Генры Мейтленд Вільсан
Генры Мейтленд Вільсан | |
---|---|
англ.: Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson | |
Мянушка | «Джамба» |
Дата нараджэння | 5 верасня 1881[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 31 снежня 1964[1][3] (83 гады) |
Месца смерці |
|
Бацька | Arthur Maitland Wilson[d][4] |
Маці | Harriet Kingscote[d][4] |
Жонка | Hester Mary Wykeham[d][5] |
Дзеці | Patrick Maitland Wilson, 2nd Baron Wilson[d] і Maud Maitland Wilson[d] |
Альма-матар | |
Грамадзянства | |
Прыналежнасць | Вялікабрытанія |
Род войскаў | Брытанская армія[d] |
Гады службы | 1900 — 1947 |
Званне | фельдмаршал |
Камандаваў |
Брытанскія войскі ў Егіпце, Брытанскія экспедыцыйныя сілы ў Грэцыі, 9-я армія, Войскі саюзнікаў на Міжземным моры |
Бітвы/войны |
Другая англа-бурская вайна, Першая сусветная вайна, Другая сусветная вайна |
Узнагароды і званні | |
У адстаўцы | з 1947 |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Генры Мейтленд Уілсан (Вільсан) (англ.: Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson; 5 верасня 1881 — 31 снежня 1964) — брытанскі военачальнік, фельдмаршал (1944).
Маладыя гады
[правіць | правіць зыходнік]Старэйшы сын сярэдняга землеўладальніка, капітана Брытанскай арміі ў адстаўцы. Атрымаў адукацыю ў Ітанскім каледжы і ў Каралеўскай ваеннай акадэміі ў Сандхёрсце. Залічаны ў Брытанскую армію ў сакавіку 1900 года ў чыне другога лейтэнанта і ў складзе стралковай брыгады адпраўлены на англа-бурскую вайну. З 1908 года служыў у Ірландыі ў чыне капітана. З 1911 года — ад’ютант камандзіра часткі ў Оксфардзе.
Першая сусветная вайна
[правіць | правіць зыходнік]У Першай сусветнай вайне ўсю вайну правёў на Заходнім фронце ў складзе Брытанскіх Экспедыцыйных Сіл. Ваяваў з 1914 года ў чыне маёра ў 16-й Ірландскай пяхотнай дывізіі. З 1915 года — 2-й афіцэр штаба 41-й пяхотнай дывізіі, затым у штабе 19 корпуса. Браў удзел у бітве на Соме і ў бітве пры Пашэндэйле.
З кастрычніка 1917 года — першы афіцэр штаба ў Новазеландскай пяхотнай дывізіі.
Паміж сусветнымі войнамі
[правіць | правіць зыходнік]Пасля вайны служыў у штабе дывізіі. Скончыў штабныя каледжы ў Кемберлі і ў Сандхёрсце. З 1927 года камандаваў батальёнам на мяжы Брытанскай Індыі і Афганістана. З 1930 года — выкладаў у штабным каледжы ў Кэмберлі. Тады ж займаўся даследчай працай, прыхільнік развіцця бранетанкавых сіл. З 1934 года камандаваў 6-й пяхотнай брыгадай. З 1935 года — генерал-маёр, прызначаны камандзірам 1-й механізаванай брыгады. З 1937 года — камандзір 2-й пяхотнай дывізіі. У чэрвені 1939 года ў званні генерал-лейтэнанта накіраваны ў Егіпет на пасаду камандуючага Брытанскімі войскамі ў Егіпце (Нільская армія).
Другая сусветная вайна
[правіць | правіць зыходнік]Падпарадкаваныя Вільсану войска пачалі баявыя дзеянні на мяжы з Лівіяй у чэрвені 1940 года, пасля ўступлення Італіі ў вайну. Скарыстаўшыся нерашучымі дзеяннямі італьянскага камандавання, спыніў італьянскі наступ у Егіпецкай аперацыі ў верасні 1940 года. Затым адыграць вялікую ролю ў разгроме італьянскіх войскаў у Паўночнай Афрыцы падчас Лівійскай аперацыі, у тым ліку ў снежні 1940 года атрымаў перамогу ў Сідзі-Барані. У лютым 1941 года прызначаны ваенным губернатарам правінцыі Кірэнаіка ў Лівіі ў званні поўнага генерала.
Аднак у тым жа месяцы прызначаны камандаючым Брытанскім экспедыцыйным корпусам, накіраваным у Грэцыю. Асноўную масу войскаў корпуса склалі аўстралійскія і новазеландскія войскі. Галоўнай задачай корпуса было садзейнічанне грэчаскім войскам у разгроме італьянцаў. якія да таго часу былі ўжо выцеснены грэкамі ў Албанію падчас італа-грэчаскай вайны. Аднак часткова з-за няўзгодненых дзеянняў урадаў Вялікабрытаніі і Грэцыі, часткова з-за таго, што камандаванню саюзных армій не ўдалося ўзгадніць свае дзеянні, адчувальных вынікаў дамагчыся не ўдалося. Больш таго, устрывожаны з’яўленнем англійскіх войскаў у Грэцыі Гітлер загадаў распрацаваць германскае ўварванне ў Грэцыю. У красавіку 1941 года немцы падчас Грэчаскай аперацыі акупавалі краіну і прымусілі капітуляваць грэчаскую армію 26 красавіка. Вільсан кіраваў эвакуацыяй сваіх войскаў на Крыт, а затым у Егіпет. Яго корпус пацярпеў паражэнне, страціўшы з 62,6 тысяч чалавек звыш 2 тысяч забітымі і параненымі, а таксама 14 тысяч палоннымі.
