі. Новы ўрад дазволіў яму выехаць у [[Германія|Германію]] дзеля атрымання спецыялізацыі. Правёўшы год у [[Мюнхен]]е, Дамановіч вярнуўся ў родную Сербію, але адразу расчараваўся з-за адсутнасці якіх-небудзь рэальных змен у сербскім грамадстве. На радзіме ён стварыў палітычны штотыднёвік «Страдыя», у якім працяггнуў крытыкаваць слабасці новай [[дэмакратыя|дэмакратыі]], але яго артыкулы больш не мелі той ранейшай сілы і натхнення.
Пасля перавароту, які паклаў канец кіраванню [[Аляксандр Абрэнавіч|Аляксандра Абрэновіча]] ў 1903 годзе, Доманавіч, будучы на ​​піку папулярнасці, атрымаў пасаду пісара ў Міністэрстве адукацыі. Новы ўрад дазволіў яму выехаць у [[Германія|Германію]] дзеля атрымання спецыялізацыі. Правёўшы год у [[Мюнхен]]е, Доманавіч вярнуўся ў родную Сербію, але адразу расчараваўся з-за адсутнасці якіх-небудзь рэальных змен у сербскім грамадстве. На радзіме ён стварыў палітычны штотыднёвік «Страдыя», у якім працяггнуў крытыкаваць слабасці новай [[дэмакратыя|дэмакратыі]], але яго артыкулы больш не мелі той ранейшай сілы і натхнення.


Радое Даманавіч памёр прыкладна а 00:30 17 жніўня 1908 года ва ўзросце 35 гадоў пасля працяглай барацьбы з хранічнай [[Пнеўманія|пнеўманіей]] і [[туберкулёз]]ам. Пісьменнік быў пахаваны на Новых могілках [[Бялград|Бялграда]].
Радае Доманавіч памёр прыкладна а 00:30 17 жніўня 1908 года ва ўзросце 35 гадоў пасля працяглай барацьбы з хранічнай [[Пнеўманія|пнеўманіей]] і [[туберкулёз]]ам. Пісьменнік быў пахаваны на Новых могілках [[Бялград]]а.


Значная частка неапублікаваных твораў літаратара згубіліся падчас [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]].<ref>[https://domanovic.org/foreign-languages/belaruskaya-mova/ Праект «Радое Дамановіч»]</ref>
Значная частка неапублікаваных твораў літаратара згубіліся падчас [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]].<ref>[https://domanovic.org/foreign-languages/belaruskaya-mova/ Праект «Радоје Домановић»]</ref>


== Літаратурныя творы ==
== Літаратурныя творы ==
Выбраныя найбольш вядомыя творы Радое Дамановіча:
Выбраныя найбольш вядомыя творы Радае Доманавіча:
* «Адмена цягі» ({{lang-sr|Укидање страсти}}) (1898)
* «Адмена цягі» ({{lang-sr|Укидање страсти}}) (1898)
* «Дэман» ({{lang-sr|Демон}}) (1898)
* «Дэман» ({{lang-sr|Демон}}) (1898)
Радок 31: Радок 31:
* «Сучаснае паўстанне» ({{lang-sr|Модерни устанак}}) (1902)
* «Сучаснае паўстанне» ({{lang-sr|Модерни устанак}}) (1902)


Апавяданні «{{нп3|Правадыр (апавяданне)|Правадыр|pl|Przywódca (opowiadanie)}}», «Кляймо» і «{{нп3|Разважанні звычайнага сербскага вала|Разважанні звычайнага сербскага вала|sh|Razmišljanje jednog običnog srpskog vola}}» перакладзены на [[Беларуская мова|беларускую мову]] Ганнай Тарасевіч.<ref>[https://domanovic.org/foreign-languages/belaruskaya-mova/ Праект «Радое Дамановіч»]</ref>
Апавяданні «{{нп3|Правадыр (апавяданне)|Правадыр|pl|Przywódca (opowiadanie)}}», «Кляймо» і «{{нп3|Разважанні звычайнага сербскага вала|Разважанні звычайнага сербскага вала|sh|Razmišljanje jednog običnog srpskog vola}}» перакладзены на [[Беларуская мова|беларускую мову]] Ганнай Тарасевіч.<ref>[https://domanovic.org/foreign-languages/belaruskaya-mova/ Праект «Радоје Домановић»]</ref>


== Зноскі ==
== Зноскі ==
Радок 37: Радок 37:


== Спасылкі ==
== Спасылкі ==
* [https://domanovic.org/ Поўны збор твораў Радое Дамановіча]
* [https://domanovic.org/ Поўны збор твораў Радае Доманавіча]

{{вонкавыя спасылкі}}
{{вонкавыя спасылкі}}
{{ізаляваны артыкул}}
{{ізаляваны артыкул}}

{{DEFAULTSORT:Дамановіч,Радое}}
{{DEFAULTSORT:Доманавіч Радае}}
[[Катэгорыя:Пісьменнікі Сербіі]]
[[Катэгорыя:Пісьменнікі Сербіі]]
[[Катэгорыя:Сербскамоўныя пісьменнікі]]
[[Катэгорыя:Сербскамоўныя пісьменнікі]]

Версія ад 18:19, 3 мая 2021

Радае Доманавіч
сербск.: Радоје Домановић
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння 4 (16) лютага 1873[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 4 (17) жніўня 1908[1][2] (35 гадоў)
Месца смерці
Пахаванне
Грамадзянства
Альма-матар
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці пісьменнік, настаўнік, пісьменнік навуковай фантастыкі, журналіст, рэдактар
Гады творчасці 1893—1908
domanovic.org (серб.)
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Радае Доманавіч (16 лютага 1873 — 17 жніўня 1908) — сербскі пісьменнік, журналіст і настаўнік, найбольш вядомы сваімі кароткімі сатырычнымі апавяданнямі.

