Ілінойс

Ілінойс
англ.: State of Illinois
Сцяг
Краіна	ЗША
Гімн	Illinois[d]
Уваходзіць у	ЗША
Адміністрацыйны цэнтр	Спрынгфілд
Дата ўтварэння	3 снежня 1818
Насельніцтва	12 812 508 чал. (1 красавіка 2020)
Плошча	149 998 км²
Вышыня над узроўнем мора	191 м
Часавы пояс	цэнтральны паясны час[d] і America/Chicago[d]
Код ISO 3166-2	US-IL
Афіцыйны сайт​ (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ілінойс (англ.: Illinois) — штат на Сярэднім Захадзе ЗША. Плошча — 140 998 км². Насельніцтва — 12 910 409 чалавек (2009), пяты па колькасці жыхароў штат. Сталіца — горад Спрынгфілд, найбуйнейшы горад — Чыкага. Іншыя буйныя гарады: Арора, Рокфард, Джоліет.

Афіцыйная мянушка — «Зямля Лінкальна» (англ.: Land of Lincoln), а таксама «Штат у прэрыі» (англ.: Prairie State). Афіцыйны дэвіз — «Незалежнасць штата, нацыянальны саюз» (англ.: State sovereignty, national union). Назва паходзіць ад наймення аб’яднання індзейскіх плямён. На амерыканскім дыялекце англійскай мовы «Illinois» вымаўляецца на французскі манер — без апошняга гуку «s» (ˌ ɪlɨnɔɪ).

Геаграфія і клімат

Штат размешчаны на Цэнтральных раўнінах, і 60 % яго тэрыторыі займаюць прэрыі, астатняя частка занятая ўзгоркамі. На поўначы мяжуе са штатам Вісконсін, з паўночнага ўсходу абмежаваны возерам Мічыган, мяжуе са штатам Індыяна на ўсходзе і паўднёвым усходзе, з Кентукі — на поўдні, з Аявай і Місуры на захадзе. Паўднёвая мяжа праходзіць па рацэ Агая, заходняя і паўднёва-заходняя — па рацэ Місісіпі. Значная частка паўднёвага ўчастка мяжы з Індыянай праходзіць па рацэ Уобаш.

У штаце — больш за 500 рэк (найбуйнейшая — Ілінойс), злучаная суднаходным каналам з возерам Мічыган) і 950 азёр.

Умерана кантынентальны клімат.

Штат багаты карыснымі выкапнямі, сярод якіх — вугаль, нафта, прыродны газ, цынк, пясчанік.

Вядомыя асобы

• Карл Сэндберг (1878—1967) — амерыканскі паэт, гісторык, празаік і фалькларыст.
• Роберт Уодлаў (1918—1940) — паводле Кнігі рэкордаў Гінэса, самы высокі чалавек у сусветнай гісторыі.
• Рэй Брэдберы (1920—2012) — амерыканскі пісьменнік-фантаст.
• Марлі Мэтлін (нар. 1965) — амерыканская актрыса.
• Альфрэд Сцёртэвант (1891—1970) — амерыканскі генетык, адзін з заснавальнікаў храмасомнай тэорыі спадчыннасці.

Гл. таксама

• Ілінойскі вугальны басейн

Літаратура

• Ілінойс // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).