Уладзімір Фёдаравіч Логінаў
Уладзімір Фёдаравіч Логінаў | |
---|---|
Дата нараджэння | 8 сакавіка 1940 (84 гады) |
Месца нараджэння | |
Грамадзянства | |
Род дзейнасці | географ |
Навуковая сфера | геаграфія, геафізіка |
Навуковая ступень | доктар геаграфічных навук (1982) |
Навуковае званне | |
Альма-матар | |
Член у | |
Прэміі | |
Узнагароды |
Уладзімір Фёдаравіч Логінаў (нар. 8 сакавіка 1940, в. Зялёнаўка, Гарадоцкі раён, Віцебская вобласць) — беларускі вучоны ў галіне геаграфіі і геафізікі, доктар геаграфічных навук (1982), прафесар (1989); член-карэспандэнт (1994), акадэмік (2000) Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, замежны член Расійскай акадэміі навук (2022, кліматалогія).[1]
Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]
Нарадзіўся 8 сакавіка 1940 года ў вёсцы Зялёнаўка Гарадоцкага раёна Віцебскай вобласці ў сям’і работніка лясной гаспадаркі. Скончыў пачатковую школу ў в. Зялёнаўка, пазней сям’я пераехала ў г. Гарадок, дзе В. Ф. Логінаў скончыў сямігадовую школу. Сярэднюю адукацыю атрымаў ў 1958 годзе ў г. Стары Аскол. У гэтым жа годзе паступіў на арктычны факультэт Ленінградскага вышэйшага інжынернага марскога вучылішча імя адмірала С. О. Макарава, дзе атрымаў спецыяльнасць «Акіяналогія (гідралогія мора)».
У 1965 годзе паступіў у аспірантуру Ленінградскага дзяржаўнага ўніверсітэта на кафедру метэаралогіі і кліматалогіі. За 2,5 гады падрыхтаваў кандыдацкую дысертацыю і ў 1967 годзе паспяхова яе абараніў, датэрмінова скончыўшы аспірантуру. Пры падтрымцы рэктара ЛДУ акадэміка К. Я. Кандрацьева атрымаў працу ў ЛДУ і прапіску на вучэбнай базе ўніверсітэта ў пасёлку Саблін Ленінградскай вобласці.
У 1969 годзе В. Ф. Логінаў, прыняўшы прапанову працаваць у Інстытуце зямнога магнетызму, іанасферы і распаўсюджвання радыёхваль Сібірскага аддзялення АН СССР, пераязджае з сям’ёй у Іркуцк. Працуючы з 1969 па 1973 год у Іркуцку, Уладзімір Фёдаравіч падтрымліваў цесныя сувязі з ГГА ў Ленінградзе, Інстытутам геаграфіі АН СССР, Гідраметэацэнтрам. У гэтыя ж гады быў запрошаны на працу ў Стэнфардскі універсітэт ЗША, дзе працаваў у Інстытуце даследавання плазмы, у лабараторыі сонечна-зямных сувязяў.
У 1973 годзе пераязджае ў Обнінск, дзе да 1977 года працуе на пасадзе загадчыка лабараторыі сонечна-зямных сувязяў і сверхдоўгатэрміновых прагнозаў ва Усесаюзным навукова-даследчым інстытуце гідраметэаралагічнай інфармацыі — Сусветным цэнтры дадзеных Дзяржаўнага камітэта СССР па гідраметэаралогіі.
На працягу 1977—1983 гг. сумяшчаў пасады загадчыка лабараторыі і намесніка дырэктара па навуковай рабоце ў Галоўнай геафізічнай абсерваторыі імя А. І. Ваейкава. Праца ў ГГА — найстарэйшай навуковай арганізацыі Расіі, сусветны ўзровень даследаванняў, а таксама зносіны з найбуйнейшымі навукоўцамі ў галіне кліматалогіі аказалі дабратворны ўплыў на ўсё яго далейшае жыццё.
