Энтані Блант
Энтані Блант | |
---|---|
англ.: Anthony Blunt | |
Род дзейнасці | мастацтвазнавец, выкладчык універсітэта, разведчык, куратар |
Дата нараджэння | 26 верасня 1907[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 26 сакавіка 1983[1][3][…] (75 гадоў) |
Месца смерці |
|
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Бацька | Arthur Stanley Vaughan Blunt[d][6][4] |
Маці | Hilda Violet Master[d][6][4] |
Месца працы | |
Альма-матар | |
Член у | |
Узнагароды і прэміі |
Энтані Фрэдэрык Блант (англ.: Anthony Frederick Blunt, 26 верасня 1907 года, Борнмут, Вялікабрытанія — 26 сакавіка 1983 года, Лондан) — брытанскі гісторык мастацтва і мастацтвазнаўца, агент (крыніца) савецкай разведкі (1937-51) (ставіцца да «Кембрыджскай пяцёркі»), у гады вайны супрацоўнік контрразведкі MI5 (1939-45). Пра яго працу на савецкую разведку грамадскасці стала вядома ў 1979 годзе, калі пра гэта заявіла Маргарэт Тэтчэр; контрразведка даведалася пра гэта раней, але гэта заставалася ў таямніцы і ён атрымаў імунітэт у абмен на супрацу. Захоўнік маляўнічай галерэі каралевы (1945—1973).
Спецыяліст па творчасці Нікаля Пусена, якому прысвечана яго галоўная праца, манаграфія 1967 года. Прафесар Лонданскага ўніверсітэта, член Брытанскай акадэміі (1950)[7].
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Нарадзіўся ў сям’і святара-вікарыя. Маці яго, Хільда Ваялет Мастэр (Блант) была стрыечкай графа Стрэтмара, бацькі Лізаветы Боўз-Лаян, маці кіруючай з 1952 года каралевы Лізаветы II[8][9]. То бок на момант выкрыцця Блант даводзіўся траюрадным дзядзькам кіраўніка дзяржавы.
Значную частку дзяцінства правёў з сям’ёй у Францыі, дзе служыў яго бацька[10].
У 1926 годзе паступіў са стыпендыяй па матэматыцы ў Трыніці-каледж Кембрыджскага ўніверсітэта, але ў 1929 годзе з-за смерці бацькі спыніў навучанне. Вярнуўся да яе ў 1930-х[11]. У 1935 годзе са студэнцкай групай наведаў СССР[12].
Быў залучаны ў 1937 годзе агентам савецкай разведкі Арнольдам Дэйчам[13] праз пасярэдніцтва Г. Бёрджэса. У сваіх мемуарах Блант заве рашэнне працаваць на савецкую разведку адной з галоўных памылак у сваім жыцці[11][14][15], ён нават хацеў скончыць з сабой з-за гэтага[11]. Прылічаецца да «Кембрыджскай пяцёркі». Аператыўны псеўданім — Джонсан (Johnson)[11]. Членам Кампартыі ён ніколі не быў[16].
Да пачатку вайны Блант залучыў амерыканца Майкла Страйта (пасля ўладальніка і выдаўца амерыканскага ліберальнага тыднёвіка «The New Republic» і старшыні Нацыянальнага фонду дапамогі мастацтву і літаратуры)[12].
У 1939 годзе[17] паступіў на службу ў брытанскую контрразведку МІ-5. У званні капітана браў удзел у высадцы ў Францыі. За мужнасць, выяўленую пры адступе англійскага экспедыцыйнага корпуса, атрымаў ордэн Ганаровага легіёна. З восені 1940 года Блант робіцца памагатым аднаго з кіраўнікоў англійскай разведкі брыгадзіра Алена, які займаўся праблемамі бяспекі арміі і ваеннай прамысловасці. Тым часам англійская разведка здолела залучыць важнага агента ў апараце А. І. Мікаяна, што пастаўляў каштоўную інфармацыю англійскаму рэзідэнту ў Маскве. Блант дапамог савецкай разведцы выявіць гэтага агента.
У 1945 годзе стаў саветнікам караля Георга VI і выконваў далікатныя даручэнні, злучаныя з зацікаўленнямі англійскай кароны і родных дынастый, завошта ў 1947 годзе атрымаў Каралеўскі Віктарыянскі ордэн, а ў 1948-м — галандскі ордэн прынца Насау-Аранскага. Лічыцца, што Блант не перадаваў савецкай разведцы дакументы, што кампраметавалі каралеўскую сям’ю. Аднак свае выдатныя сувязі ў брытанскім урадзе ён выкарыстоўваў для атрымання палітычнай інфармацыі, якую перадаваў СССР. Пасля выкрыцця Мак-Лэйна і Бёрджэса пад падозранне МІ-5 трапіў і Блант, але, нягледзячы на гэта, у 1956 годзе ён стаў камандорам Віктарыянскага ордэна і атрымаў дваранства (з правам тытулавацца «сэр Энтані»).
У 1951 годзе савецкі рэзідэнт у Лондане Юрый Модзін прапанаваў Бланту бегчы ў СССР, на што той катэгарычна адмовіўся: «Я вельмі добра ведаю, як жыве ваш народ, і для мяне падобнае жыццё невыноснае і немажліве»[16]. Пасля гэтага савецкая разведка спыніла з ім адносіны[16].
У 1964 годзе ў лісце ў МІ-5 Блант па ўласнай волі прызнаўся ў сваёй супрацы з савецкай разведкай[18][19].
