Інсцэніроўка забойства Аркадзя Бабчанкі

Аперацыя па інсцэніраванні забойства Аркадзя Бабчанкі з мэтай затрымання арганізатара злачынства^[1] была праведзеная Службай бяспекі Украіны 29 мая 2018 года. Аб самым інсцэніраванні забойства стала вядома толькі суткі пасля, 30 мая 2018 года, на адмысловым брыфінгу СБУ. На брыфінгу старшыня Службы бяспекі Украіны Васіль Грыцак заявіў, што заказчыкам забойства Бабчанкі паводле атрыманых звестак з’яўляюцца расійскія спецслужбы. Сам жа Бабчанка на тым жа брыфінгу распавёў, што аперацыя рыхтавалася два месяцы, а яго паставілі ў вядомасць за месяц да яе правядзення. У курсе аперацыі была і жонка Бабчанкі^[2]. Паводле ягоных слоў, заказчыкі паказалі выканаўцу фота з расійскага пашпарта журналіста, што, па ягоным меркаванні, сведчыла, што інфармацыя йшла з дзяржаўных служб Расіі^[3]. 31 мая на ўласнай прэс-канферэнцыі Аркадзь Бабчанка ў адказ на пытанне аб магчымасці правакацыі з боку Службы бяспекі Украіны ў гэтай справе заявіў аб адсутнасці доказаў, што тое, што адбылося, не магло быць правакацыяй СБУ^[4].

Абставіны замаху[правіць | правіць зыходнік]

Падазраваным у арганізацыі замаху з’яўляецца Барыс Герман, які, паводле версіі следства, звярнуўся да актывіста «Правага сектара», былога ўдзельніка ўзброенага канфлікта на ўсходзе Украіны іерадыякана Украінскай праваслаўнай царквы Маскоўскага і Кіеўскага патрыярхата Аляксея Цымбалюка з прапановай стаць выканаўцам забойства Аркадзя Бабчанкі. Аляксей Цымбалюк паведаміў аб злачынных планах арганізатара ў СБУ. Незадоўга да замаху пад кантролем СБУ была арганізаваная сустрэча між арганізатарам замаху Барысам Германам і «кілерам» Аляксеем Цымбалюком, на якой арганізатар перадаў выканаўцу 30 тысяч долараў ЗША і зброю для здзяйснення злачынства^[5]^[6]^[7].

Дэталі аперацыі[правіць | правіць зыходнік]

«... Яшчэ герой Артура Конана Дойля Шэрлак Холмс паспяхова ўжываў метад інсцэніравання ўласнай смерці для эфектыўнага расследавання складаных і заблытаных злачынстваў. Як бы гэта не было і балюча для яго родных і доктара Ватсана.»

—Член калегіі МУС і дэпутат Вярхоўнай Рады Украіны Антон Герашчанка, што прысвечаны ў дэталі аперацыі, аб прычынах, што прымусілі СБУ інсцэніраваць забойства Аркадзя Бабчанкі^[8]^[9]^[10]^[11].

Інсцэніраванне забойства журналіста адбылося позна ўвечары 29 мая. Пасля інсцэніравання ў сеціве з’явілася фота, на якім Аркадзь Бабчанка ляжыць тварам уніз у лужыне крыві. Каб разыграць максімальна рэалістычнае забойства, да аперацыі па інсцэніраванні забойства прыцягваўся грымёр, перад спецаперацыяй Бабчанка трэніраваўся падаць^[12], а ў якасці крыві ўжывалася свіная кроў^[13]. Пасля інсцэніравання забойства Аркадзя Бабчанкі на машыне хуткай дапамогі павезлі ў морг, дзе ён пераапрануўся і пачаў глядзець навіны пра сябе^[14].

Следства і суд[правіць | правіць зыходнік]

31 мая 2018 года Шаўчэнкаўскі раённы суд Кіева выбраў меру стрымання меркаванаму арганізатару тэракта Барысу Герману ў выглядзе ўтрымання пад вартай на два месяцы^[15]. Яму было інкрымінавана некалькі артыкулаў Крымінальнага кодэкса Украіны — частка 1 артыкула 14, частка 3 артыкула 27, частка 3 артыкула 258: падрыхтоўка тэракта з ужываннем зброі для запалохвання насельніцтва, тэракт, дасканалы па папярэдняй змове з групай асоб, які прывёў да згубы чалавека.

