Заходняе Палессе (трансгранічны рэгіён)

Рэгіёны Беларусі на пачатку XXI стагоддзя:      Панямонне      Паазер'е      Падняпроўе      Заходняе Палессе      Усходняе Палессе      Цэнтральная Беларусь

Заходняе (Люблінскае) Палессе ў Польшчы

Касцюмы Заходняга Палесся. Паштовая марка Беларусі

Заходняе Палессе (польск.: Polesie Zachodnie, укр.: Західне Полісся) — трансгранічны фізіка-геаграфічны і этнакультурны рэгіён на тэрыторыі Беларусі, Польшчы і Украіны.

У 2012 годзе на тэрыторыі рэгіёна ўтвораны аднайменны трансгранічны запаведнік «Заходняе Палессе».

Тэрыторыя

Заходняя частка рэгіёна ўваходзіць у склад Польшчы (Люблінскае Палессе), паўночна-ўсходняя — Беларусі (Заходняе Палессе або Берасцейска-Пінскае Палессе, якое ў асноўным супадае з фізіка-геаграфічным Брэсцкім Палессем), паўднёва-ўсходняя — Украіны (Валынскае Палессе).

Гісторыя

Заходнепалеская культурная супольнасць сфармавалася ў дадзяржаўны перыяд. Археолагі Юрый Кухарэнка, Ірына Русанава, Іван Біруля, Алег Іоў на аснове распаўсюджання парных курганоў, асаблівага тыпу керамікі і паселішч, зрабілі выснову, што рэгіён быў заселены валынянамі. Магчыма, насельніцтва рэгіёна дадзяржаўнага часу належала да дулебскага саюзу плямён, бо самы распаўсюджаны тып жаночых упрыгожанняў — кольцы ў паўтара абароты.

Насельніцтва

Карэннае насельніцтва размаўляе на заходнепалескіх гаворках. З беларускага і ўкраінскага боку пануе праваслаўе, з польскага каталіцтва, але значна распаўсюджаны пратэстантызм. Колькасць невялікая, толькі ў гарадах Брэсце, Кобрыне, Пінску (Беларусь), Звягелі, Ковелі, Корасцені, Луцку, Роўна (Украіна), Бяле-Падляскай, Хэлме (Польшча) — колькасць жыхароў болей за 50 тысяч.

Гідраграфія

Усходняя частка Заходняга Палесся ляжыць у басейне Дняпра, заходняя — Віслы. Самыя вялікія рэкі — Прыпяць, Заходні Буг, Стыр, Гарынь, Ясельда. На тэрыторыі Заходняга Палесся знаходзіцца ўнікальнае возера Свіцязь.

Гл. таксама

• Заходнепалескі рух

Літаратура

• Bogusław Nowowiejski Słowiańskie słowniki gwarowe – tradycja i nowatorstwo, pod red. Doroty K. Rembiszewskiej, Instytut Slawistyki PAN, Łomżyńskie Tow. Naukowe im. Wagów, Warszawa – Łomża 2016, ss. 319 // Białostockie Archiwum Językowe. — 2017. — В. 17. — С. 395–408. — ISSN 1641-6961. — DOI:10.15290/baj.2017.17.29