Спіс сталіц ЗША
У гэтым артыкуле пералічаны сучасныя і гістарычныя нацыянальныя і субнацыянальныя сталіцы ЗША, а таксама сталіцы былых калоній, тэрыторый, каралеўстваў ператвораных у наш час у штаты.
У розны час у розных рэгіёнах правы сталіцы маглі пераходзіць ад аднаго горада да іншага, такія працэсы тыповыя для рэгіёнаў з высокім прыростам насельніцтва ці з палітычнай нестабільнасцю. У першую чаргу гэта было характэрна для XIX стагоддзя, калі было ўтворана шмат новых штатаў, і ў іх адбываўся працэс выбару сталіцы.
Нацыянальныя сталіцы
[правіць | правіць зыходнік]У наш час сталіцай ЗША з 1800 года з’яўляецца Вашынгтон.
Гістарычныя сталіцы ЗША
[правіць | правіць зыходнік]- Філадэльфія, Пенсільванія: з 5 верасня 1774 па 24 кастрычніка 1774, затым з 10 мая 1775 па 12 снежня 1776.
- Балтымар, Мэрыленд: з 20 снежня 1776 па 27 лютага 1777
- Філадэльфія, Пенсільванія: з 4 сакавіка 1777 па 18 верасня 1777
- Ланкастэр, Пенсільванія: 27 верасня 1777 (адзін дзень)
- Ёрк, Пенсільванія: з 30 верасня 1777 па 27 чэрвеня 1778
- Філадэльфія, Пенсільванія: з 2 ліпеня 1778 па 21 чэрвеня 1783
- Прынстан, Нью-Джэрсі: з 30 чэрвеня 1783 па 4 лістапада 1783
- Анапаліс, Мэрыленд: з 26 лістапада 1783 па 19 жніўня 1784
- Трэнтан, Нью-Джэрсі: з 1 лістапада 1784 па 24 снежня 1784
- Нью-Ёрк, Нью-Ёрк: з 11 студзеня 1785 па 12 жніўня 1790
- Філадэльфія, Пенсільванія: з 6 снежня 1790 па 14 мая 1800
- Вашынгтон, Акруга Калумбія: з 17 лістапада 1800 па цяперашні час.
Сталіцы гістарычных дзяржаў, якія ўвайшлі ў склад ЗША
[правіць | правіць зыходнік].svg){kind=small}
Канфедэратыўныя Штаты Амерыкі за сваю гісторыю мелі тры сталіцы:
Да далучэння да Злучаных Штатаў у 1845 годзе Тэхас быў незалежнай дзяржавай, вядомай як Рэспубліка Тэхас. Яго сталіцамі ў розны час былі сем гарадоў:
- Вашынгтон-на-Бразасе, 1836
- Харысбург, 1836
- Галвестан, 1836
- Веласка, 1836
- Заходняя Калумбія, 1836
- Х’юстан, 1837—1839
- Осцін, 1839—1845
Да таго як стаць тэрыторыяй ЗША ў 1898 годзе, Гаваі былі незалежнай дзяржавай. За гэты час сталіцамі былі два гарады:
- Лахаіна, 1820—1845 (Гавайскае каралеўства)
- Ганалулу, 1845—1894 (Гавайскае каралеўства); 1894—1898 (Рэспубліка Гаваі)
Сталіцы штатаў
[правіць | правіць зыходнік]Спіс сталіц штатаў ЗША не змяняўся з 1910 года, калі сталіца Аклахомы была перанесена з Гатры ў Аклахома-Сіці. Пасля гэтай даты чатыры тэрыторыі ЗША атрымалі статус штатаў (Арызона, Нью-Мексіка, Аляска і Гаваі), але сталіцы адпаведных тэрыторый на 1910 год былі тымі ж, што і цяпер.
У бліжэйшай будучыні не чакаецца змянення сталіц ні ў адным са штатаў ЗША; падобны пераезд вельмі дарагі.
Толькі ў 17 з 50 штатаў ЗША (Айдаха, Аёва, Арызона, Арканзас, Гаваі, Джорджыя, Заходняя Вірджынія, Індыяна, Каларада, Масачусетс, Місісіпі, Агая, Аклахома, Род-Айленд, Паўднёвая Караліна і Юта) сталіца з’яўляецца найбуйнейшым горадам.