Барыс Герман быў адзіным падазраваным па гэтай справе, паколькі Аляксей Цымбалюк^[16]^[17], які пагадзіўся на ролю кілера і стаў удзельнікам спецаперацыі СБУ, праходзіць у якасці сведкі^[18].

На судовым пасяджэнні падазраваны Барыс Герман сцвярджаў, што ўсё тое, што адбылося, з’яўляецца вынікам яго супрацоўніцтва з контрразведкай Украіны. Паводле яго слоў, за паўгады да дадзеных падзей да яго звярнуўся яго даўні знаёмы, былы грамадзянін Украіны, які жыве ў Маскве. Паводле слоў Барыса Германа, заказчыка забойства Аркадзя Бабчанкі клічуць Вячаслаў Піваварнік і ён працуе ў асабістым фондзе Уладзіміра Пуціна і займаецца арганізацыяй беспарадкаў ва Украіне, адказвае за тэракты на выбарах прэзідэнта Украіны ў 2019 годзе. Дадзены факт быў дакладзены Барысам Германам украінскай контрразведцы. У сваю чаргу, па словах Барыса Германа, контрразведка Украіны дала яму магчымасць вывучаць, як ствараюцца запасы зброі, як прыходзяць грашовыя патокі. Неўзабаве Барысу Герману ад заказчыка забойства таксама паступіў спіс з 30 чалавек, на якіх паступіла замова ад названага супрацоўніка асабістага фонду Уладзіміра Пуціна. Зброя для здзяйснення злачынства, як было пасля заяўлена на судзе самім падазраваным, была прадастаўлена яму контрразведкай Украіны^[19].

Тэрміны правядзення следства вызначыў генеральны пракурор Украіны Юрый Луцэнка, заявіўшы 1 чэрвеня 2018 года, што расследаванне замаху на Аркадзя Бабчанку працягнецца мінімум паўгады^[20].

Інфармацыя пра іншых патэнцыйных ахвяр злачынцаў[правіць | правіць зыходнік]

1 чэрвеня 2018 года стала вядома, што ў руках украінскага следства апынуўся спіс з 47 чалавек, якія маглі стаць наступнымі ахвярамі наймітных забойцаў. У асноўным гэта былі вядомыя ўкраінскія журналісты, а таксама расійскія журналісты, якія пераехалі ва Украіну, у тым ліку Матвей Ганапольскі і Яўген Кісялёў. Па стане на 1 чэрвеня сямнаццаць чалавек з гэтага спісу ўжо сустрэліся з прадстаўнікамі ўкраінскіх праваахоўных органаў; ім усім прапанавалі звярнуцца з просьбай аб ахове. Акрамя таго, усе 17 чалавек падпісалі згоду аб неразгалошванні таямніцы следства^[21].

Рэакцыя на інсцэніраванне забойства[правіць | правіць зыходнік]

Справа з інсцэніраваннем забойства расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі выклікала неадназначную рэакцыю ў сусветных СМІ, а таксама з боку афіцыйных асоб^[22]^[23]^[24]^[25]. З боку міжнародных арганізацый рушыла ўслед пераважна негатыўная рэакцыя^[26].

Рэакцыя заходніх СМІ[правіць | правіць зыходнік]

«Шаноўная прэса Брытаніі, а ідзі, калі ласка, нахуй, а? А жадаеце карысці — дайце мне брытанскі пашпарт і ахову. Вось тады і будзеце мяне вучыць, як ратаваць сваю сям’ю, разумнікі хуевы, блядзь.»

—Аркадзь Бабчанка ў адказ на негатыўную рэакцыю ў брытанскай прэсе на інсцэніраванне ўласнага забойства^[27]^[28]^[29]

Адразу пасля паведамленняў аб забойстве парушыла ўслед рэакцыя заходніх СМІ. Брытанская газета The Guardian ахарактарызавала Аркадзя Бабчанку як жорсткага крытыка расійскага ўрада, адзначыўшы ягоныя выступы супраць палітыкі прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна па пытаннях анексіі Крыма і падтрымкі сепаратыстаў на паўднёвым усходзе Украіны. Амерыканская газета The New York Times у сваім матэрыяле на тэму забойства назвала Аркадзя Бабчанку адным з ворагаў Уладзіміра Пуціна, на якога быў здзейснены фатальны напад. Адна з самых вядомых італьянскіх газет La Stampa ў сваім матэрыяле нагадала, што паміж прадстаўнікамі расійскай улады і журналістам у свой час пачаўся канфлікт пасля допіса Бабчанкі ў Facebook, дзе ён выказаў абыякавасць да авіякатастрофы пад Сочы, дзе загінуў хор Аляксандрава. Паводле сцвярджэння аўтара артыкула, у адказ Бабчанка атрымаў пагрозы ад некаторых чыноўнікаў і, баючыся за сваё жыццё, збег з Расіі. Ва Украіне жа, на думку італьянскага выдання, Аркадзь Бабчанка стаў ахвярам ненавісніцкай кампаніі супраць ягонай пазіцыі^[30].

