Віктор Гюго

Віктор Мары Гюго
Віктор Мары Гюго
	Victor Marie Hugo
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	Віктор Мары Гюго
Дата нараджэння	26 лютага 1802[…]
Месца нараджэння	Безансон, дэпартамент Ду, Franche-Comté[d], Францыя;
Дата смерці	22 мая 1885[…] (83 гады)
Месца смерці	Парыж, Парыж[d], рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя;
Пахаванне	Пантэон;
Грамадзянства	Францыя;
Бацька	Joseph Léopold Sigisbert Hugo[d]
Маці	Sophie Trébuchet[d]
Жонка	Adèle Foucher[d]
Дзеці	Adèle Hugo[d], Charles Hugo[d], François-Victor Hugo[d] і Léopoldine Hugo[d]
Альма-матар	Парыжскі ўніверсітэт; Ліцэй Людовіка Вялікага[d]; lycée Michelet[d];
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	палітык, драматург, раманіст, рысавальнік, лібрэтыст, эсэіст, пісьменнік, ілюстратар, пісьменнік-падарожнік, паэт, мастацтвазнавец, публіцыст, графік
Гады творчасці	1819 — 1883
Кірунак	French Romanticism[d]
Жанр	памфлет
Мова твораў	французская
Грамадская дзейнасць
Партыя	Партыя парадку[d];
Член у	Французская акадэмія (22 мая 1885); Сербскае навуковае таварыства[d]; Académie des sciences, belles-lettres et arts de Besançon et de Franche-Comté[d]; Société des gens de lettres[d]; Q30738521?; Руанская акадэмія навук, літаратуры і мастацтваў[d];
Узнагароды
Подпіс
	Творы ў Вікікрыніцах
	Медыяфайлы на Вікісховішчы
	Цытаты ў Вікіцытатніку

Віктор Гюго (фр.: Victor-Marie Hugo; 26 лютага 1802, Безансон — 22 мая 1885) — французскі паэт, раманіст, драматург; лідар рамантычнага руху ў Францыі. Член Французскай акадэміі (1841).

Жыццё

Трэці сын капітана (пазней генерала) Ж. Л. С. Гюго (родам з Латарынгіі) і Сафі Трэбюшэ (родам з Брэтані). Бацькі часта сварыліся і раз’яджаліся, а 3 лютага 1818 г. атрымалі афіцыйны дазвол жыць паасобку. Віктор быў выхаваны пад моцным уплывам маці, валявой жанчыны раялісцкіх і вальтэрыянскіх поглядаў. Пасля смерці маці ў 1821 г. і з бацькам у Віктора склаліся прыязныя адносіны.

Малады Віктор закахаўся і, супраць жадання маці, заручыўся са сваёй падругай дзяцінства Адэль Фушэ (1803—1868). Гюго быў блізкі са сваёй маці, і таму ажаніўся з Адэль толькі пасля смерці маці. У шлюбе нарадзілася пяць дзяцей.

У 1841 годзе Гюго быў абраны ў Французскую акадэмію.

У 1843 годзе ў выніку няшчаснага выпадку загінула Леапальдзіна, старэйшая дачка Гюго. Гэтая трагедыя спустошыла пісьменніка. Пазней ён напісаў рад паэм, прысвечаных жыццю і смерці яго дачкі.

У 1845 годзе Віктор Гюго атрымаў званне пэра^[8], у 1848 годзе быў выбраны ў Нацыянальны сход. Гюго быў праціўнікам дзяржаўнага перавароту 1851 года^be_ru і пасля абвяшчэння Напалеона III імператарам адправіўся ў выгнанне. У 1870 годзе ён вярнуўся ў Францыю, а ў 1876 годзе быў абраны сенатарам^[8].