Заўвагі:
- Бягучыя сталіцы штатаў пазначаны тлустым шрыфтам.
- Сталіцы тэрыторый пазначаны курсівам.
- Год паказвае, калі горад стаў сталіцай.
| Штат | Сталіца | Дата | Заўвагі |
|---|---|---|---|
| Айдаха Штат з 1890 года. |
Льюістан | 1863 | Сталіца тэрыторыі Айдаха |
| Бойсэ | 1864 | ||
| 1890 | Сталіца штата | ||
| Аёва Штат з 1846 года. |
Бёрлінгтан | 1837 | Сталіца тэрыторыі Вісконсін |
| 1838 | Сталіца тэрыторыі Аёва | ||
| Аёва-Сіці | 1841 | ||
| 1846 | Сталіца штата | ||
| Дэ-Мойн | 1857 | ||
| Алабама Штат з 1819 года. |
Сент-Стэфенс | 1817 | Сталіца тэрыторыі Алабама |
| Хантсвіл | 1819 | Сталіца штата | |
| Кахаба | 1820 | ||
| Таскалуса | 1826 | ||
| Мантгомеры | 1846 | Сталіца штата, да 1861 года — сталіца КША | |
| Аляска Штат з 1959 года. |
Сітка | 1808 | У той час Новаархангельск — цэнтр рускай Аляскі |
| 1867 | Сталіца Дэпартамента Аляска | ||
| 1900 | Сталіца акругі Аляска | ||
| Джуна | 1906 | ||
| 1959 | Сталіца штата | ||
| Арызона Штат з 1912 года. |
Прэскат | 1864 | Сталіца тэрыторыі Арызона |
| Тусан | 1867 | ||
| Прэскат | 1877 | ||
| Фінікс | 1889 | ||
| 1912 | Сталіца штата | ||
| Арканзас Штат з 1836 года. |
Арканзас-Пост | 1819 | Сталіца тэрыторыі Арканзас |
| Літл-Рок | 1821 | ||
| 1836 | Сталіца штата | ||
| Ваёмінг Штат з 1890 года. |
Шаен | 1869 | Сталіца тэрыторыі Ваёмінг |
| 1890 | Сталіца штата | ||
| Вашынгтон Штат з 1889 года. |
Арэгон-Сіці | 1848 | Сталіца тэрыторыі Арэгон |
| Сейлем | 1851 | ||
| Алімпія | 1853 | Сталіца тэрыторыі Вашынгтон | |
| 1889 | Сталіца штата | ||
| Вермонт Штат з 1791 года. |
Віндзар | 1777 | Сталіца рэспублікі Вермонт |
| 1791 | Сталіца штата | ||
| Мантпіліер | 1805 | ||
| Вірджынія Штат з 1776 года. |
Джэймстаўн | 1619 | Сталіца калоніі Вірджынія |
| Уільямсберг | 1699 | Сталіца калоніі Вірджынія, першапачаткова называўся Мідл Плантэйшн | |
| 1776 | Сталіца штата | ||
| Рычманд | 1780 | ||
| Рычманд | 1861 | З 29 мая 1861 па 9 красавіка 1865 года — сталіца КША | |
| Данвіл | 1865 | З 3 па 10 красавіка 1865 года — сталіца КША | |
| Рычманд | 1865 | Сталіца штата | |
| Вісконсін Штат з 1848 года. |
Белмант | 1836 | Сталіца тэрыторыі Вісконсін |
| Бёрлінгтан | 1837 | Сталіца тэрыторыі Вісконсін, цяпер частка Аёвы | |
| Мадысан | 1838 | Сталіца тэрыторыі Вісконсін | |
| 1848 | Сталіца штата | ||
| Гаваі Штат з 1959 года. |
Лахаіна | 1820 | Сталіца Каралеўства Гаваі |
| Ганалулу | 1845 | ||
| 1894 | Сталіца Рэспублікі Гаваі | ||
| 1898 | Сталіца тэрыторыі Гаваі | ||
| 1959 | Сталіца штата | ||
| Дэлавэр Штат з 1776 года. |
Нью-Касл | 1704 | Сталіца калоніі Дэлавэр |
| Довер | 1777 | Сталіца штата | |
| Джорджыя Штат з 1776 года. |
Савана | 1733 | Сталіца калоніі Джорджыя |