У 1980 годзе на аснове сваіх даследаванняў падрыхтаваў доктарскую дысертацыю на тэму «Зменлівасць метэаралагічных характарыстык у розных раёнах Паўночнага паўшар’я ў сувязі з уздзеяннем знешніх климатаўтваральных фактараў», якую абараніў у 1982 годзе ў Маскоўскім дзяржаўным універсітэце імя М. В. Ламаносава.
З 1985 па 1987 год працаваў навуковым супрацоўнікам Сусветнай метэаралагічнай арганізацыі ААН у Жэневе ў аддзеле кліматычных дадзеных.
У 1990 годзе пераехаў у Мінск, дзе з 1990 па 1997 год працаваў на пасадзе намесніка дырэктара па навуковай рабоце новага Інстытута праблем выкарыстання прыродных рэсурсаў і экалогіі НАН Беларусі, а з 1997 па 2008 год — дырэктара.
Прызнаннем навуковых дасягненняў В. Ф. Логінава ў галіне климаталагічнай навукі ў Беларусі з’явілася абранне яго ў 1994 годзе членам-карэспандэнтам, а ў 2000 годзе — акадэмікам НАН Беларусі.
На працягу 1993—1996 гг. быў намеснікам старшыні Міжнароднага арганізацыйнага камітэта і кіруючай групы Савета Еўропы па правядзенні Еўрапейскага года аховы прыроды. На працягу многіх гадоў з’яўляўся экспертам па праектах ІНТАС (INTAS).
З 1995 па 2002 гг. загадваў кафедрай агульнага землязнаўства у БДУ, з 2006 па 2008 гг. — у Міжнародным экалагічным універсітэце імя А. Д. Сахарава.
У 2007 годзе перадаў кіраўніцтва лабараторыяй кліматалогіі маладому і перспектыўнаму доктару навук С. В. Какарэка. У 2008 годзе выступіў ініцыятарам перадачы кіраўніцтва Інстытутам прыродакарыстання ў маладыя рукі. 18 чэрвеня 2008 года ўступіў на пасаду галоўнага навуковага супрацоўніка лабараторыі кліматалогіі і трансгранічнага забруджвання.
Навуковая дзейнасць[правіць | правіць зыходнік]
Вывучэнне пытанняў змены клімату. Публікацыя работ не толькі ў метэаралагічных і геаграфічных выданнях, але і ў «Астранамічным часопісе», бюлетэні «Сонечныя дадзеныя», часопісе «Геамагнетызм і аэраномія» сведчыць аб рознастароннасці інтарэсаў маладога навукоўца.
Даследаванне прычын і следстваў вагання клімату. В. Ф. Логінаў пайшоў па шляху вывучэння агульных фізіка-хімічных механізмаў фарміравання кліматычных з’яў у розных прасторава-часавых інтэрвалах.
Паглыбленае вывучэнне климатаўтваральных фактараў дазволіла абгрунтаваць гіпотэзу аб зменлівасці адной з вядомых у астрафізіцы канстант — Сонечнай пастаяннай — і нестабільнасці сонечна-атмасферных сувязяў, выканаць шэраг цікавых даследаванняў у галіне геліагеафізікі і кліматалогіі. Атрыманыя ў гэтым напрамку вынікі дазволілі выявіць прасторава-часавыя заканамернасці ўплыву сонечнага выпраменьвання на тэрмадынамічны рэжым ніжняй атмасферы, раскрыць механізмы гэтага ўплыву. Асноўная ўвага надавалася даследаванню прычын няўстойлівасці сонечна-атмасферных сувязяў. Далейшая праца была накіравана на паглыбленае вывучэнне фактараў зменлівасці прытоку сонечнай радыяцыі, найважнейшым з якіх з’яўляецца атмасферны аэразоль вулканічнага і антрапагеннага паходжання.