Сям’я і дзеці

З кастрычніка 1822 года Гюго быў жанаты з Адэль Фушэ^[fr] (1803—1868), у гэтым шлюбе нарадзілася пяцёра дзяцей:

Беларускія пераклады

Гаўрош: Апавяданне для дзяцей / Апрац. С. А. Іванчына-Пісарава. — Мн.: Белдзяржвыд, 1931.
Казэта: З роману «Адрынутыя» / Пер.з руск. А. Р. Ламацкага. — Мн.: ДВБ.Юндзетсектар, 1932.
Дзевяноста трэці: Раман / Віктар Гюго. — Мн.: Дзяржвыд Беларусі. Юн. літ., 1937.
Казета: Пер. з рус. мовы / В.Гюго. — Мн.: ДВБ. Дзіцячая. літ., 1937.
Адвержаныя: Скароч. тэкст: Пер. з рус. мовы. — Мн.: ДВБ. Дзіцячая. літ., 1938.
Гаўрош: Пер. з рус. мовы / Віктор Гюго. — Мн.: ДВБ. Дзіцячая літ., 1938.
Гаўрош: Пер. з рус.. — Мн.: Дзярж. выд-ва БССР, 1946.
Казета (Урывак з рамана «Адвержаныя»): Для малод. узросту / Пер. У.Шахаўца. — Мн.: Белдзяржвыд. Рэд. дзіцяч.і юнац. літ., 1957.
На барыкадзе (перакл. Ю. Жалезка) // Annus Albaruthenicus = Год Беларускі. № 1/2000.

Памяць

Хата-музей Гюго ў Парыжы.
Помнік у Сарбоне.
Вуліца В.Гюго ў Калінінградзе.

Экранізацыі

Экранізацыі і фільмы па матывах твораў

Quasimodo d’El Paris (1999) (novel «Notre Dame de Paris»)
Les misérables (1998) (novel)
The Hunchback of Notre Dame (1996) (novel «Notre Dame de Paris»)
Les misérables (1995) (novel)
Mest shuta (1993) (novel «Le Roi s’Amuse»)
Les misérables (1988) (novel)
Días difíciles (1987) (novel)
La conscience (1987) (short story)
Le dernier jour d’un condamné (1985) (novel «Le dernier jour d’un condamné»)

Les misérables (1982) (novel)
Rigoletto (1982) (play «Le roi s’amuse»)
Kozete (1977) (novel «Les Misérables»)
Le scomunicate di San Valentino (1974) (loosely inspired by a drama by)
Sefiller (1967) (novel «Les Misérables»)
L’uomo che ride (1966) (novel «L’Homme qui rit») (uncredited in italian version)
Jean Valjean (1961) (novel «Les Misérables»)
Les misérables (1958) (novel)
La déroute (1957) (story)
Nanbanji no semushi-otoko (1957) (novel «Notre Dame de Paris»)
Notre Dame de Paris (1956) (novel)
Sea Devils (1953) (novel «Les Travailleurs de la mer»)
La Gioconda (1953) (novel «Angelo, tyran de Padoue»)
Les miserables (1952) (novel)
Re mizeraburu: kami to jiyu no hata (1950) (novel)
Re mizeraburu: kami to akuma (1950) (novel)
Ruy Blas (1948) (play)
I miserabili (1948) (novel «Les Misérables»)
Il tiranno di Padova (1946) (story)
Rigoletto (1946) (novel)
El rey se divierte (1944/I) (play)
El boassa (1944) (novel «Les Misérables»)
Los miserables (1943) (novel)
Il re si diverte (1941) (play)
The Hunchback of Notre Dame (1939) (novel)
Les pauvres gens (1938) (writer)
Gavrosh (1937) (novel «Les Misérables»)
Toilers of the Sea (1936) (novel «Les Travailleurs de la mer»)
Les misérables (1935) (novel)
Les misérables (1934) (novel)
Jean Valjean (1931) (novel «Les Misérables»)
Aa mujo: Kohen (1929) (novel)
Aa mujo: Zempen (1929) (novel)
The Bishop’s Candlesticks (1929) (novel «Les Misérables»)
The Man Who Laughs (1928) (novel «L’Homme Qui Rit»)
Rigoletto (1927) (play «Le Roi s’Amuse»)
Les misérables (1925) (novel)
The Spanish Dancer (1923) (novella)
The Hunchback of Notre Dame (1923/I) (novel «Notre-Dame de Paris»)
Toilers of the Sea (1923) (novel «Les Travailleurs de la mer»)
Aa mujô — Dai nihen: Shichô no maki (1923) (story)
Aa mujô — Dai ippen: Hôrô no maki (1923) (story)
The Hunchback of Notre Dame (1923/II) (novel)
Tense Moments with Great Authors (1922) (novel «Les Misérables») (segment «Miserables, Les»)
Tense Moments from Great Plays (1922) (novel «Notre Dame de Paris») (segment «Esmeralda»)
Esmeralda (1922) (novel «Notre Dame de Paris»)
Das grinsende Gesicht (1921) (novel «L’homme e qui rit»)
Der rote Henker (1920) (novel)
Quatre-vingt-treize (1920) (novel)
The Toilers (1919) (novel «Les Travailleurs de la mer»)
Marion de Lorme (1918) (play)
Les travailleurs de la mer (1918) (novel)
Der König amüsiert sich (1918) (novel «Le Roi s’Amuse»)
Les misérables (1917) (novel)
Marie Tudor (1917) (play)
The Darling of Paris (1917) (novel «Notre Dame de Paris»)
Don Caesar de Bazan (1915) (novel «Ruy Blas»)
The Bishop’s Candlesticks (1913) (novel «Les Misérables»)
Les misérables — Époque 4: Cosette et Marius (1913) (novel)
Les misérables — Époque 3: Cosette (1913) (novel)
Les misérables — Époque 2: Fantine (1913) (novel)
Les misérables — Époque 1: Jean Valjean (1913) (novel)
La tragedia di Pulcinella (1913) (play)
Marion de Lorme (1912) (writer)
Ruy-Blas (1912) (play)
Notre-Dame de Paris (1911) (novel «Notre Dame de Paris»)
Ernani (1911) (writer)
Hugo the Hunchback (1910) (novel)
Hernani (1910) (writer)
Les misérables (1909) (novel)
Rigoletto (1909/I) (writer)
Les misérables (Part III) (1909) (novel «Les Misérables»)
Le roi s’amuse (1909) (play)
Les miserables (Part II) (1909) (novel)
Les Miserables (Part I) (1909) (novel «Les Misérables»)
The Duke’s Jester or A Fool’s Revenge (1909) (novel «Le Roi s’Amuse»)
A Fool’s Revenge (1909) (novel «Le Roi s’Amuse»)
Ruy Blas (1909) (play)
Rigoletto (1909/II) (play)
Esmeralda (1905) (novel «Notre Dame de Paris»)