| 1777 | Сталіца штата | ||
| Агаста | 1779 | ||
| Хердс-Форт (Вашынгтон) | 1780 | ||
| Агаста | 1781 | ||
| Савана | 1782 | ||
| Эбенезер | 1782 | ||
| Савана | 1784 | ||
| Агаста | 1786 | ||
| Луісвіл | 1796 | ||
| Міледжвіл | 1807 | ||
| Мейкан | 1864 | ||
| Міледжвіл | 1865 | ||
| Атланта | 1868 | ||
| Заходняя Вірджынія Штат з 1863 года. |
Вілінг | 1863 | Сталіца штата |
| Чарлстан | 1870 | ||
| Вілінг | 1875 | ||
| Чарлстан | 1885 | ||
| Ілінойс Штат з 1818 года. |
Каскаскія | 1809 | Сталіца тэрыторыі Ілінойс |
| Вандалія | 1819 | Сталіца штата | |
| Спрынгфілд | 1839 | ||
| Індыяна Штат з 1816 года. |
Вінсенес | 1800 | Сталіца тэрыторыі Індыяна |
| Корыдан | 1813 | ||
| 1816 | Сталіца штата | ||
| Індыянапаліс | 1825 | ||
| Каліфорнія Штат з 1850 года. |
Мантэрэй | 1777 | Сталіца Альта і Баючы Каліфорніі пад іспанскім і мексіканскім падпарадкаваннем |
| Сан-Хасэ | 1850 | Сталіца штата | |
| Вальеха | 1852[1] | ||
| Беніша | 1853 | ||
| Вальеха | 1853[1] | ||
| Сакрамента | 1854 | ||
| Канзас Штат з 1861 года. |
Паўні | 1855 | Сталіца тэрыторыі Канзас |
| Лекамптан | 1856 | Дэ-юрэ сталіца тэрыторыі Канзас | |
| Топіка | Дэ-факта сталіца тэрыторыі Канзас | ||
| Топіка | 1861 | Сталіца штата | |
| Кентукі Штат з 1792 года. |
Данвіл | 1780 | Сталіца акругі Кентукі Вірджыніі |
| Боўлінг-Грын | 1861 | Урадавая сталіца КША (з лістапада 1861 па люты 1862) | |
| Франкфарт | 1792 | Сталіца штата | |
| Каларада Штат з 1876 года. |
Аўрарыя | 1859 | Сталіца тэрыторыі Джэферсан |
| Каларада-Спрынгс | 1861 | Сталіца тэрыторыі Каларада | |
| Голдэн | 1862 | ||
| Дэнвер | 1867 | ||
| 1876 | Сталіца штата | ||
| Канектыкут Штат з 1776 года. |
Нью-Хейвен | 1701 | Сталіца калоніі |
| 1776 | Сталіца штата | ||
| Хартфард | 1873 | ||
| Луізіяна Штат з 1812 года. |
Мобіл Бэй | 1702 | Сталіца французскай калоніі |
| Білаксі | 1720 | ||
| Новы Арлеан | 1722 | Сталіца французскай і іспанскай калоніі | |
| 1803 | Сталіца Арлеанскай тэрыторыі | ||
| 1812 | Сталіца штата | ||
| Дональдсанвіл | 1830 | ||
| Новы Арлеан | 1831 | ||
| Батан-Руж | 1849 | ||
| Опелаўсас | 1862 | ||
| Шрыўпарт | 1863 | ||
| Новы Арлеан | 1865 | ||
| Батан-Руж | 1880 | ||
| Масачусетс Штат з 1776 года. |
Бостан | 1630 | Сталіца калоніі Масачусетс Бэй |
| 1776 | Сталіца штата | ||
| Мінесота Штат з 1858 года. |
Сент-Пол | 1849 | Сталіца тэрыторыі Мінесота |
| 1858 | Сталіца штата | ||
| Місісіпі Штат з 1817 года. |
Натчэз | 1798 | Сталіца тэрыторыі Місісіпі |
| Вашынгтон | 1802 | ||
| Натчэз | 1817 | Сталіца штата | |
| Джэксан | 1821 | ||
| Місуры Штат з 1821 года. |
Сент-Луіс | 1765 | Сталіца французскай калоніі |
| 1804 | Сталіца тэрыторыі Місуры | ||
| Сент-Чарлз | 1821 | Сталіца штата | |
