Перайсці да зместу

Прышцінскі ўніверсітэт (Косава і Метохія)

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Прышцінскі ўніверсітэт
Универзитет у Приштини
Арыгінальная назва Универзитет у Приштини
Заснаваны 18 лістапада 1969 г.
Студэнты 9 740
Выкладчыкаў 746
Краіна
Размяшчэнне Косаўска-Мітравіца, Сербія
Юрыдычны адрас ул. Филипа Вишњића 66
Сайт pr.ac.rs

Прышцінскі ўніверсітэт (сербск.: Универзитет у Приштини) — адзін з універсітэтаў Сербіі, знаходзіцца ў горадзе Косаўскай-Мітравіцы. Заснаваны 18 лістапада 1969 года ў Прышціне. Пасля Косаўскай вайны ўніверсітэт быў перамешчаны спачатку ў Крушавац, а затым у Косаўску-Мітравіцу. Сярод студэнтаў, якія навучаюцца на яго факультэтах, ёсць студэнты з тэрыторыі Косава і Метохіі, з іншых частак Сербіі, з Чарнагорыі, Рэспублікі Сербскай і Македоніі.

Факультэты ўніверсітэта былі прызнаныя ад боку МООНК і ЕУА пад назвай «Універсітэт у Мітравіцы», у той час як універсітэт атрымаў далейшае прызнанне як сербскі інстытут ад Урада Рэспублікі Сербіі. З’яўляецца членам канферэнцыі Універсітэтаў Сербіі (КОНУС)[1] і Еўрапейскай універсітэцкай асaцыяціі[2][3][4][5][6]. Усталяваў супрацоўніцтва з сеткай Балканскіх універсітэтаў і шматлікімі інстытутамі па ўсім свеце (Францыя, Расія, Італія, Нарвегія, Аман, Ірландыя, Вялікабрытанія).[7]

Статыстыка і арганізацыя ўніверсітэта

[правіць | правіць зыходнік]

Навучальны год — з 1 кастрычніка да 30 верасня, арганізуецца ў два семестра з 30-тыднёвым навучаннем у годзе.

У 1999 годзе ў рамках Прышцінскага ўніверсітэта было 14 факультэтаў, у якіх навучалася каля 18 000 студэнтаў і больш за 1300 выкладчыкаў і супрацоўнікаў.[8][9]Пасля вайны ў Косава і Метохіі каля 6000 студэнтаў былі пераведзеныя ў іншыя ўніверсітэты Сербіі. У 2001 годзе (падчас знаходжання ў горадзе Крушавац) у ім вучыліся 17 000 студэнтаў. З 1999 па 2001 гады каля 2000 студэнтаў скончылі Прышцінскі ўніверсітэт, 50 былі ганараваны ступенню магістра і 20 атрымалі доктарскія ступені.[10][11] На 2004 год ва ўніверсітэце было 10 факультэтаў, у якіх навучалася каля 8000 студэнтаў, з квотай на залічэнне 1200 студэнтаў.[12] У жніўні 2007 года ў ім налічвалася 9 320 студэнтаў, больш за 700 факультэцкіх і каля 200 іншых супрацоўнікаў.[13][14][15] Квота прыёму была 2726 студэнтаў.[16] Каля 45 % былі з Косава, 30 % з Сербіі, 25 % з Чарнагорыі. Таксама было менш студэнтаў з Македоніі і Босніі і Герцагавіны.[17] У цяперашні час у ім навучаюцца 10 264 студэнтаў, працуюць 730 выкладчыкаў і 320 супрацоўнікаў.[18]

Развіццё вышэйшай адукацыі ў Косава і Метохіі пачынаецца са стварэння першай школы вышэйшай адукацыі ў Прышціне ў 1958/1959 навучальным годзе. Першым факультэтам, які пачаў працу, была філасофская школа (1960/1961 навучальны год), з якога праз два гады ўтварыліся два факультэты: філасофскі і факультэт матэматычных навук. У 1989 годзе філасофскі факультэт разгалінаваўся на: філасофскі і філалагічны. У 1961/1962 навучальным годзе быў заснаваны юрыдычны і эканамічны факультэт, які затым таксама развіўся ў два факультэты, адпаведна: юрыдычны і эканамічны. Тэхнічны факультэт у Прышціне пачаў функцыянаваць у 1965/66 навучальным годзе. У мэтах стварэння ўмоў для паляпшэння аховы здароўя і развіцця навукова-даследчай работы ў 1969 годзе быў заснаваны медыцынскі факультэт. Гэтыя факультэты былі часткай Бялградскага універсітэта да 1970 года і заняткі для студэнтаў былі на сербскай мове.

