Крывічы: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
др →Вонкавыя спасылкі: clean up, replaced: Вонкавыя спасылкі → У Сеціве using AWB |
дрНяма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{вызнч|1=Крывічы́}} (гістар. {{вызн2|1=крэвы}}, магчыма {{вызн2|1=скрэвы}}<ref>Відаць, [[патронім]] ад імя Крэва. Ермаловіч...</ref>): [[Славяне|усходнеславянскае]] [[Племя|племя]] (саюз плямёнаў), заходняга паходжання (магчыма, з земляў сучаснай [[Польшча|Польшчы]] або [[Германія|Германіі]]<ref>Паводле К. Бугі, А. Спіцына, В. Сядова, працыт. у: Ермаловіч, С. 29.</ref>). Самае шматлікае ўсходнеславянскае племя<ref>Ермаловіч, С. 28.</ref>. |
{{вызнч|1=Крывічы́}} (гістар. {{вызн2|1=крэвы}}, магчыма {{вызн2|1=скрэвы}}<ref>Відаць, [[патронім]] ад імя Крэва. Ермаловіч...</ref>): [[Славяне|усходнеславянскае]] [[Племя|племя]] (саюз плямёнаў), заходняга паходжання (магчыма, з земляў сучаснай [[Польшча|Польшчы]] або [[Германія|Германіі]]<ref>Паводле К. Бугі, А. Спіцына, В. Сядова, працыт. у: Ермаловіч, С. 29.</ref>). Самае шматлікае ўсходнеславянскае племя<ref>Ермаловіч, С. 28.</ref>. |
||
Існуе, аднак, і прынцыпова іншае меркаванне. Шэраг навукоўцаў лічыць, што крывічы — гэта [[Балты|балцкі]] этнас, роднасны [[Літоўцы|літоўцам]], [[Латышы|латышам]], [[Латгалы|латгалам]], [[Прусы|прусам]], [[Яцвягі|яцвягам]], [[Жамойты|жамойтам]], які ў выніку культурнага ўплыву з першай паловы ІХ ст. стаў пераходзіць на славянскую мову<ref> |
Існуе, аднак, і прынцыпова іншае меркаванне. Шэраг навукоўцаў лічыць, што крывічы — гэта [[Балты|балцкі]] этнас, роднасны [[Літоўцы|літоўцам]], [[Латышы|латышам]], [[Латгалы|латгалам]], [[Прусы|прусам]], [[Яцвягі|яцвягам]], [[Жамойты|жамойтам]], які ў выніку культурнага ўплыву з першай паловы ІХ ст. стаў пераходзіць на славянскую мову<ref>Дзермант А. Крывічы. Гістарычна... С. 19.</ref>. |
||
Па-рознаму выводзяць гісторыкі назву "крывічы": ад прозвішча старэйшага роду Крыў (Крыва), што найбольш верагодна, ад слоў "крэўныя" (блізкія па крыві, у сэнсе параднёныя), ад імя язычніцкага першасвяшчэнніка Крыва-Крывейтэ, ад "крывізны" гарыстай мясцовасці і інш. |
Па-рознаму выводзяць гісторыкі назву "крывічы": ад прозвішча старэйшага роду Крыў (Крыва), што найбольш верагодна, ад слоў "крэўныя" (блізкія па крыві, у сэнсе параднёныя), ад імя язычніцкага першасвяшчэнніка Крыва-Крывейтэ, ад "крывізны" гарыстай мясцовасці і інш. |
||
Радок 21: | Радок 21: | ||
{{зноскі}} |
{{зноскі}} |
||
== Літаратура == |
|||
{{літ |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
}} |
|||
== У Сеціве == |
== У Сеціве == |
||
* [http://jivebelarus.net/our-heritage/krivichy.html Ян Станкевіч. «Беларускія плямёны. Крывічы.»] |
* [http://jivebelarus.net/our-heritage/krivichy.html Ян Станкевіч. «Беларускія плямёны. Крывічы.»] |
||
⚫ | |||
[[Category:Славянскія плямёны]] |
[[Category:Славянскія плямёны]] |
||
[[Category:Усходнеславянскія плямёны]] |
[[Category:Усходнеславянскія плямёны]] |
Версія ад 16:20, 22 лютага 2010
Шаблон:Вызнч (гістар. Шаблон:Вызн2, магчыма Шаблон:Вызн2[1]): усходнеславянскае племя (саюз плямёнаў), заходняга паходжання (магчыма, з земляў сучаснай Польшчы або Германіі[2]). Самае шматлікае ўсходнеславянскае племя[3].