| Джэферсан-Сіці | 1826 | ||
| Мічыган Штат з 1837 года. |
Дэтройт | 1805 | Сталіца тэрыторыі Мічыган |
| 1837 | Сталіца штата | ||
| Лансінг | 1847 | ||
| Мантана Штат з 1889 года. |
Банак | 1864 | Сталіца тэрыторыі Мантана |
| Вірджынія-Сіці | 1865 | ||
| Хелена | 1875 | ||
| 1889 | Сталіца штата | ||
| Мэн Штат з 1820 года. |
Портленд | 1820 | Сталіца штата дэ-юрэ |
| Агаста | 1827 | ||
| Портленд | 1832 | Сталіца штата дэ-факта | |
| Агаста | 1832 | Сталіца штата | |
| Мэрыленд Штат з 1776 года. |
Сент-Мэрыс Сіці | 1634 | Сталіца правінцыі Мэрыленд |
| Анапаліс | 1694 | Сталіца правінцыі Мэрыленд | |
| 1777 | Сталіца штата. З 1783 па 1784 — сталіца ЗША | ||
| Небраска Штат з 1867 года. |
Амаха | 1854 | Сталіца тэрыторыі Небраска |
| Лінкальн | 1867 | Сталіца штата | |
| Невада Штат з 1864 года. |
Карсан-Сіці | 1861 | Сталіца тэрыторыі Невада |
| 1864 | Сталіца штата | ||
| Нью-Джэрсі Штат з 1776 года. |
Элізабетаўн | 1686 | Сталіца правінцыі Нью-Джэрсі |
| Прынстан | 1783 | Сталіца штата. Сталіца ЗША | |
| Трэнтан | 1784 | Сталіца штата. Сталіца ЗША з 1 лістапада па 24 снежня 1784 года | |
| Нью-Ёрк Штат з 1776 года. |
Нью-Ёрк | 1664 | Сталіца брытанскай правінцыі Нью-Ёрк |
| Кінгстан | 1777 | Сталіца штата | |
| Харлей | 1777 | ||
| Пекіпсі | 1777 | ||
| Нью-Ёрк | 1788 | Сталіца штата; Сталіца ЗША ў 1785—1788 і 1789—1790 гадах | |
| Олбані | 1797 | Сталіца штата | |
| Нью-Мексіка Штат з 1912 года. |
Сан-Хуан | 1598 | Сталіца правінцыі Новая Іспанія |
| Санта-Фэ | 1609 | ||
| 1821 | Сталіца тэрыторыі Мексікі | ||
| 1850 | Сталіца тэрыторыі Нью-Мексіка | ||
| 1912 | Сталіца штата | ||
| Нью-Гэмпшыр Штат з 1776 года. |
Портсмут | 1679 | Сталіца правінцыі Нью-Хэмпшыр |
| Эксетэр | 1775 | Сталіца штата | |
| Конкард | 1808 | ||
| Агая Штат з 1803 года. |
Марыта | 1788 | Сталіца Паўночна-Заходняй тэрыторыі |
| Чылікаці | 1800 | ||
| 1803 | Сталіца штата | ||
| Зейнсвіл | 1810 | ||
| Чылікаці | 1812 | ||
| Калумбус | 1816 | ||
| Аклахома Штат з 1907 года. |
Гатры | 1889 | Сталіца тэрыторыі Аклахома |
| Гатры | 1907 | Сталіца штата | |
| Аклахома-Сіці | 1910 | ||
| Арэгон Штат з 1859 года. |
Арэгон-Сіці | 1848 | Сталіца тэрыторыі Арэгон |
| Сейлем | 1851 | ||
| Корваліс | 1855 | ||
| Сейлем | 1855 | ||
| Сейлем | 1859 | Сталіца штата | |
| Пенсільванія Штат з 1776 года. |
Філадэльфія | 1682 | Сталіца правінцыі Пенсільванія |
| 1776 | Сталіца штата, у 1776, 1777, 1778—1783, 1790—1800 гадах — сталіца ЗША | ||
| Ланкастэр | 1799 | Сталіца штата, сталіца ЗША ў 1777 годзе | |
| Ёрк | Сталіца ЗША ў 1777—1778 гадах | ||
| Гарысберг | 1812 | Сталіца штата | |
| Род-Айленд Штат з 1776 года |
Правідэнс | 1776 | Сталіца штата |
| Паўночная Дакота Штат з 1889 года. |