Рэакцыя афіцыйных асоб і міжнародных арганізацый[правіць | правіць зыходнік]

Да вестак пра інсцэніраванне[правіць | правіць зыходнік]

Намеснік старшыні «Саюза журналістаў Расіі» Аляксей Вішнявецкі палічыў забойства расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі ў Кіеве палітычным забойствам^[31].
Міністр замежных спраў Украіны Павел Клімкін на пасяджэнні Савета Бяспекі ААН усклаў на Расію адказнасць за забойства расійскага журналіста, заявіўшы, што разуменне аналагічных выпадкаў прымушае думаць пра тое, што Расія выкарыстоўвае і іншыя віды тактыкі для дэстабілізацыі Украіны, у асобнасці праводзіць тэракты, падрыўную дзейнасць і палітычныя забойствы^[32]. Прэм’ер-міністр Украіны Уладзімір Гройсман заявіў, што адказнасць за забойства расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі ў Кіеве ляжыць на Расіі. На ягоную думку, у Маскве не даравалі журналісту яго «сумленнасці і прынцыповасці»^[33]. Дэпутат Вярхоўнай Рады і член калегіі МУС Украіны Антон Гярашчанка, будучы ў курсе аперацыі па інсцэніраванні забойства Бабчанкі, заявіў, што першай і відавочнай версіяй забойства Аркадзя Бабчанкі з’яўляецца ягоная прафесійная дзейнасць. Паводле яго слоў, адной з версій злачынства з’яўляюцца дзеянні расійскіх спецслужбаў па ліквідацыі асоб, што замінаюць і далей атручваць свядомасць расіян праўдай пра тое, што насамрэч адбываецца ў Расіі і ва Украіне^[34].
Дырэктар Федэральнай службы бяспекі Расіі Аляксандр Бортнікаў у сваім паведамленні расійскім СМІ заявіў, што здагадкі Кіева аб датычнасці расійскіх спецслужбаў да забойства Аркадзя Бабчанкі «падобныя на бязглуздзіцу». Таксама на яго думку, гэта правакацыя, як і ў выпадку са «справай Скрыпалей»^[35]. Прэс-сакратар прэзідэнта Расіі Дзмітрый Пяскоў у сувязі з выказваннямі прэм’ер-міністра Украіны Уладзіміра Гройсмана пра датычнасць Расіі да забойства расійскага журналіста заявіў, што ў Крамлі лічаць вяршыняй цынізму заявы Кіева аб датычнасці Масквы да забойства расійскага журналіста^[36]. Пастаянны прадстаўнік Расіі ў ААН Васіль Нябензя у дзень, калі з’явіліся паведамленні аб забойстве Аркадзя Бабчанкі, на пасяджэнні Савета Бяспекі ААН, заявіў аб накіраванасці ўладаў у Кіеве ўжываць забітага расійскага журналіста ў антырасійскіх мэтах^[37].

Пасля вестак пра інсцэніраванне[правіць | правіць зыходнік]

