Перайсці да зместу

Фёдар Данілавіч Клімчук

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Клімчук.
Фёдар Данілавіч Клімчук
Дата нараджэння 27 лютага 1935(1935-02-27)[1] ці 1935[2]
Месца нараджэння
Дата смерці 22 кастрычніка 2018(2018-10-22)[1] ці 2018[2]
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Род дзейнасці дыялектолаг, гісторык, навуковы супрацоўнік, выкладчык універсітэта, мовазнавец, фалькларыст
Навуковая сфера дыялекталогія, гісторыя, мовазнаўства[3], фалькларыстыка[3], этналінгвістыка[3] і лінгвістычная геаграфія[3]
Месца працы
Навуковая ступень кандыдат філалагічных навук (1973)
Навуковае званне
Альма-матар
Прэміі
Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь

Фё́дар Дані́лавіч Клімчу́к (27 лютага 1935, в. Сіманавічы, цяпер Драгічынскі раён, Брэсцкая вобласць — 22 кастрычніка 2018, Мінск[4]) — беларускі мовазнаўца-дыялектолаг, гісторык.

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Нарадзіўся 27 лютага 1935 года ў вёсцы Сіманавічы Драгічынскага павета Палескага ваяводства Польскай Рэспублікі (цяпер Драгічынскі раён Брэсцкай вобласці Беларусі) у сялянскай сям’і. З першага па трэці клас навучаўся ў Сіманавіцкай школе, чацвёрты клас наведваў у сяле Вулька Сіманавіцкая, з пятага па дзясяты клас навучаўся ў школах Драгічына. У 1952 годзе скончыў Драгічынскую сярэднюю школу № 2[5].

У тым жа годзе паступіў на гістарычны факультэт Пінскага дзяржаўнага настаўніцкага інстытута, які закончыў у 1954 годзе. Па заканчэнні інстытута працаваў настаўнікам у вёсцы Відзібор Столінскага раёна Брэсцкай вобласці. У 1955—1968 гадах працаваў настаўнікам у школах Драгічынскага раёна[5].

З 1964 па 1967 год завочна навучаўся на гістарычным факультэце Мінскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута імя М. Горкага. У 1957 годзе пачаў навуковую працу: збіраў дыялектны, фальклорны і этнаграфічны матэрыял. У 1962 годзе пазнаёміўся і пачаў супрацоўнічаць з мовазнаўцам Мікітам Талстым (праўнукам Льва Талстога)[5].

У 1968 годзе паступіў у аспірантуру пры Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа АН БССР, якую скончыў у 1971 годзе, як малодшы навуковы супрацоўнік пачаў працаваць у сектары дыялекталогіі гэтага ж інстытута. З 1981 года старшы навуковы супрацоўнік. У 1973 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму «Да лінгвагеаграфіі Заходняга Палесся»[5].

Памёр 22 кастрычніка 2018 года на 84-м годзе жыцця пасля хваробы[4]. Пахаваны 24 кастрычніка на Заходніх могілках Мінска[6]. На надмагільным помніку з тыльнага боку змешчана выява Клімчука маладым і ягоны верш, напісаны на родным дыялекце[7].

Дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

Працуючы ў школе, пачаў запісваць дыялекты і песні родных мясцін.

Аўтар больш як 200 навуковых прац. Асноўныя кірункі навуковае дзейнасці: дыялекталогія, лінгвагеаграфія, лексікаграфія, тапаніміка, глотагенез, этнагенез, міжмоўныя і міжэтнічныя кантакты, сацыялінгвістыка, фальклор, этнаграфія, этналінгвістыка.

Быў старшынёй грамадскага аб’яднання «Заходнепалескае навукова-краязнаўчае таварыства „Загароддзе“». Выдаў пераклад «Новага Запавету» на заходнепалескі дыялект[8].

