Зыгмунт Мінейка

Зыгмунт Мінейка
Зыгмунт Мінейка
	польск.: Zygmunt Mineyko
Род дзейнасці	ваенны, класічны археолаг, журналіст, палітык, палітычны актывіст, інжынер у цывільным будаўніцтве, афіцэр
Дата нараджэння	1840[…]
Месца нараджэння	Балванішкі, Ашмянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	снежань 1925 ці 27 снежня 1925
Месца смерці	Афіны, Афіны[d], Цэнтральныя Афіны[d], Атыка[d], Грэцыя;
Грамадзянства	Царства Польскае; Грэцыя;
Бацька	Станіслаў Ежы Мінейка[d]
Маці	Cecylia Chrzczonowicz[d]
Дзеці	Соф’я Мінейка[d]
Альма-матар	Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт[d]; Royal Staff Corps Demonstration School[d] (1868); Польская вайсковая школа[d];
Бітвы/войны	паўстанне 1863—1864 гадоў; франка-пруская вайна; Greco-Turkish War of 1897[d];
Узнагароды і прэміі	ганаровае грамадзянства[d] (1910) honorary doctor of the Lviv University[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Зыгмунт (Сігізмунд) Станіслававіч Мінейка, або Мінейка-Газдава (польск.: Zygmunt Mineyko; 14 мая 1840, Вільня — 27 снежня 1925, Афіны, Грэцыя; псеўданім: Баравы) — кіраўнік паўстання 1863—1864 гадоў у Ашмянскім павеце.

Біяграфія

У 1852—1858 гадах Зыгмунт вучыўся ў гімназіі ў Вільні (у тыя ж гады вучнем гімназіі быў Францішак Багушэвіч^[5]), а пасля яе заканчэння паступіў у Мікалаеўскае інжынернае вучылішча ў Санкт-Пецярбургу^[6], аднак ў 1861 годзе ён вярнуўся дадому, дзе прыняў ўдзел у польскіх маніфестацыях і агітацыі сярод сялян. Сярод іншага, Мінейка, пераапрануўшыся ў сялянскую вопратку, распаўсюджваў беларускі ананімны сатырычны твор «Гутарка старога дзеда». Ратуючыся ад арышту, Зыгмунт пакінуў Расейскую імперыю і прыбыў у Геную, дзе паступіў у Польскую ваенную школу, заснаваную Джузэпэ Гарыбальдзі. Пазней Мінейка чытаў там лекцыі пра ваенныя умацаванні^[5]^[7]^[8].

У 1863 у атрадах М. Лангевіча. Паўстанцкі ваенны начальнік Ашмянскага павета, камандзір атрада. 3(15) чэрвеня 1863 г. атрад быў разбіты пад Расолішкамі (цяпер у Іўеўскім раёне Гродзенскай вобласці^[9]^[10]), Мінейка палонены і прыгавораны да пакарання смерцю. Толькі праз хабар удалося змяніць прысуд на 12 гадоў катаргі ў Сібіры.

Адзін з кіраўнікоў арганізацыі ссыльных. У 1865 годзе З. Мінейка збег з катаргі разам з Вашкевічам і доктарам Акінчыцам, затым выехаў за мяжу. Скончыў акадэмію генштаба ў Парыжы (1868)^[5]^[8].

Мінейка пражыў у Асманскай імперыі 20 гадоў. Будучы інжынерам, ён прымаў удзел у будаўніцтве чыгунак, мастоў і каналаў у Балгарыі, Фракіі, Фесаліі і Эпіры^[11]. З 1891 года — у Грэцыі, удзельнічаў у вайне з Турцыяй за Крыт, быў папулярызатарам Алімпійскіх гульняў 1896 года ў Афінах, адкуль пісаў рэпартажы ў польскія газеты^[5].

Першы раз пасля ўцёкаў з Сібіры наведаў радзіму ў 1911 годзе^[12]. У 1922 і 1923 гадах наведаў Польшчу, дзе сустрэўся з маршалам Пілсудскім і атрымаў узнагароды за ўдзел у паўстанні 1863 года^[13].

Ганаровы грамадзянін Грэцыі. Аўтар успамінаў.