Янктан | 1861 | Сталіца тэрыторыі Дакота, цяпер частка Паўднёвай Дакоты |
| Бісмарк | 1883 | Сталіца тэрыторыі Дакота | |
| 1889 | Сталіца штата | ||
| Паўночная Караліна Штат з 1776 года. |
Чарльстан | 1670 | Каланіяльная сталіца |
| Нью-Берн | 1712 | ||
| 1776 | Сталіца штата | ||
| Ролі | 1794 | ||
| Тэнесі Штат з 1796 года. |
Рокі Маўнт | 1790 | Сталіца Паўднёва-заходняй тэрыторыі |
| Ноксвіл | 1791 | ||
| 1796 | Сталіца штата | ||
| Кінгстан | Сталіца штата адзін дзень у 1807 годзе | ||
| Нашвіл | 1812 | Сталіца штата | |
| Мерфрысбара | 1818 | ||
| Нашвіл | 1826 | ||
| Тэхас Штат з 1845 года. |
Лос-Адэас | 1721 | Каланіяльная сталіца, цяпер частка Луізіяны |
| Сан-Антоніа-дэ-Бехар | 1772 | Каланіяльная сталіца | |
| Сальтылья | 1824 | Сталіца Кахуліі і Тэхаса | |
| Манклова | 1833 | ||
| Вашынгтон-на-Бразасе | 1836 | Сталіца Рэспублікі Тэхас | |
| Галвестан | 1836 | Часовая сталіца Рэспублікі Тэхас | |
| Харысбург | 1836 | ||
| Веласка | 1836 | ||
| Заходняя Калумбія | 1836 | ||
| Х’юстан | 1837 | Сталіца рэспублікі Тэхас | |
| Осцін | 1839 | Сталіца рэспублікі Тэхас, да 1839 года называўся Ватэрлоа | |
| 1845 | Сталіца штата | ||
| Фларыда Штат з 1845 года. |
Сент-Огасцін (Сан-Агусцін) | 1565 | Сталіца іспанскай калоніі Фларыда |
| 1821 | Сталіца тэрыторыі Фларыда; сталіца брытанскай Усходняй Фларыды | ||
| Пенсакола | Сталіца тэрыторыі Фларыда; сталіца брытанскай Заходняй Фларыды | ||
| Талахасі | 1824 | Сталіца тэрыторыі Фларыда | |
| 1845 | Сталіца штата | ||
| Паўднёвая Дакота Штат з 1889 года. |
Янктан | 1861 | Сталіца тэрыторыі Дакота |
| Бісмарк | 1883 | Сталіца тэрыторыі Дакота, цяпер сталіца Паўночнай Дакоты | |
| Пір | 1889 | Сталіца штата | |
| Паўднёвая Караліна Штат з 1776 года. |
Чарльстан | 1670 | Каланіяльная сталіца |
| 1776 | Сталіца штата | ||
| Калумбія | 1786 | ||
| Юта Штат з 1896 года. |
Філмар | 1850 | Сталіца тэрыторыі Юта |
| Солт-Лейк-Сіці | 1858 | ||
| 1896 | Сталіца штата |
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ а б Горад Вальеха на сайце «CityTownInfo.com» (англ.). — Інфармацыя пра горад. Архівавана з першакрыніцы 17 лютага 2012. Праверана 4 снежня 2011.
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Спіс сталіц ЗША- Capitals of Alabama Архівавана 8 кастрычніка 2012.
- Florida Facts — The Capitol Архівавана 17 лістапада 2001.
- The Capitalization of Georgia
- The State Houses of Louisiana Архівавана 26 жніўня 2003.
- Las Vegas: Nevada's Next State Capital? Архівавана 22 жніўня 2003.
- New Hampshire Senate for Kids — Capitals
- Handbook of Texas Online — Capitals
- Colonial Capitals of the Dominion of Virginia Архівавана 15 лютага 2004.
- Utah History To Go — Utah's Capitols Архівавана 4 красавіка 2005.