Міжнародная федэрацыя журналістаў назвала інсцэніраванне забойства Бабчанкі цыркам^[38].
Міжнародная арганізацыя «Рэпарцёры без межаў» у асобе генеральнага сакратара Крыстафа Дэлуара асудзіла інсцэніраванне забойства Аркадзя Бабчанкі, выказаўшы глыбокае абурэнне ў сувязі з маніпуляцыяй украінскіх спецслужбаў у мэтах інфармацыйнай вайны^[39]^[40].
Камітэт абароны журналістаў выпусціў заяву, што інсцэніраваннем забойства расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі ўкраінскія ўлады падарвалі давер да сябе^[41]. Таксама арганізацыя звярнулася асабіста да прэзідэнта Украіны Пятра Парашэнкі з патрабаваннем растлумачыць матывы інсцэніравання «забойства» расійскага журналіста^[42].
Прадстаўнік Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе (АБСЕ) па пытаннях свабоды сродкаў масавай інфармацыі Арлем Дэзір выказаў шкадаванне з-за рашэння распаўсюдзіць інфармацыю пра забойства расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі, якая апынулася ілжывай^[43].
Міністр замежных спраў Бельгіі Дзідзье Рэйндэрс заявіў, што дзеянні Украіны, звязаныя з лёсам расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі, супярэчаць прынятым у Еўропе прынцыпам распаўсюджвання дакладнай інфармацыі ў СМІ. Ён адзначыў, што недапушчальна змагацца з фейкавымі навінамі з дапамогай іншых фейкавых навін^[44].
Міністр замежных спраў Літвы Лінас Лінкявічус выказаў здзіўленне ў сувязі з спецаперацыяй украінскіх спецслужбаў па прадухіленні забойства расійскага журналіста, назваўшы мэты такога інсцэніравання незразумелымі^[45].
Старшыня Міністэрства замежных спраў Германіі Хайка Маас заклікаў Кіеў высветліць сітуацыю з інсцэніраваннем забойства расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі, сказаўшы, што гэтая справа выклікае мноства пытанняў, звязаных з даверам^[46].
Міністэрства замежных спраў Расіі назвала інсцэніраванне забойства расійскага журналіста антырасійскай правакацыяй, дадаўшы, што дзеянні ўкраінскіх уладаў ўводзяць у зман усю сусветную супольнасць^[47].
Спікер парламента Славакіі Андрэй Данка асудзіў інсцэніраванне кіеўскімі ўладамі забойства расійскага журналіста, назваўшы гісторыю з інсцэніраваннем «агіднай і цынічнай». Ён заявіў, што Украіна, якая прагне ўступіць ў Еўрасаюз, перайшла дапушчальныя межы. На ягоную думку, інсцэніраванне выглядае «нягодна і недарэчна»^[48]. Таксама Андрэй Данка заявіў аб намеры выказаць афіцыйны пратэст Украіне ад імя парламента Славакіі, дадаўшы, што лічыць нявартым ўдзел у «гэтым шоу» дзяржаўнага органа.^[49]
Прэзідэнт Украіны Пётр Парашэнка пасля вестак аб інсцэніраванні забойства Аркадзя Бабчанкі заявіў пра бліскучую спецаперацыю «герояў з СБУ», падчас якой усе ўбачылі сапраўднага ворага ў асобе Расіі. У адказ жа на негатыўную рэакцыю з боку міжнародных арганізацый Пётр Парашэнка звярнуў увагу на тое, што вінаваціць трэба не Украіну, а Расію, дадаўшы, што ўкраінцы робяць усё магчымае, каб трымацца разам і ахоўваць сябе^[50]. Міністр унутраных спраў Украіны Арсен Авакаў таксама выказаў здзіўленне ў сувязі з заявамі шэрагу міжнародных арганізацый, што раскрытыкавалі спецаперацыю ўкраінскіх спецслужбаў па прадухіленні забойства журналіста Аркадзя Бабчанкі^[51].

Зноскі

[1] Літва адмовілася разумець «уваскрашэнне» Бабчанкі

[2] Бабчанка распавёў падрабязнасці аперацыі па інсцэніраванні ягонага забойства

[3] Інсцэніраванне забойства Аркадзя Бабчанкі выклікала захапленні і пытанні

[4] Бабчанка заявіў аб адсутнасці доказаў таго, што ягонае «забойства» не ёсць правакацыя СБУ

[5] У замаху на журналіста абвінавачаны гандляр зброяй

[6] Былы манах УПЦ назваў сябе «забойцай» Бабчанкі і падзякаваў СБУ

[7] Замах на Бабчанку: СБУ паказала момант перадачы грошай кілерамі

[8] Anti-Putin journalist Arkady Babchenko’s ‘assassination was based on a Sherlock Holmes plot’

[9] The Babchenko stunt may end up feeding the Kremlin spin machine

[10] Russian journalist who faked his death says he didn’t want to share Sergei Skripal’s fate

[11] Антон Герашчанка прыраўнаваў мільёны людзей да доктара Уотсана

[12] Бабчанка распавёў пра дэталі інсцэніравання замаху

[13] Расійскі журналіст: свіная кроў, візажыст дапамог сфальсіфікаваць яго смерць

