Дварэц (Дзятлаўскі раён): Розніца паміж версіямі

Дварэц
Краіна	Беларусь
Сельсавет	Дварэцкі сельсавет\|Дварэцкі сельсавет, Дзятлаўскі раён\|Дварэцкі
Каардынаты	53°24′28″ пн. ш. 25°34′07″ у. д.HGЯO
Колькасць двароў	302
Насельніцтва	810 чалавек (1997)
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1563
Паштовы індэкс	231474
СААТА	4223817031
	Дварэц на Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 11:23, 18 снежня 2014

Дварэ́ц — вёска ў Беларусі, на рацэ Моўчадзь. Цэнтр сельсавета Дзятлаўскага раёна Гродзенскай вобласці. Насельніцтва 810 чал. (1997). Знаходзіцца за 13 км на паўднёвы ўсход ад Дзятлава, за 5 км ад чыгуначнай станцыі Наваельня.

Дварэц — даўняе мястэчка гістарычнай Наваградчыны.

Гісторыя

Упершыню Дварэч згадваецца ў XV стагоддзі як уладанне князя Фёдара Даўголдавіча, пазней Свідрыгайлы, з 1451 — канцлера літоўскага Міхала Кезгайлы. У 1516 Мікалай Кезгайла^?! збудаваў тут касцёл, паселішча атрымала статус мястэчка. Мясцовасць уваходзіла ў склад Наваградскага павета Навагрудскага ваяводства.

У 1554—1555 Дварэц знаходзіўся ва ўладанні Івана Гарнастая, з 1555 да канца XVI стагоддзя — Соф'і Кезгайлаўны. У канцы XVI ст. маёнтак перайшоў да Завішаў. У XVII стагоддзі ў тутэйшым касцёле знаходзіўся цудоўны абраз Маці Боскай.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Дварэц апынуўся ў складзе Расійскай імперыі, дзе стаў цэнтрам воласці Слонімскага павета. Станам на 1804 у мястэчку было 59 двароў, у 1870-я — 77 двароў, 2 царквы, касцёл, капліца, 2 малітоўныя дамы, школа, багадзельня, 9 крамаў, 3 шынкі, рэгулярна праводзіліся 2 кірмашы.

У Першую сусветную вайну Дварэц занялі нямецкія войскі, пазней бальшавікі. 15 красавіка 1919 згуртаванне польскага войска пад камандаю маёра Лявона Завістоўскага (польск.) (бел. адбіла мястэчка з рук бальшавікоў^[1]. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Дварэц апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Слонімскім павеце.

У 1939 Дварэц увайшоў у склад БССР, дзе стаў цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. 3 25 снежня 1962 да 6 студзеня 1965 Дварэц уваходзіў у склад Навагрудскага раёна. Станам на 1971 у вёсцы было 222 двары, на 1993 — 311 двароў, на 1997 — 302 двары.

Насельніцтва

XIX стагоддзе: 1830 — 296 муж., з іх шляхты 4, духоўнага саслоўя 2, мяшчан-іўдзеяў 143, мяшчан-хрысціян і сялян 145, жабракоў 2^[2]; 1878 — 625 чал, з іх 170 іўдзеяў^[3]
XX стагоддзе: 1901 — 1373 чал.; 1971 — 609 чал.; 1993 — 850 чал.^[4]; 1997 — 810 чал.

Інфраструктура

У Дварцы працуюць сярэдняя школа, дом культуры, бібліятэка, бальніца, амбулаторыя, аптэка, пошта.

Эканоміка

Ільнозавод, дрэваапрацоўчае прадпрыемства «Палац», сельская гаспадарка.

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

Вадзяны млын (канец 19 — пачатак 20 стст.)
Касцёл Святога Антонія Падуанскага (1904)
Магіла ахвяр фашызму
Царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы (пачатак 20 ст.)

Страчаная спадчына

Касцёл

Галерэя

Краявіды Дварца
Панарама
Касцёл
Царква
Вадзяны млын

Зноскі

↑ Lech Wyszczelski (польск.) (бел.. Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. T. 1. — Warszawa: Bellona, 2010. S. 52—53.
↑ Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. С. 414.
↑ Dworzec // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack (польск.). — Warszawa, 1881. S. 236.
↑ Валерый Шаблюк. Дварэц // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1996. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2. С. 218.