Прэміі і ўзнагароды

[правіць | правіць зыходнік]

У 2000 годзе ў складзе аўтарскага калектыву атрымаў Дзяржаўную прэмію Рэспублікі Беларусь у галіне гуманітарных і сацыяльных навук за цыкл прац «Лексічны атлас беларускіх народных гаворак» у 5-ці тамах.

Бібліяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Навуковыя працы[A]

[правіць | правіць зыходнік]
  • Клімчук Ф. Д. Да лінгвагеаграфіі Заходняга Палесся: Фанетыка 4-х палесскіх гаворак: Дыс.на атрыманне вучонай ступені канд. філ. навук. — Мінск: Б.в., 1973. — 193 с.: табл.
  • Клімчук Ф. Д. Гаворкі Заходняга Палесся: Фанетычны нарыс / АН Беларус. ССР.Ін-т мовазнаўства імя Я.Коласа. — Мінск : Навука і тэхніка, 1983. — 128 с.
  • Традыцыйнае вяселле вёскі Сіманавічы Драгічынскага раёна Брэсцкай вобласці. — Мінск : Мэджык, 2011. — 84 с. — ISBN 978-985-6473-39-8.

Пераклады

[правіць | правіць зыходнік]
  • Пераклады з твораў Л. М. Талстога на гаворкі Палесся / Грамадскае аб'яднанне "Заходнепалескае навукова-краязнаўчае таварыства "Загароддзе". Мінск : Мэджык, 2011. — 310 с. — ISBN 978-985-6473-61-9.
  • Пераклады на заходнепалескую гаворку: (вёска Сіманавічы Драгічынскага раёна Берасцейскай вобласці). — Мінск : Мэджык, 2012. — 182 с. — ISBN 978-985-6473-74-9.
  • Новый Завіт: Новы Запавет Госпада нашага Ісуса Хрыста / пераклад на заходнепалескую гаворку Фёдара Клімчука. — Мінск : Медысонт, 2021. — 319 с. — ISBN 978-985-7261-64-2.

Заўвагі

[правіць | правіць зыходнік]
  1. ↑ Больш падрабязны спіс :

Зноскі

  1. ↑ а б WorldCat Entities — OCLC, Inc., 2022. Праверана 15 красавіка 2025.
  2. ↑ а б Národní autority České republiky Праверана 15 красавіка 2025.
  3. ↑ а б в г Národní autority České republiky Праверана 16 красавіка 2025.
  4. ↑ а б Памёр Фёдар Клімчук. Наша Ніва (23 кастрычніка 2018). Праверана 23 кастрычніка 2018.
  5. ↑ а б в г Климчук Фёдор Данилович. Председатель общества «Загородье» (руск.). zagorodde.na.by (web.archive.org) (архіўная копія ад 23 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2013. Праверана 1 лістапада 2018.
  6. ↑ Фёдар Данілавіч Клімчук(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 17 лютага 2020. Праверана 11 снежня 2020.
  7. ↑ Зірніце, які помнік паставілі на магіле мовазнаўца Хведара Клімчука
  8. ↑ «Арыентаваўся на мову дзеда». Навошта навуковец пераклаў Новы Запавет на заходнепалескі дыялект. Радыё Свабода (7 снежня 2017). Праверана 23 кастрычніка 2018.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Антропов Н.П. К юбилею Ф.Д. Климчука. Фёдор Данилович Климчук - патриот и исследователь Полесья // Живая старина. — Государственный республиканский центр русского фольклора, 2005. — В. 3. — С. 47-48. — ISSN 0204-3432.
  • Кунцэвіч Л. П. Фёдар Данілавіч Клімчук (Да 60-годдзя з дня нараджэння) // Беларуская лінгвістыка. — Навука і тэхніка, 1996. — В. 45. — С. 74.
  • Трухан Т. М. Фёдар Данілавіч Клімчук (Да 70-годдзя з дня нараджэння) // Беларуская лінгвістыка. — Беларуская навука, 2005. — В. 55. — С. 111-113.

Спасылкі

[правіць | правіць зыходнік]
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Фёдар_Данілавіч_Клімчук&oldid=4919235"