Зноскі

↑ ^а ^б Victor Hugo
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ ^а ^б Victor Hugo / Assemblée nationale
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193582"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15271528"></a>
↑ ^а ^б Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Catalog of the German National Library Праверана 18 лютага 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>
↑ З. Венгерова Гюго, Виктор // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. IXа. — С. 956–959.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4107063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20787005"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892910"></a>
↑ artist list of the National Museum of Sweden — 2016. Праверана 27 лютага 2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22681075"></a>
↑ ^а ^б Victor Hugo // Académie française Праверана 29 чэрвеня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107214508"></a>
↑ ^а ^б Венгерова З. А. Гюго, Виктор // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Літаратура

Венгерова З. А. Гюго, Виктор // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Муравьева Н. И. Гюго. М., 1961
Евнина Е. М. Виктор Гюго. М., 1976
Сафронова Н. Н. Виктор Гюго. М., 1989
Гюго В. Собрание сочинений, тт. 1-8. М., 1996

[_3be54be30591ee02-1] а ^б Victor Hugo
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[_5b5812e416a97666-2] а ^б Victor Hugo / Assemblée nationale
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193582"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15271528"></a>

[_647824ab7fc7e525-3] а ^б Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644"></a>

[_17725c6c3d97e6f7-4] а ^б ^в ^г ^д Catalog of the German National Library Праверана 18 лютага 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>

[_fa7bf506b0cd470a-5] З. Венгерова Гюго, Виктор // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. IXа. — С. 956–959.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4107063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20787005"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892910"></a>

[_1d345aefe144e994-6] rtist list of the National Museum of Sweden — 2016. Праверана 27 лютага 2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q22681075"></a>

[_69438a7dd8ba5d6e-7] а ^б Victor Hugo // Académie française Праверана 29 чэрвеня 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107214508"></a>

[ЭСБЕ-8] а ^б Венгерова З. А. Гюго, Виктор // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]