Rhynchophorus ferrugineus

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Rhynchophorus ferrugineus

Rhynchophorus ferrugineus
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Rhynchophorus ferrugineus (Olivier, 1790)

Сінонімы
  • Curculio ferrugineus Olivier, 1790
  • Cordyle sexmaculatus Thunberg, 1797
  • Calandra ferruginea Fabricius, 1801
  • Rhynchophorus pascha Kirsch, 1877
  • Rhynchophorus indostanus Chevrolat, 1882
  • Rhynchophorus signaticollis Chevrolat, 1882
  • Rhynchophorus pascha Faust, 1893
  • Rhynchophorus ferrugineus Faust, 1895
  • Rhynchophorus signaticollis Faust, 1895

Сістэматыка
на Віківідах
Выявы
на Вікісховішчы
NCBI  354439

Rhynchophorus ferrugineus — від жукоў з сямейства слонікі (Curculionidae)[1][2]. Шэраг даследчыкаў вылучаюць Dryophthorinae у статус самастойнага сямейства[3][4]. Небяспечны каранцінны фітафаг, інвазіўны від, які з’яўляецца шкоднікам пальмавых, цукровага трыснёга, і бананаў.

Арэал[правіць | правіць зыходнік]

Прыродны арэал уключае трапічныя рэгіёны Паўднёва-Усходняй Азіі: астравы Палінезіі, Бангладэш, Камбоджа, Кітай, Індыя, Японія, Лаос, М’янма, Пакістан, Філіпіны, Шры-Ланка, Тайвань і В’етнам. У 1980-90-х гадах від пранік на Блізкі Усход і поўнач Афрыкі, у тым ліку Марока і Туніс. У 1994 годзе быў завезены ў Іспанію[5], затым трапіў у Італію, Мальту, французскую Корсіку, на Кіпр, у Ізраіль. У 2006 знойдзены ў Францыі. У 2009—2010 гадах від быў знойдзены ў Кюрасаа і Аруба. З’яўленне жука ў Іспаніі звязана з бумам будаўніцтва ў раёне Міжземнамор’я. У новых урбанізацыях высаджваліся прывезеныя з Егіпта заражаныя пальмы[6]. У 2010 годзе прыводзіўся для ЗША, але затым высветлілася, што паведамленне з’яўляецца ілжывым і гэта быў блізкароднасны від Rhynchophorus vulneratus[7].

У верасні 2014 года выяўлены на тэрыторыі Расіі ў Сочы<nowiki> на Phoenix canariensis, завезеным у 2013 годзе з Італіі[8][9].

Інвазія гэтага віду носіць выключна антрапагенны характар — у выніку экспарту пасадачнага матэрыялу, расліннай фруктовай прадукцыі[8].

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Адзін з самых буйных прадстаўнікоў сямейства — даўжыня цела 35-50 мм. Цела даўгаватае, некалькі пляскатае зверху, ад светла-вохравай да іржава-карычневай афарбоўкі з цёмнымі плямамі на пярэдняспінцы. Палавы дымарфізм развіты слаба: самкі некалькі буйнейшыя за самцоў, з больш доўгай галаватрубкай і больш выпуклымі надкрыллямі; у самцоў на верхнім баку галаватрубкі маецца падоўжны пучок густых рудых валасінак. Галаватрубка звычайна кароткая ці доўгая, прамая ці слаба выгнутая, пашыраная ў месцы прымацавання вусікаў. Ротавыя органы прадстаўнікоў усяго падсямейства — з моцна рэдукаваным прэментумам і змешчаны глыбока (бачныя толькі вяршыні мандыбул). Вусікі каленчатыя. Лапкі 5-членікавыя, але 4-ы членік вельмі маленькі. Кіпцікі свабодныя, без зубцоў[10].

  • Від спераду
    Від спераду
  • Від збоку
    Від збоку
  • Самка.
    Самка.
  • Самец. Прыкметныя характэрныя валасінкі на галаватрубцы.
    Самец. Прыкметныя характэрныя валасінкі на галаватрубцы.

Біялогія[правіць | правіць зыходнік]

Адносіцца да монавальцінных відаў, за год развіваецца ў адным пакаленні. Жыццёвы цыкл, як правіла, супадае з гадавым цыклам развіцця харчавальных раслін, аднак жукі ў дыяпаўзе могуць павялічыць працягласць да двух гадоў і больш. Жукі харчуюцца жывымі тканкамі раслін. Лічынкі развіваюцца ў драўніне дрэў[1].

Самка адкладае 150—210 яец (максімум — да 350) на вяршыню пальмаў як мага бліжэй да кропкі росту — прыкладна на 50 см ніжэй бачнай кропкі заканчэння ствала. Фаза яйца складае каля 7 дзён. Пасля вылуплення лічынкі прасвідроўваюцца ўнутр ствала і харчуюцца расліннымі тканкамі, руйнуючы асяродак і знішчаючы кропку росту. Лічынка С-падобная, буйная, даўжынёй да 5 см, бязногая, бялёса-крэмавага колеру з карычневай галавой з магутнымі грызучымі мандыбуламі. Стадыя лічынкі доўжыцца 3-4 месяцы. Кукалка знаходзіцца ў кукалкавай калысцы  (руск.) (бел. даўжынёй да 5 см, якая складаецца з валокнаў пальмы. Яна карычневага колеру, размяшчаецца звычайна ў хвосціках пальмавага лісця. Кукалка па форме нагадвае жука са слабавыразнымі зачаткамі крылаў, ног і галаватрубкі. Стадыя кукалкі доўжыцца 14-21 дзень.