Шырокія даследаванні дазволілі выявіць асноўныя заканамернасці фарміравання экстрэмальных кліматычных з’яў: засух, суровых і цёплых зім, паводак. На аснове гэтых даследаванняў былі сфармуляваны метадычныя перадумовы прагназавання пералічаных кліматычных з’яў.
Уладзімір Фёдаравіч актыўна займаўся арганізатарскай працай па станаўленню і развіццю новага прыродазнаўчага напрамку навуковых даследаванняў. Былі створаны новыя лабараторыі, у тым ліку лабараторыя кліматалогіі. Менавіта Уладзімір Фёдаравіч стаў ініцыятарам і арганізатарам фундаментальных і прыкладных кліматычных даследаванняў, накіраваных на атрыманне адзнак ўплыву змяненняў клімату на гаспадарчую дзейнасць і гаспадарчай дзейнасці на клімат. У 1992 г. выйшла яго манаграфія «Прычыны і следства кліматычных зменаў».
У канцы 1990-х гг. пад кіраўніцтвам В. Ф. Логінава пачаў развівацца новы напрамак — кліматалогія сутачных метэаралагічных назіранняў, які быў цесна звязана з даследаваннямі клімату гарадоў. Пад яго кіраўніцтвам выканана буйнамаштабнае тэарэтычнае і прыкладное даследаванне клімату Беларусі, устаноўлены прасторава-часавыя заканамернасці яго змяненняў, распрацавана Нацыянальная кліматычная праграма. У 2010 годзе Уладзімір Логінаў распрацаваў Канцэпцыю экалагічнай бяспекі ў складзе Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі Рэспублікі Беларусь.
Узнагароды і прэміі[правіць | правіць зыходнік]
- Медаль Францыска Скарыны (2009).
- Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2002, у аўтарскім калектыве) — за цыкл прац «Дыягностыка стану прыроднага асяроддзя на аснове аэракасмічных, лідарных, наземных і хіміка-аналітычных метадаў і сродкаў: даследаванні, распрацоўкі, укараненне».
- Прэміі НАН Беларусі (1997, 2007).
- Памятны медаль Парламенцкага Савета Саюза Беларусі і Расіі.
- Ганаровы дыплом Міждзяржаўнага Савета СНД па метэаралогіі (1999).
Бібліяграфія[правіць | правіць зыходнік]
- Климат Беларуси. Мн.: Институт геологических наук АН Беларуси, 1996 (в соавт.).
- Природная среда Беларуси. Мн.: НОООО «БИП-С», 2002 (в соавт.).
- Изменения климата Беларуси и их последствия. Мн.: Тонпик, 2003 (в соавт.).
- Прогнозирование изменения окружающей природной среды Беларуси // Природные ресурсы. 2005. № 2.
- Водный баланс речных водосборов в Беларуси. Мн.: Тонпик, 2006 (в соавт.).
- Глобальные и региональные изменения климата: причины и следствия. Мн.: Тетрасистемс, 2008.
Зноскі
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).
- Памяць: Гарадоцкі р-н: гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / уклад. С. І. Садоўская; рэдкал. Н. А. Бурунова і інш. — Мн., 2004. — С. 712.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Логинов Владимир Фёдорович (руск.) // Сайт БДУ
- Учёные Беларуси: Владимир Федорович Логинов (К 70-летию со дня рождения) (руск.) // Известия Национальной академии наук Беларуси. Серия химических наук — № 2, 2010. — С. 113—116.
- Уладзімір Фёдаравіч Логінаў у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)
- Нарадзіліся 8 сакавіка
- Нарадзіліся ў 1940 годзе
- Нарадзіліся ў Гарадоцкім раёне
- Дактары геаграфічных навук
- Прафесары
- Акадэмікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
- Выпускнікі Дзяржаўнай марской акадэміі імя адмірала С. В. Макарава
- Лаўрэаты Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь
- Лаўрэаты прэміі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
- Узнагароджаныя медалём Францыска Скарыны
- Асобы
- Вучоныя паводле алфавіта
- Географы Беларусі