Масон; быў у масонскіх ложах Расійскай імперыі, Францыі, Італіі, Грэцыі. На пахаванне Мінейкі ў Афінах прыехалі тысячы масонаў^[8].

Ажаніўся з грачанкай Празерпінай Манарыс, іх дачка Зоф’я — жонка Георгіяса Папандрэу-старэйшага (1888—1968), вядомага палітыка, прэм’ер-міністра ўрада Грэцыі ў эміграцыі (1944—1945), а таксама ў 1963—1965 гадах.

Сын Георгіяса — Андрэас Папандрэу (1919—1996) быў стваральнікам PASOK, прэм’ерам Грэцыі ў 1981—1989 і 1993—1996 гадах. Праўнукам Зыгмунта Мінейкі з’яўляецца вядомы грэчаскі палітык, кіраўнік Усягрэчаскага сацыялістычнага руху (PASOK), прэм’ер-міністр Грэцыі ў 2009—2011 гадах Георгіяс Папандрэу-малодшы^[14].

Памяць

У гонар Мінейкі названыя сярэдняя школа пры пасольстве Польшчы ў Афінах^[15] і вуліца ў Ашмянах^[16].

Зыгмут Мінейка згадваецца ў рамане Тадэвуша Канвіцкага «Польскі комплекс» (1977)^[17].

Творы

Zygmunt Mineyko. Z tajgi pod Akropol: Wspomnienia z lat 1848—1868 (польск.) / Oprac.: Eligiusz Kozłowski i Kazimierz Olszański. Przedm. i przypisy Eligiusz Kozłowski.. — Warszawa: Pax, 1971. — 551 с.
Зыгмунт Мінейка. З тайгі пад Акропаль: успаміны з 1848—1866 гадоў (бел.) / пераклад, укладанне, прадмова, каментары Марыны Запартыкі. — Мінск: Лімарыус, 2017. — 568, [2] с. — (Беларуская мемуарная бібліятэка). — 300 экз. — ISBN 978-985-6968-65-8.

Зноскі

↑ Swartz A. Zygmunt Mineyko — 2007.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q461"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1201876"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q302817"></a>
↑ Zygmunt Mineyko // opac.vatlib.it
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84353965"></a>
↑ Library of Congress Authorities — Library of Congress. Праверана 10 снежня 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a>
↑ ^а ^б Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>
↑ ^а ^б ^в ^г Кастусь Лашкевіч. TUTэйшыя ў свеце. Ліцвінскі элін — герой Грэцыі (бел.)(недаступная спасылка). TUT.BY (2 красавіка 2009). Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2021. Праверана 24 студзеня 2021.
↑ Мінейка 2017, с. 8.
↑ Inżynierowie polscy XIX i XX wieku 2001, s. 160.
↑ ^а ^б ^в Information about Members of the Family (англ.) (10 верасня 2001). Архівавана з першакрыніцы 27 верасня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.
↑ Мінейка 2017, с. 533.
↑ Эдвард Зайкоўскі. За зямлю і за волю (нявызн.). Культурна-асветнiцкi клуб «Спадчына». Архівавана з першакрыніцы 3 снежня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.
↑ Jerzy Zdrada. Zygmunt Mineyko (1840—1925) and George Papandreou as family in Greece (англ.) (9 кастрычніка 1999). Архівавана з першакрыніцы 31 жніўня 2019. Праверана 24 сакавіка 2021.
↑ Борис Клейн. Олимпийский мятеж. Окончание (руск.). Русский глобус (14 лістапада 2010). Архівавана з першакрыніцы 27 студзеня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.
↑ Inżynierowie polscy XIX i XX wieku 2001, s. 162—163.
↑ Праўнук беларускага паўстанца стане прэм’ер-міністрам Грэцыі (нявызн.). Наша Ніва (4 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 10 кастрычніка 2009. Праверана 21 мая 2021.
↑ Historia szkoły (польск.). Zespol Szkół przy Ambasadzie RP w Atenach. Архівавана з першакрыніцы 21 мая 2019. Праверана 25 сакавіка 2021.
↑ Алина Санюк. Как наш земляк стал национальным героем Греции? (руск.). Ошмяны.info (28 жніўня 2011). Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2021. Праверана 25 сакавіка 2021.
↑ The Mineyko Genealogy (англ.) (24 сакавіка 2002). Архівавана з першакрыніцы 30 студзеня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.

