Перайсці да зместу

Яўген Вацлававіч Пелікан

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Яўген Вацлававіч Пелікан
Дата нараджэння 1824
Месца нараджэння
Дата смерці 1884
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства
Бацька Венцаслаў Венцаслававіч Пелікан
Род дзейнасці урач, таксіколаг, эпідэміёлаг, судовы медык, ваенны ўрач, выкладчык універсітэта, ветэрынар
Навуковая сфера таксікалогія[1], эпідэміялогія[1], судовая медыцына[d][1], ветэрынар[1] і ваенная медыцына[1]
Месца працы
Навуковая ступень доктар медыцыны[d]
Альма-матар
Узнагароды
кавалер Ордэна Святога Аляксандра Неўскага ордэн Святога Аляксандра Неўскага ордэн Белага арла ордэн Святога Уладзіміра 2 ступені ордэн Святой Ганны I ступені ордэн Святога Станіслава I ступені ордэн Святой Ганны 2-й ступені з імператарскай каронай ордэн Святога Станіслава 2 ступені

Яўген Вацлававіч Пелікан (руск.: Евгений Венцеславович Пеликан; 1824 — 6 мая 1884) — урач, пісьменнік, грамадскі дзеяч.

Нарадзіўся ў Вільні. Сын Вацлава Пелікана, прафесары анатоміі і судовай медыцыны, рэктара Віленскага ўніверсітэта. Атрымаў добрую хатнюю адукацыю, авалодаў французскай, нямецкай, англійскай і італьянскай мовамі[2]. Скончыў у 1840 годзе Санкт-Пецярбургскую першую гімназію[3], у 1845 (паводле іншых звестак у 1846) — медыцынскі факультэт Маскоўскага ўніверсітэта[2].

Працаваў у Маскоўскім ваенным шпіталі, Медыцынскім дэпартаменце Ваеннага міністэрства, Пецярбургскім ваенна-сухапутным шпіталі[2].

У 1847 годзе абараніў доктарскую дысертацыю і праз год прызначаны ад’юнкт-прафесарам кафедры акушэрства ў Імператарскай медыка-хірургічнай акадэміі, дзе чытаў лекцыі па дзіцячых хваробах. У 1850 годзе зацверджаны ад’юнкт-прафесарам кафедры акушэрства, жаночых і дзіцячых хвароб гэтай акадэміі. 3 1848 года загадваў рэдакцыяй «Военно-медицинского журнала». У 1850 годзе стаў выдаўцом газеты «Друг здравия». Па хадайніцтве канферэнцыі акадэміі ў 1853 годзе прызначаны прафесарам кафедры судовай медыцыны, медыцынскай паліцыі і гігіены, выкладаў у акадэміі да 1858 года судовую медыцыну і таксікалогію, удзельнічаў у распрацоўцы навуковых пытанняў па гэтых дысцыплінах, увёў у акадэміі навукова-доследны спосаб выкладання таксікалогіі. З мэтаю пашырэння ведаў і практычнага вопыту Пелікан часта ездзіў у камандзіроўкі ў Маскву, на Каўказ, у Дынабург, Варшаву; у 1855 годзе працаваў з прафесарам М. І. Піраговым на перавязачных пунктах Пецяргофа і Араніенбаўма[2].

У 1861 годзе прызначаны дырэктарам Медыцынскага дэпартамента Міністэрства ўнутраных спраў. Працягваў навуковыя заняткі, чытаў лекцыі, у якасці прафесара-кансультанта працаваў пры Пецярбургскай бальніцы для чорнарабочых, друкаваў артыкулы пра свае даследаванні па таксікалогіі і судовай медыцыне Пелікан клапаціўся пра павышэнне ўзроўню адукацыі ўрачоў, пра паляпшэнне іx матэрыяльнага становішча, побыту, прымаў удзел у вырашэнні розных санітарных пытанняў. У 1860 годзе паводле яго праекта ў Пецярбургу адкрыты Камітэт грамадскага здароўя[2].

Памёр ад прагрэсіўнага паралічу 6 мая (паводле іншых даных — 3 мая[4]) 1884 года[5]. Пахаваны на Новадзявочых могілках у Санкт-Пецярбургу[4].

Навуковая дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

Публікацыі Пелікана заснаваны на шматлікіх фізіялагічных доследах, садзейнічалі развіццю таксікалогіі, судовай медыцыны, эпідэміялогіі, далі пэўны матэрыял па фізіялогіі, хіміі. Яго найбольш грунтоўныя працы: «Некалькі пытанняў з нагоды распаўсюджвання халеры ў 1847» (1847), «Уступныя лекцыі па судовай медыцыне» (1853), «Аб гігіенічным прыгатаванні мяса, булёну і хлеба…» (1855), «Таксікалогія цыяністых металаў» (1865), «Паталагічная анатомія некаторых новаўтварэнняў» (1861), «Аб значэнні прыродазнаўчых навук для юрыспрудэнцыі» (1868) і інш[2].

Перакладаў з французскай і іншых моў[2].

Сабраў вялікую бібліятэку, якая пасля яго смерці перададзена Ваенна-медыцынскай акадэміі[2].

Выбраная бібліяграфія

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. а б в г д Czech National Authority Database Праверана 7 лістапада 2022.
  2. а б в г д е ё ж Пелікан Яўген Вацлававіч // Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Энцыкл. даведнік / Беларус. Энцыкл.; Гал. рэд. «Беларус. Энцыкл.»: Б. І. Сачанка (гал. рэд) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1995.
  3. Пятидесятилетие С.-Петербургской Первой гимназии 1830—1880. — СПб., 1880. — С. 405.
  4. а б Пеликан, Евгений Венцеславович // Петербургский некрополь / Сост. В. И. Саитов. — СПб.: Типография М. М. Стасюлевича, 1912. — Т. 3 (М-Р). — С. 378.
  5. а б Кульбин Н. И. Пеликан, Евгений Венцеславович // Русский биографический словарь : в 25-ти томах. — СПб.М., 1896—1918. (руск.)
  • Пелікан Яўген Вацлававіч // Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Энцыкл. даведнік / Беларус. Энцыкл.; Гал. рэд. «Беларус. Энцыкл.»: Б. І. Сачанка (гал. рэд) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1995.
  • Европии А. К. Исторический очерк кафедры судебной медицины с ток¬сикологией. Спб., 1898. С. 121—141;
  • Языков Д. Д. Обзор жизни и трудов покой¬ных русских писателей, умерших в 1884. Спб., 1888. Вып. 4. С 69.