Біяграфія

Радае Доманавіч нарадзіўся ў вёсцы Аўсішце ў цэнтральнай Сербіі ў сям’і мясцовага настаўніка і прадпрымальніка Мілаша Доманавіча і Персіды Доманавіч, нашчадка Паўле Цукіча, аднаго з ваеначальнікаў Першага і Другога сербскага паўстання. Дзяцінства правёў у вёсцы Горне Ярушыца, якая знаходзіцца недалёка ад Крагуеваца. Там жа ён вучыўся ў пачатковай школе. Потым скончыў сярэднюю школу ў Крагуевацы і філасофскі факультэт Бялградскага ўніверсітэта, дзе ён вывучаў сербскую мову і гісторыю.

У 1895 годзе Доманавіч атрымаў сваё першае прызначэнне — пасаду выкладчыка ў Піроце, на поўдні Сербіі, рэгіёне, які толькі нядаўна быў вызвалены ад акупацыі Асманскай імперыяй. У Піроце сустрэў Яшу Проданавіча (1867—1948), настаўніка і актывіста, сяброўства з якім сфармавала яго палітычныя погляды. Таксама там жа ён сустрэў сваю будучую жонку Наталлю Ракетыч (1875—1939), небагатую школьную выкладчыцу з Сремскіх Карлаўцаў, якая будзе падтрымліваць яго на працягу ўсяго яго жыцця і ад якой народзіцца тры дзяцяці.

Пасля ўступлення ў апазіцыйную Народна-радыкальную партыю Доманавіч трапіў пад рэпрэсіі рэжыму дынастыі Абрэновічаў. Напрыканцы 1895 года настаўнік быў сасланы выкладаць ва Ўран, а ў 1896 годзе пераведзены зноў, ужо ў Лeскaвац. Пісьменніцкая кар’ера Доманавіча пачалася падчас яго настаўніцтва, калі ў 1895 годзе ён апублікаваў свой першую аповесць у кірунку рэалізму. Пасля свайго першага публічнага выступу супраць урада ў 1898 годзе і ён, і яго жонка былі звольненыя з дзяржаўнай службы, і Доманавіч пераехаў з сям’ёй у Бялград.

У Бялградзе ён пачаў працаваць з калегамі-пісьменнікамі ў тыднёвіку «Зорка» і апазіцыйнай палітычнай газеце «Рэха». У гэты час ён пачаў пісаць і публікаваць свае першыя сатырычныя апавяданні, такія як «Дэман» і «Адмена запалу». Слава прыйшла да Радае пасля публікацыі апавяданняў «Правадыр» (1901) і «Страдыя» (1902), у якіх аўтар адкрыта крытыкаваў рэжым і выкрываў яго крывадушнасць і памылкі.

Пасля перавароту, які паклаў канец кіраванню Аляксандра Абрэновіча ў 1903 годзе, Доманавіч, будучы на ​​піку папулярнасці, атрымаў пасаду пісара ў Міністэрстве адукацыі. Новы ўрад дазволіў яму выехаць у Германію дзеля атрымання спецыялізацыі. Правёўшы год у Мюнхене, Доманавіч вярнуўся ў родную Сербію, але адразу расчараваўся з-за адсутнасці якіх-небудзь рэальных змен у сербскім грамадстве. На радзіме ён стварыў палітычны штотыднёвік «Страдыя», у якім працяггнуў крытыкаваць слабасці новай дэмакратыі, але яго артыкулы больш не мелі той ранейшай сілы і натхнення.

Радае Доманавіч памёр прыкладна а 00:30 17 жніўня 1908 года ва ўзросце 35 гадоў пасля працяглай барацьбы з хранічнай пнеўманіей і туберкулёзам. Пісьменнік быў пахаваны на Новых могілках Бялграда.

Значная частка неапублікаваных твораў літаратара згубіліся падчас Першай сусветнай вайны.[5]

Літаратурныя творы

Выбраныя найбольш вядомыя творы Радае Доманавіча:

Апавяданні «Правадыр  (польск.) (бел.», «Кляймо» і «Разважанні звычайнага сербскага вала  (сербахарв.) (бел.» перакладзены на беларускую мову Ганнай Тарасевіч.[6]

Зноскі

  1. ↑ а б Deutsche Nationalbibliothek Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 кастрычніка 2015.
  2. ↑ а б Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  3. ↑ Доманович Радое // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 25 лютага 2017.
  4. ↑ Доманович Радое // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  5. ↑ Праект «Радоје Домановић»
  6. ↑ Праект «Радоје Домановић»

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Радае_Доманавіч&oldid=3842724"