Прышцінскі ўніверсітэт быў створаны ў адпаведнасці з Законам аб заснаванні Прышцінскага ўніверсітэта 18 лістапада 1969 года. У Прышцінскі ўніверсітэт былі ўключаны ўсе прышцінскія факультэты, а затым і іншыя факультэты, а таксама сем «вышэйшых школ». Прышцінскі ўніверсітэт у адпаведнасці з Законам аб заснаванні арганізаваў навучальны працэс на сербскай і албанскай мовах.

Пасля прыняцця Закона аб універсітэце 1992 года Прышцінскі ўніверсітэт меў 14 факультэтаў, з якіх дванаццаць знаходзіліся ў Прышціне: эканамічны, медыцынскі, юрыдычны, натуральна-матэматычны, сельскагаспадарчы, філасофскі, філалагічны, факультэт фізічнай культуры, факультэт мастацтваў, грамадзянскага будаўніцтва, электратэхнічны і машынабудавання; адзін месціўся ў Косаўскай Мітравіцы — горнай справы і металургіі, яшчэ адзін месціўся ў Прызранe — факультэт педагагічнай адукацыі. На ўсіх факультэтах новыя навучальныя планы ўзгадняюцца з аналагічнымі факультэтамі ў Сербіі. У дадатак да адукацыйнай і навуковай дзейнасці ўніверсітэт таксама меў выдавецкую дзейнасць. Дзякуючы якасці выкладання і навуковых даследаванняў, наладжванню міжуніверсітэцкага і міжнароднага супрацоўніцтва, Прышцінскі ўніверсітэт стаў раўнапраўным членам сям’і Універсітэтаў у Сербіі.

Перыяд з 1991 года па цяперашні час

[правіць | правіць зыходнік]

Выкладанне на албанскай мове праходзіла з 1991/1992 навучальнага года. Універсітэт раздяліўся так, што была сфарміравана паралельная сістэма адукацыі. Факультэты Прышцінскага ўніверсітэта на сербскай мове працягвалі займацца адукацыйнай і навуковай дзейнасцю ў рамках сістэмы адукацыі Рэспублікі Сербія. Пасля дасягнення пагаднення паміж тагачасным прэзідэнтам Слaбaданaм Мілошавічам і албанскім палітыкам Ібрагімам Ругoвaм 1 верасня 1996 года на яго падставе была сфарміравана Камісія «3+3» 23 сакавіка 1998 года. Членамі Камісіі «3+3» з албанскага боку былі: Фехмі Аган, Абдул Рама і Рэджэп Асмані; з сербскага боку былі прадстаўнікі дзяржаўных органаў Рэспублікі Сербія: Ратамір Віца, Горан Перчавіч і Добрасаў Б’елеціч, у прысутнасці членаў Супольнасці Святога Эўгідзіа: монсіньёр Вічэнца Палія, прафесар Роберт Марак дэла Рока і доктар Марыа Гіра. Пасля ўсталяваных тэрмінаў і тэрмінаў ажыццяўлення ўзгодненых мер па «нармалізацыі» сістэмы адукацыі, адбыўся поўны падзел універсітэцкіх памяшканняў (інтэрнатаў, сталовых, бібліятэк), гэта значыць падзел выкладчыкаў, партнёраў і студэнтаў сербскай і албанскай нацыянальнасці. Па даных камісіі «3+3», албанцы складалі 60 % універсітэцкай прасторы, 35 % для сербаў і 5 % для туркаў.

Падчас вайны ў Косаве каля 1500 выкладчыкаў, супрацоўнікаў і ўсіх супрацоўнікаў Прышцінскага ўніверсітэта, а таксама 16 000 студэнтаў, якія наведвалі заняткі на сербскай мове, былі выгнаныя, уся маёмасць была ўзята пад кантроль Косаўскіх сіл (KFOR) і ім больш не дазволілі вярнуцца.

