Эрнеста Сабата

Эрнеста Сабата
Ernesto Sábato
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	ісп.: Ernesto Roque Sebato
Дата нараджэння	24 чэрвеня 1911(1911-06-24)[…]
Месца нараджэння	Рохас[d], Rojas Partido[d], правінцыя Буэнас-Айрэс, Аргенціна
Дата смерці	30 красавіка 2011(2011-04-30)[…] (99 гадоў)
Месца смерці	Santos Lugares[d], партыда Трэс-дэ-Фебрэра[d], правінцыя Буэнас-Айрэс, Аргенціна
Грамадзянства	Аргенціна
Дзеці	Mario Sábato[d] і Jorge Federico Sabato[d]
Альма-матар	Нацыянальны ўніверсітэт Ла-Платы[d] Гарвардскі ўніверсітэт Rafael Hernández National College[d]
Месца працы	Універсітэт Буэнас-Айрэса Нацыянальны ўніверсітэт Ла-Платы[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, эсэіст, мастак
Гады творчасці	1945 — сакавік 2004
Кірунак	экзістэнцыялізм
Жанр	раман, эсэ
Дэбют	«Індывід і сусвет», (1945)
Грамадская дзейнасць
Член у	Асацыяцыя сучаснай мовы[d]
Прэміі	Іерусалімская прэмія (1989)
Узнагароды	honorary doctorate of the University of Murcia[d] (1989) Menéndez Pelayo International Prize[d] (1997)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эрнеста Сабата (ісп.: Ernesto Sábato; 24 чэрвеня 1911 — 30 красавіка 2011) — аргенцінскі пісьменнік, эсэіст, мастак.

Біяграфія

Нарадзіўся ў шматдзетнай сям'і (дзясяты з адзінаццаці дзяцей). Вучыўся на фізіка-матэматычным факультэце Нацыянальнага ўніверсітэта Ла-Платы, прымаў актыўны ўдзел у моладзевым камуністычным руху, быў дэлегатам Брусельскага антыфашысцкага кангрэса (1934).

У 1934—1935 спрабаваў пісаць у Парыжы раман «Бязгучная крыніца» (часткова апублікаваны).

У 1938 абараніў у Буэнас-Айрэсе доктарскую дысертацыю па касмічнай радыеактыўнасці, атрымаў стыпэндыю для працы ў Лабараторыі Жаліё-Кюры ў Парыжы, дзе, сярод іншага, зблізіўся з сюррэалістамі. У 1939 пераехаў з Францыі ў ЗША, дзе працаваў у тэхналагічным інстытуце Масачусетса, у 1940 вярнуўся ў Буэнас-Айрэс, выкладаў ва ўніверсітэце. У выніку вострага экзістэнцыяльнага крызісу ў 1943 адышоў ад навукі. Пасля газетных і часопісных выступаў супраць дыктатуры Хуана Перона быў вымушаны ў 1945 пакінуць выкладанне.

26 студзеня 2006 г., разам з Габрыэлем Гарсія Маркесам, Эдуарда Галеана, Пабла Міланесам, Фрэем Бэта і іншымі вядомымі дзеячамі культуры, выступіў з патрабаваннем пра падаванне незалежнасці Пуэрта-Рыка.

Творчасць

З 1941 супрацоўнічаў з часопісам «Сур», блізкім Борхесу і яго кругу. Дэбютнай кнігай Сабата стала зборнік філасофскіх эсэ «Індывід і сусвет» (1945, першая прэмія горада Буэнас-Айрэс і ганаровая прэмія Саюза пісьменнікаў Аргенціны). У 1948 з'явіўся яго экзістэнцыялісткі раман «Тунэль», які выклікаў вялікую цікавасць у Аргенціне і за мяжой (ініцыятарам выдання ў Францыі быў Альбер Камю; кнігу тут жа перавялі больш на дзесятак моў, экранізаваная ў 1952, 1977 і 1987, спектакль Д.Грэма-Янга па ёй быў паказаны на Эдынбургскім тэатральным фестывалі ў 2004 годзе). Два іншых рамана — «Пра герояў і магілы» (1961, папулярнай стала кампазіцыя па яго матывах «Раманс пра смерць Хуана Лавалье» на музыку Эдуарда Фала; іншая частка рамана экранізаваная ў 1979 Марыа Сабата, сынам пісьменніка) і «Авадон-знішчальнік» (1974, Вялікая прэмія Саюза пісьменнікаў Аргенціны) — умацавалі славу Сабата як аднаго з найбуйнейшых раманістаў Лацінскай Амерыкі.

Сабата — мастак

У апошнія гады з-за медыцынскай забароны пісаць і чытаць Сабата займаецца толькі жывапісам. Яго выстаўкі праходзілі ў Парыжы, Мадрыдзе, Сан-Паўлу.

Прызнанне

1. Прэмія Медычы (Італія, 1977).
2. Прэмія «Мігель дэ Сервантэс» (Іспанія, 1984).
3. Іерусалімская прэмія (1989, Ізраіль).
4. Ганараваны член Ордэна французскага легіёна (1987)
5. Ганаровы доктар універсітэта Мурсіі (Іспанія), Расарыа (Аргенціна), Турынскага ўніверсітэта (Італія) і інш.

У 1983—1984 па даручэнні прэзідэнта краіны Раўля Альфонсіну ён узначальваў Нацыянальную Камісію па справе пра масавае знікненне людзей пры ваеннай дыктатуры 1976—1983 (справаздача пра расследаванне «Ніколі больш» апублікаваны ў 1984).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Эрнеста Сабата
• біяграфія, бібліяграфія, жывапіс Архівавана 20 верасня 2015. (ісп.)
• тэксты, інтэрв'ю, вусновыя выступленні Архівавана 11 кастрычніка 2006. (ісп.)
• Старонка Сабата на сайце IMDB (англ.)