Ступені захаванасці моў
Выгляд
Ступень небяспекі — ацэнка, прызначаная ЮНЕСКА мовам з Атласа моў свету, якія знаходзяцца ў небяспецы. Ацэнка даецца паводле дзевяці крытэрыяў, галоўным з якіх з’яўляецца крытэрый перадачы мовы паміж пакаленнямі.[1]
Ступень небяспекі
[правіць | правіць зыходнік]У бяспецы | Мовай карыстаюцца ўсе пакаленні. Перадача мовы з пакалення ў пакаленне не парушаецца | англійская, арабская, іспанская, нямецкая, украінская, французская і іншыя. |
Уразлівая | Гэтай мовай карыстаецца большасць дзяцей, але з некаторымі абмежаваннямі. Напрыклад, на гэтай мове размаўляюць толькі дома. | адыгейская, башкірская, беларуская, чувашская, неапалітанская, ідыш і іншыя. |
Пад пагрозай знікнення | Мова не вывучаецца дзецьмі як родная мова | эрзянская, марыйская, неварская, цыганская, удмурцкая, валонская і іншыя. |
Знаходзіцца пад сур’ёзнай пагрозай знікнення | Мова выкарыстоўваецца старэйшымі пакаленнямі і зразумелая бацькам, але яны не выкарыстоўваюць яе ў зносінах з дзецьмі і паміж сабой | брэтонская, інгрыйская, сефардская, нафусі, нанайская і іншыя. |
Адраджэнне мовы | Мова ў працэсе аднаўлення | корнская, маньчжурская, мэнская і іншыя. |
Мовы ў крытычнай небяспецы | Гэтую мову ведаюць толькі старыя людзі, і яны рэдка ёю карыстаюцца | дахлік, оракская, тафаларская, ульцкая і іншыя. |
Мёртвая мова | 1. У свеце няма жывых носьбітаў мовы 2. Раней мова дакладна існавала, але цяпер дакладных звестак пра яе стан няма |
1. далмацінская, гоцкая 2.старажытнакападокійская, ліўская, юкагірская |
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Крыстафер Мозлі. Атлас моў свету пад пагрозай знікнення (англ.) (4 кастрычніка 2010). Архівавана з першакрыніцы 13 лютага 2015.