Літаратура

Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003.
Клейн Б. Фамильный портрет // Клейн Б. Время выбора. — Мн., 1987;
Орлов В. Почетный гражданин Эллады // Дело (Восток + Запад). 1995, № 5;
PSB;
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — 592 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9.
Mineyko Zygmunt // Inżynierowie polscy XIX i XX wieku (польск.) / Pod red. J. Piłatowicza. — Warszawa: Retro-Art., 2001. — Т. VII. 100 najwybitniejszych polskich twórców techniki. — С. 160—163. — 285 с. — ISBN 83-87992-15-1.

Спасылкі

Леанід Маракоў. МІНЕЙКА Зыгмунт Архівавана 28 чэрвеня 2021.
Genealogia Mineyków, szukanie swojej przeszłości
Кастусь Лашкевіч. TUTэйшыя ў свеце. Ліцвінскі элін — герой Грэцыі (нявызн.)(недаступная спасылка). TUT.BY (2 красавіка 2009). Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2021. Праверана 24 студзеня 2021.
Фотаздымкі Зыгмунта Мінейкі і яго сям’і

[_2c43addf3e0de360-1] Swartz A. Zygmunt Mineyko — 2007.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q461"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1201876"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q302817"></a>

[_11644aa57f002258-2] Zygmunt Mineyko // opac.vatlib.it
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q84353965"></a>

[_e54fc188848672ee-3] Library of Congress Authorities — Library of Congress. Праверана 10 снежня 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454"></a>

[_61313bc477a61413-4] а ^б Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>

[tut-5] а ^б ^в ^г Кастусь Лашкевіч. TUTэйшыя ў свеце. Ліцвінскі элін — герой Грэцыі (бел.)(недаступная спасылка). TUT.BY (2 красавіка 2009). Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2021. Праверана 24 студзеня 2021.

[FOOTNOTEМінейка20178-6] Мінейка 2017, с. 8.

[FOOTNOTEInżynierowie_polscy_XIX_i_XX_wieku2001160-7] Inżynierowie polscy XIX i XX wieku 2001, s. 160.

[info-8] а ^б ^в Information about Members of the Family (англ.) (10 верасня 2001). Архівавана з першакрыніцы 27 верасня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.

[FOOTNOTEМінейка2017533-9] Мінейка 2017, с. 533.

[10] Эдвард Зайкоўскі. За зямлю і за волю (нявызн.). Культурна-асветнiцкi клуб «Спадчына». Архівавана з першакрыніцы 3 снежня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.

[11] Jerzy Zdrada. Zygmunt Mineyko (1840—1925) and George Papandreou as family in Greece (англ.) (9 кастрычніка 1999). Архівавана з першакрыніцы 31 жніўня 2019. Праверана 24 сакавіка 2021.

[12] Борис Клейн. Олимпийский мятеж. Окончание (руск.). Русский глобус (14 лістапада 2010). Архівавана з першакрыніцы 27 студзеня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.

[FOOTNOTEInżynierowie_polscy_XIX_i_XX_wieku2001162—163-13] Inżynierowie polscy XIX i XX wieku 2001, s. 162—163.

[14] Праўнук беларускага паўстанца стане прэм’ер-міністрам Грэцыі (нявызн.). Наша Ніва (4 кастрычніка 2009). Архівавана з першакрыніцы 10 кастрычніка 2009. Праверана 21 мая 2021.

[15] Historia szkoły (польск.). Zespol Szkół przy Ambasadzie RP w Atenach. Архівавана з першакрыніцы 21 мая 2019. Праверана 25 сакавіка 2021.

[16] Алина Санюк. Как наш земляк стал национальным героем Греции? (руск.). Ошмяны.info (28 жніўня 2011). Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2021. Праверана 25 сакавіка 2021.

[17] The Mineyko Genealogy (англ.) (24 сакавіка 2002). Архівавана з першакрыніцы 30 студзеня 2020. Праверана 24 сакавіка 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]