  • Лічынка
    Лічынка
  • Лічынкі
    Лічынкі
  • Кукалка
    Кукалка
  • Кокан унутры якога размяшчаецца кукалка
    Кокан унутры якога размяшчаецца кукалка

Кармавыя расліны лічынак[11][12]: Areca catechu, Arenga pinnata, Borassus flabellifer, Caryota maxima, Caryota cumingii, какосавая пальма (Cocos nucifera), Corypha gebanga, Corypha elata, Elaeis guineensis, Livistona decipiens, сагавая пальма (Metroxylon sagu), Oreodoxa regia, Phoenix canariensis, фінікавая пальма (Phoenix dactylifera), Phoenix sylvestris, Sabal umbraculifera, Trachycarpus fortunei, віды роду вашынгтонія (Washingtonia)[11].

Эканамічнае значэнне[правіць | правіць зыходнік]

Лічынкі шкодзяць розных відах пальмавых, цукровага трыснягу, бананам[1]. З’яўляецца небяспечным каранцінным шкоднікам[13][14][1].

Буйныя мясістыя лічынкі жука ўжываюцца ў ежу мясцовым насельніцтвам Афрыкі і Паўднёва-Усходняй Азіі[1].

Прыкметы пашкоджанні пальмаў[правіць | правіць зыходнік]

  • усыханне цэнтральнай разеткі ў пальме, змяненне колеру лісця;
  • апусканне лісця, крона пальмы набывае дахападобны выгляд;
  • наяўнасць лётных адтулін на ствалах пальмаў, памер адтулін можа дасягаць да 3 см і больш у дыяметры;
  • абломванне ствалоў пальмаў;
  • знаходкі ўнутры ствалоў лічынак, кукалак, жукоў.
  • Пальма Phoenix canariensis с первыми признаками повреждения
    Пальма Phoenix canariensis з першымі прыкметамі пашкоджанні
  • Пальма, поврежденная долгоносиком
    Пальма, пашкоджаная жуком
  • Пальма, якая загінула ў выніку паражэння лічынкамі
    Пальма, якая загінула ў выніку паражэння лічынкамі
  • Лётныя адтуліны на ствале
    Лётныя адтуліны на ствале
  • Саскрабанне мяккіх рэшткаў лісця са ствала ў якасці меры барацьбы з шкоднікам
    Саскрабанне мяккіх рэшткаў лісця са ствала ў якасці меры барацьбы з шкоднікам

Меры барацьбы[правіць | правіць зыходнік]

  • Адміністрацыйныя: фітасанітарны кантроль зноў прывезеных раслін, абмежаванне завозу пасадачнага матэрыялу з краін з інвазіяй гэтага віду.
  • Механічныя: збор і знішчэнне ўсіх стадый насякомага, а таксама знішчэнне паражаных шкоднікам раслін.
  • Хімічныя: Апрацоўка ў перыяд вегетацыі з сакавіка па снежань пальмаў інсектыцыдамі на аснове імідаклапрыду з разліку 40 мл на 10 л вады ці на аснове хлорпірыфосу з разліку 80 мл на 10 л вады. Апрацоўку праводзяць з разліку 10 л рабочай вадкасці на адно дрэва.

Зноскі

  1. ↑ а б в г д Жизнь животных. Членистоногие: трилобиты, хелицеровые, трахейнодышащие. Онихофоры / Под ред. М. С. Гилярова, Ф. Н. Правдина. — 2-е, перераб. — М.: Просвещение, 1984. — Т. 3. — 463 с.
  2. ↑ Спектор А. А. Насекомые — Москва: АСТ, 2014
  3. ↑ Семейство — Трубконосики Dryophthoridae Schoenherr, 1825. Архівавана з першакрыніцы 20 сакавіка 2014. Праверана 25 жніўня 2017.
  4. ↑ Атлас семейства Dryophthoridae фауны России. Архівавана з першакрыніцы 20 сакавіка 2014. Праверана 25 жніўня 2017.
  5. ↑ Ferry & Gómez. 2002. The red palm weevil in the Mediterranean. Vol. 46, No 4, Palms (formerly Principes), Journal of the International Palm Society.
  6. ↑ Красный пальмовый долгоносик терроризирует Майорку. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2017. Праверана 25 жніўня 2017.
  7. ↑ Hoddle et al. (2017) The palm weevil Rhynchophorus vulneratus is eradicated from Laguna Beach. California Agriculture 71(1): 25-29
  8. ↑ а б Журавлёва Е. Н., Карпун Н. Н. Новый опасный вредитель пальм в Сочи — красный пальмовый долгоносик. Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2017. Праверана 25 жніўня 2017.
  9. ↑ Орлова-Беньковская М. Я. Основные закономерности инвазионного процесса у жесткокрылых (Coleoptera) европейской части России. Российский журнал биологических инвазий, 2017, № 1: С. 35-56.
  10. ↑ Егоров А. Б., Жерихин В. В. 1996. Сем. Dryophthoridae (Rhynchophoridae) // П. А. Лер (ред.). Определитель насекомых Дальнего Востока России. Т.3. Жесткокрылые или жуки. Часть 3. Владивосток: Дальнаука. С.241-248.
  11. ↑ а б [1] Архівавана 14 кастрычніка 2012. FDACS Pest Alert
  12. ↑ Malumphy, C; Moran, H. 2007. Red palm weevil, Rhynchophorus ferrugineus. Plant Pest Notice, Central Science Laboratory (50): 1-3.
  13. ↑ Справочник-определитель карантинных и других опасных вредителей сырья, продуктов запаса и посевного материала. Сост. Я. Б. Мордкович, Е. А. Соколов; под ред. В. В. Поповича. М., «Колос», 1999. 384 с.
  14. ↑ Red Palm Weevil — The Food and Environment Research(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 28 жніўня 2013. Праверана 25 жніўня 2017.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Rhynchophorus_ferrugineus&oldid=4696795"