Існуе, аднак, і прынцыпова іншае меркаванне. Шэраг навукоўцаў лічыць, што крывічы — гэта балцкі этнас, роднасны літоўцам, латышам, латгалам, прусам, яцвягам, жамойтам, які ў выніку культурнага ўплыву з першай паловы ІХ ст. стаў пераходзіць на славянскую мову[4].
Па-рознаму выводзяць гісторыкі назву "крывічы": ад прозвішча старэйшага роду Крыў (Крыва), што найбольш верагодна, ад слоў "крэўныя" (блізкія па крыві, у сэнсе параднёныя), ад імя язычніцкага першасвяшчэнніка Крыва-Крывейтэ, ад "крывізны" гарыстай мясцовасці і інш.
Крывічы займалі значны абшар Усходняй Еўропы. Яны жылі ў вярхоўях Дняпра, Заходняй Дзвіны, Волгі, на поўдні ад Чудскага возера. Звесткі аб іх змешчаны ў "Аповесці мінулых гадоў" пры апісанні падзей 9-10 ст. і папярэдняга часу. Пра крывічоў пісаў таксама візантыйскі гісторык 10 ст. Канстанцін Парфірародны.
У час славянскай каланізацыі масава рассяляліся з захаду на ўсход, занялі землі паміж Пскоўскім возерам на поўначы і верхнім Сожам і Дзясной на поўдні; паміж Кастрамскім Паволжам на ўсходзе і Верхнім, магчыма, і Сярэднім Панямоннем на захадзе. На сваіх паўночнай і заходняй межах заселеныя імі землі узаемна перамешваліся з землямі дрыгавічоў.
Гл. таксама: Крывіція, Крывы горад, "Качачкі".
Паводле займаных водных сістэм, адрозніваюцца крывічы Шаблон:Вызн2, Шаблон:Вызн2, Шаблон:Вызн2, Шаблон:Вызн2, Шаблон:Вызн2.
Даследчыкамі вывучаліся на тэрыторыі рассялення Шаблон:Вызн2 гарадзішчы і паселішчы ў Віцебску, Полацку, Лукомлі. Але найбольш значны матэрыял па гісторыі насельніцтва выяўлены ў Віцебскай вобласці ў курганных могільніках. Дакладна ўстаноўлена, што для полацкіх крывічоў характэрна археалагічная культура доўгіх курганоў Паўночнай Беларусі, у якой прысутнічае шмат элементаў матэрыяльнай культуры ўсходніх балтаў. Шаблон:Вызн2 вельмі блізкія да полацкіх па мове і культуры. Таму ў этнаграфічных адносінах яны часта разглядаюцца як полацка-смаленская група.
Крывічы – адна з асноўных крыніц утварэння беларускай народнасці, у склад якой увайшлі полацкай і смаленска-віцебскай галінамі[5]; трывалы этнонім. Яшчэ ў 1859 пры перапісе жыхароў Віленскай губ. 23 тыс. назваліся крывічамі (у пар., 150 тыс. — беларусамі).
Гл. таксама: Славяне, Вялікае перасяленне народаў, Славянская каланізацыя Беларусі.
Зноскі
Літаратура
- Гринблат М. Я. Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории (руск.). — Мн.: Наука и техника, 1968. — 288 с.
- Дзермант А. Крывічы. Гістарычна-этнагенетычны нарыс. — DRUVIS №1, 2005.
- Ермаловіч М. Старажытная Беларусь: Полацкі і новагародскі перыяды. — Мн.: Маст. літ., 1990. ISBN 5-340-00614-X.