[14] Свінні дапамаглі інсцэніраваць забойства Бабчанкі

[15] Меркаваны арганізатар «забойства» Бабчанкі арыштаваны на два месяцы

[16] Украінец Аляксей Цымбалюк назваў сябе «выканаўцай замаху» на Бабчанку

[17] У СБУ выбачыліся за адмаўленне ролі Цымбалюка ў «забойстве» Бабчанкі

[18] Арганізатар «забойства» Бабчанкі на судзе нечакана заявіў аб працы на контрразведку Украіны

[19] Арганізатар «забойства» Бабчанкі на судзе нечакана заявіў аб працы на контрразведку Украіны // novayagazeta.ru, 1 чэрвеня 2018

[20] Следства па справе Бабчанкі завершыцца не раней, чым праз паўгады — Луцэнка

[21] Улады Украіны папярэдзілі журналістаў Ганапольскага і Яўгена Кісялёва аб замахах

[22] «Падрываюць давер да СМІ»: як у свеце адрэагавалі на інсцэніраванне забойства Бабчанкі

[23] Абсурдная гісторыя, віскі трылер, трук вулічнага штукара: Сусветныя СМІ пра «ўваскрашэнне» Бабчанкі

[24] «Заўсёды б гэтак»: як у Расіі адрэагавалі на інсцэніраванне забойства Бабчанкі

[25] «Найлепшы прыклад фейкавых навін». Што кажуць у свеце пра «ўваскрашэнне» Бабчанкі

[26] Кіеў шакавала сусветная рэакцыя на інсцэніраванне забойства Бабчанкі

[27] Развітанне з журналістам Бабчанкай

[28] Arkady Babchenko's fake murder: questions that need answering

[29] Arkady Babchenko says he faked his own death with pigs' blood and a makeup artist

[30] «Падазроныя смерці журналістаў»: заходнія СМІ аб забойстве Бабчанкі(недаступная спасылка)

[31] У Саюзе журналістаў Расіі лічаць палітычным злачынствам забойства Бабчанкі

[32] Расія і Украіна абмяняліся ў Савеце Бяспекі ААН думкамі аб забойстве Бабчанкі

[33] Прэм’ер-міністр Украіны: да забойства Бабчанкі датычная Расія

[34] «Стрэлам у спіну»: што вядома пра забойства ў Кіеве расійскага журналіста Аркадзя Бабчанкі

[35] Справа Скрыпалей

[36] Пяскоў назваў вершыняй цынізму заявы Украіны аб датычнасці Расіі да забойства Бабчанкі

[37] Нябензя выказаў здагадку, што Кіеў звінаваціць Маскву ў забойстве журналіста Бабчанкі

[38] Міжнародная федэрацыя журналістаў назвала «забойства» Бабчанкі цыркам

[39] «Рэпарцёры без межаў» асудзілі інсцэніраванне забойства Аркадзя Бабчанкі

[40] Міжнародная рэакцыя на інсцэніраванне забойства Бабчанкі: у Расіі іранізуюць, Еўропа – абураная

[41] Камітэт па абароне журналістаў заявіў, што інсцэніраваннем забойства Бабчанкі ўкраінскія ўлады падарвалі давер да сябе

[42] Камітэт абароны журналістаў патрабуе ад Парашэнкі растлумачыць матывы інсцэніравання з Бабчанкай

[43] У АБСЕ выказалі шкадаванне з-за распаўсюджвання ілжывых звестак аб смерці Бабчанкі

[44] МЗС Бельгіі асудзіў інсцэніраванне забойства Бабчанкі

[45] Старшыня МЗС Літвы заявіў, што не зразумеў інсцэніраванне забойства Бабчанкі

[46] Старшыня МЗС ФРГ заклікаў Украіну высветліць сітуацыю з інсцэніраваннем забойства Бабчанкі

[47] МЗС Расіі назваў інсцэніраванне забойства Бабчанкі антырасійскай правакацыяй

[48] Спікер парламента Славакіі заявіў, што Кіеў у гісторыі з Бабчанкай «перайшоў межы»

[49] Спікер парламента Славакіі назваў гісторыю з Бабчанкай «агіднай і недарэчнай»

[50] Кіеў засмуціўся на рэакцыю ў свеце ў справе Бабчанкі

[51] Авакаў шакаваны рэакцыяй міжнародных арганізацй на інсцэніраванне забойства Бабчанкі

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]