Пасля жорсткага выгнання з Прышціны ўніверсітэт быў часова пераведзены ў Крушавац па рашэнні Сербіі з некалькімі іншымі факультэтамі, у той час як некаторыя факультэты працавалі ў: Косаўскай-Мітравіцы, Лепосавічы, Вране, Блацэ, Варварыну. Па рашэнні ўрада Рэспублікі Сербія ў канцы 2001 года Прышцінскі ўніверсітэт пераведзены ў горад Косаўску-Мітравіцу, які быў прызначаны часовым месцам знаходжання ўніверсітэта. Паступова ўсе факультэты, якія ўваходзілі ў склад універсітэта, вяртаюцца на тэрыторыю Косава і Метохіі.

  • Эканамічны (Косаўска-Мітравіца)
  • Юрыдычны (Косаўска-Мітравіца)
  • Медыцынскі (Косаўска-Мітравіца)
  • Падрыхтоўкі настаўнікаў (Лепосавіч)
  • Філасофскі (Косаўска-Мітравіца)
  • Сельскагаспадарчы (Зубін-Паток)
  • Прыродна-матэматычны (Косаўска-Мітравіца)
  • Тэхнічных навук (Косаўска-Мітравіца)
  • Факультэт мастацтваў (Звечан)
  • Фізічнай культуры (Лепосавіч)
  1. TanjaT. Konferencija. Uns.ac.rs. Архівавана з першакрыніцы 6. 10. 2011. Праверана 18. 10. 2011..
  2. Speech of the Rector of the University of Priština published at the University's website<[http://prijemni.infostud.com/ecms/viewarticle.php?id=9400&ml ''Novosti'', 2007-08-26(недаступная спасылка). Rektorat.ftnkm.info. Архівавана з першакрыніцы 12 кастрычніка 2007. Праверана 18. 10. 2011..
  3. EUA members directory Архівавана 04. 08. 2008., Приступљено 3 November 2008
  4. International Radio Serbia Архівавана 2. 10. 2011., 14 November 2008
  5. University has become the member of EUA(недаступная спасылка), retrieved on 24 November 2008
  6. University of Priština in European Association Архівавана 5. 10. 2011., retrieved on 24 November 2008
  7. Report on international cooperation of the University of Priština(недаступная спасылка), Приступљено 24 February 2009
  8. akademaca, Seobe (29. 4. 2003). "Seobe akademaca". NIN 2731. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
  9. http://prijemni.infostud.com/ecms/viewarticle.php?id=9431&ml Архівавана 1 кастрычніка 2011. Politika, 28 August 2007
  10. An Interview with Professor Jagoš Zelenović, Rector of the University of Priština, Pobeda, 29 June 2001, p. 10
  11. '' Večernje Novosti'', 2007-08-26(недаступная спасылка). Prijemni.infostud.com. Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2011. Праверана 18. 10. 2011..
  12. General secretary of the University of Priština for the Dnevnik Journal Архівавана 5. 4. 2012.
  13. Speech of the Rector of the University of Priština published at the University's website(недаступная спасылка). Rektorat.ftnkm.info. Архівавана з першакрыніцы 12 кастрычніка 2007. Праверана 18. 10. 2011..
  14. ''Politika'', August 28, 2007(недаступная спасылка). Prijemni.infostud.com. Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2011. Праверана 18. 10. 2011..
  15. ''Novosti'', August 26, 2007(недаступная спасылка). Prijemni.infostud.com. Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2011. Праверана 18. 10. 2011..
  16. ftnkm.info(недаступная спасылка). Rektorat.ftnkm.info. Архівавана з першакрыніцы 22 снежня 2007. Праверана 18. 10. 2011..
  17. '' Večernje Novosti'', August 26, 2007(недаступная спасылка). Prijemni.infostud.com. Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2011. Праверана 18. 10. 2011..
  18. Lična karta Univerziteta u Prištini(недаступная спасылка). Prijemni.infostud.com. Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2011. Праверана 18. 10. 2011..