З 7 мая 1941 года — камандуючы брытанскімі войскамі ў Палесціне і Трансіарданіі. Падчас Сірыйска-Ліванскай аперацыі брытанцы нанеслі паражэнне французскім войскам урада «Вішы» і дамагліся іх капітуляцыі. З кастрычніка 1941 года — камандуючы 9-й арміяй у Сірыі і генерал-ад’ютант Яго Вялікасці. З 1942 года — камандуючы брытанскімі войскамі ў Іране.
У лютым 1943 года прызначаны галоўнакамандуючым на Сярэднім Усходзе. На гэтай пасадзе ўлетку 1943 года правёў дэсантныя аперацыі па захопе грэчаскіх астравоў Кос, Лерас і Самас, паспрабаваўшы скарыстацца спрыяльнай сітуацыяй пасля капітуляцыі Італіі. Аднак нямецкае камандаванне накіравала на астравы свае сілы і адбіла іх, захапіўшы ў палон брытанскія і італьянскія гарнізоны. Са снежня 1943 года — Вярхоўны Галоўнакамандуючы саюзнымі войскамі на Міжземным моры, але фактычна ўплыў Вільсана на ход баявых дзеянняў быў абмежаваным, з прычыны таго, што кіраўніцтва баявымі аперацыямі ў Італіі было ў руках фельдмаршала Харальда Александэра. У 1944 годзе атрымаў чын фельдмаршала.
Вільсан планаваў падрыхтоўку і ўзначаліў правядзенне Паўднёва-Французскай дэсантнай аперацыі ў жніўні 1944 года. У лістапада-снежні 1944 года кіраваў баявымі дзеяннямі па разгроме народна-вызваленчага руху ў Грэцыі. У снежні таго ж года прызначаны главой брытанскай ваеннай місіі ў Аб’яднаным савеце начальнікаў штабоў у Вашынгтоне замест памерлага фельдмаршала Дыла, заставаўся ім да 1947 года. Удзельнічаў у Ялцінскай і Патсдамскай канферэнцыях 1945 года.
У студзені 1946 года атрымаў тытул віконта Лівійскага і Стоўнленгтафт.
Адстаўка
[правіць | правіць зыходнік]У 1947 годзе звольнены ў адстаўку. У 1955—1960 гадах займала ганаровая пасада канстэбля Лонданскага Таўэра. Аўтар мемуар.
Награды
[правіць | правіць зыходнік]Брытанскія ўзнагароды
[правіць | правіць зыходнік]- Рыцар Вялікага крыжа ордэны Лазні (GCB, 8 чэрвеня 1944)
- Рыцар Вялікага Крыжа ордэны Брытанскай імперыі (GBE, 4 сакавіка 1941)
- Рыцар — камандор ордэна Лазні (КСВ, 11 ліпеня 1941)
- Кампаньён ордэна Лазні (CB, 1 лютага 1937)
- Ордэн «За выбітныя заслугі» (DSO, 1 студзеня 1917)
- Каралеўскі Паўднёваафрыканскі медаль (1901)
Замежныя ўзнагароды
[правіць | правіць зыходнік]- Ордэн «Легіён Пашаны» ступені Камандуючага (ЗША, лістапад 1945)
- Ваенны Крыж I класа (Грэцыя, 1942)
- Ордэн «За вайсковую доблесць» (Польшча 1944)
Зноскі
- ↑ а б Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Henry Maitland Wilson // Auckland War Memorial Museum Tāmaki Paenga Hira — 1852.
- ↑ Lundy D. R. Field Marshal Henry Maitland Wilson, 1st Baron Wilson // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
- ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Залесский К. А. Кто был кто во Второй мировой войне. Союзники СССР. — М.: АСТ, 2004. — Т. 1. — 702 с. — ISBN 5-17-025106-8
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Нарадзіліся 5 верасня
- Нарадзіліся ў 1881 годзе
- Нарадзіліся ў Лондане
- Памерлі 31 снежня
- Памерлі ў 1964 годзе
- Памерлі ў Бакінгемшыры
- Выпускнікі Ітана
- Кавалеры ордэна Лазні
- Рыцары Вялікага Крыжа ордэна Брытанскай імперыі
- Кавалеры ордэна «За выдатныя заслугі»
- Кавалеры ордэна Virtuti Militari
- Кавалеры ордэна «Легіён пашаны» (галоўнакамандуючыя)
- Узнагароджаныя грэчаскім ваенным крыжом
- Асобы
- Фельдмаршалы Вялікабрытаніі
- Удзельнікі Першай сусветнай вайны (Вялікабрытанія)
- Удзельнікі Другой сусветнай вайны