У памен на гарантыі імунітэту ён прызнаў сябе вінаватым і даў сведчанні, аднак яго шпіёнская чыннасць засталася таямніцай да лістапада 1979 года, калі прэм’ер-міністр Маргарэт Тэтчэр раскрыла гэту інфармацыю на пасяджанні Палаты абшчын. Тады ж Блант быў пазбаўлены рыцарскага звання. Дамоўленасць пра імунітэт працягвала дзеяць, Блант не падвяргаўся пераследам і працягваў займацца навукай.
Цікава, што пасля выкрыцця ён атрымаў больш за дзвесце лістоў падтрымкі і толькі паўтузіна негатыўных, чым быў узрушаны[11].
Асамблея Лонданскага ўніверсітэта па прапанове Ісаі Берліна не пазбавіла Бланта прафесарскага звання, каб пазбегнуць падабенства з савецкай практыкай анулявання навуковых ступеняў[12].
У 1939—1974 гг. выкладчык, прафесар гісторыі мастацтваў Лонданскага ўніверсітэта[7]. З 1945 г. намеснік[12], у 1947—1974 гг. дырэктар Інстытута мастацтва Курто (у складзе Лонданскага ўніверсітэта)[7].
Памёр ад інфаркту[16]. Паводле тэстаменту попел яго пылу быў развеяны над палямі Мальбару, дзе Блант вучыўся ў школе[9].
Быў узнагароджаны савецкім баявым ордэнам[20].
З 1979 года і да канца жыцця ён працаваў над сваімі мемуарамі. Потым яны былі перададзены на захоўванне ў Брытанскую бібліятэку ў запячатаным кантэйнеры. На публікацыю рукапісу была накладзена забарона на чвэрцьстагоддзе, да 2009 года, калі яны выйшлі кнігай успамінаў[11].
У 2001—2012 гг. выйшла біяграфія Бланта аўтарства Міранды Картэр «Энтані Блант: Яго жыцці» (Miranda Carter. Anthony Blunt: His Lives), над якой яна працавала з 1994 года.
Узнагароды
[правіць | правіць зыходнік]У 1947 годзе ўзведзены ў званне камандора Каралеўскага Віктарыянскага ордэна[21], а ў 1956 годзе — рыцара-камандора[22]. У 1979 годзе пазбаўлены звання ўказам каралевы[23].
У 1948 годзе стаў камандорам ордэны Ганаровага легіёна, у 1958 годзе — камандорам ордэны Аранскіх-Насау[24].
Зноскі
- ↑ а б Anthony Blunt // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Anthony Blunt // RKDartists Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Anthony Frederick Blunt // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б в Who's who — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
- ↑ Find a Grave — 1996. Праверана 29 чэрвеня 2024.
- ↑ а б Kindred Britain
- ↑ а б в Deceased Fellows — British Academy Архівавана 19 сакавіка 2016.
- ↑ George Smith
- ↑ а б Родственник короля Великобритании работал на советскую разведку — Российская газета
- ↑ «Маневры». Маневры. Энтони Блант: член великолепной пятерки. Органы. русских военных gay-парней под руководством Автора
- ↑ а б в г д е Новости NEWSru.com :: Вышли мемуары советского шпиона Бланта, хранившиеся в запечатанном контейнере 25 лет
- ↑ а б в г Жанна Долгополова: Маски Энтони Бланта (Чайка. Номер 18 (34) от 16 сентября 2002 г.) | Журнал «Чайка»
- ↑ Сайт СВР Архівавана 10 жніўня 2010.
- ↑ БиБиСи-видео: Самая большая ошибка советского шпиона
- ↑ BBC Russian — Лента новостей — Советский разведчик Блант сожалеет о своей деятельности в мемуарах
- ↑ а б в г Журнальный зал | Miranda Carter. Anthony Blunt: His Lives. (Миранда Картер. Энтони Блант: Его жизни)
- ↑ [https://web.archive.org/web/20070118032119/http://www.vestnik.com/issues/97/0916/win/kashlin.htm Архівавана 18 студзеня 2007. Рафаил КАШЛИНСКИЙ: АНГЛИЙСКИЕ АРИСТОКРАТЫ НА СЛУЖБЕ У КГБ [WIN]]
- ↑ Кембриджская пятерка: документы британской разведки — BBC Русская служба
- ↑ Объекты шпионажа | Публикации | Вокруг Света
- ↑ Анатолий Горский на передовой внешней разведки / Спецслужбы / Независимая газета
- ↑ Supplement 37977, page2577 . The London Gazette (6 июня 1947). Праверана 21 июля 2017.
- ↑ Supplement 40787, page 3103 . The London Gazette (25 мая 1956). Праверана 21 июля 2017.
- ↑ Supplement 48005, page 14427 . The London Gazette (15 ноября 1979). Праверана 21 июля 2017.
- ↑ Geoffrey Handley-Taylor. Authors of Wales today. — Eddison Press Ltd, 1972. — С. 17. — 76 с.
- Асобы
- Нарадзіліся 26 верасня
- Нарадзіліся ў 1907 годзе
- Нарадзіліся ў Дорсеце
- Памерлі 26 сакавіка
- Памерлі ў 1983 годзе
- Памерлі ў Лондане
- Пахаваныя на могілках Патні-Вейл
- Выкладчыкі Лонданскага ўніверсітэта
- Выпускнікі Трыніці-каледжа (Кембрыдж)
- Камандоры ордэна Ганаровага легіёна
- Члены Брытанскай акадэміі
- Падвойныя агенты
- Мастацтвазнаўцы Вялікабрытаніі
- Мемуарысты Вялікабрытаніі