Літаратура

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1996. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2.
Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
Dworzec // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack (польск.). — Warszawa, 1881. S. 236—237.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дварэц (Дзятлаўскі раён)
г. п. Дварэц на Radzima.org
Дварэц (Дзятлаўскі раён) на сайце Глобус Беларусі (руск.)

[1] Lech Wyszczelski (польск.) (бел.. Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. T. 1. — Warszawa: Bellona, 2010. S. 52—53.

[2] Соркіна I. Мястэчкі Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. С. 414.

[3] Dworzec // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack (польск.). — Warszawa, 1881. S. 236.

[4] Валерый Шаблюк. Дварэц // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1996. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2. С. 218.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 {{Значэнні|Дварэц}}
 {{НП-Беларусь
  |статус                  =
  |беларуская назва        = Дварэц
+ |арыгінальная назва      =
- |краіна                  = Беларусь
- |плошча                  =
+ |краіна                  =Беларусь
- |вышыня                =
+ |падначаленне            =
+ |герб                    =
+ |сцяг                    =
+ |шырыня герба            =
+ |шырыня сцяга            =
+ |выява                   = Костёл Божьего Тела деревня Дворец.jpg
+ |подпіс                  = [[Касцёл Святога Антонія Падуанскага, Дварэц|Касцёл Святога Антонія Падуанскага]]
+ |lat_dir =N|lat_deg =53|lat_min =24|lat_sec =28
+ |lon_dir =E|lon_deg =25|lon_min =34|lon_sec =7
+ |CoordAddon              =
+ |CoordScale              =
+ |памер карты краіны      =
+ |памер карты вобласці    =
+ |памер карты раёна       =
+ |вобласць                =
+ |раён                    =
+ |сельсавет               =Дварэцкі сельсавет, Дзятлаўскі раён{{!}}Дварэцкі
+ |пасялковы савет         =
+ |карта краіны            =
+ |карта вобласці          =
+ |карта раёна             =
+ |унутранае дзяленне      =
+ |від главы               =
+ |глава                   =
+ |дата заснавання         =
+ |першае згадванне        =
+ |ранейшыя назвы          =
+ |статус з                =
+ |плошча                  =
+ |від вышыні              =
+ |вышыня цэнтра НП        =
+ |афіцыйная мова          =
+ |афіцыйная мова-ref      =
+ |двароў                  =302
  |насельніцтва            = 810
  |год перапісу            = 1997
  |шчыльнасць              =
- |двароў                  = 302
+ |нацыянальны склад       =
- |тэлефонны код           = +375 1563
+ |канфесійны склад        =
+ |часавы пояс             = +2
+ |DST                     = ёсць
+ |тэлефонны код           =+375 1563
  |паштовы індэкс          = 231474
+ |паштовыя індэксы        =
  |аўтамабільны код        =
+ |від ідэнтыфікатара      =
- |выява                 = Костёл Божьего Тела деревня Дворец.jpg
+ |лічбавы ідэнтыфікатар   =
-  |подпіс               =  Касцёл Святога Антонія Падуанскага
+ |катэгорыя ў Commons     =Dvarec
- |вобласць                = Гродзенская
- |раён                    = Дзятлаўскі
+ |сайт                    =
- |сельсавет2              = Дварэцкі, Дзятлаўскі раён
-|lat_dir       = N
- |lat_deg      = 53
- |lat_min      = 24
- |lat_sec       = 28
-|lon_dir      = E
- |lon_deg     = 25
- |lon_min     = 34
- |lon_sec      = 7
- |катэгорыя ў Commons               = Category:Dvarec
 }}
-'''Дварэ́ц''' — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Рака Моўчадзь|Моўчадзь]]. Цэнтр [[Дварэцкі сельсавет, Дзятлаўскі раён|сельсавету]] [[Дзятлаўскі раён|Дзятлаўскага раёна]] [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]]. Насельніцтва 810 чал. ([[1997]]). Знаходзіцца за 13 км на паўднёвы ўсход ад [[Дзятлава]], за 5 км ад чыгуначнай станцыі [[Наваельня]].
+'''Дварэ́ц''' — вёска ў [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Рака Моўчадзь|Моўчадзь]]. Цэнтр [[Дварэцкі сельсавет, Дзятлаўскі раён|сельсавета]] [[Дзятлаўскі раён|Дзятлаўскага раёна]] [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]]. Насельніцтва 810 чал. ([[1997]]). Знаходзіцца за 13 км на паўднёвы ўсход ад [[Горад Дзятлава|Дзятлава]], за 5 км ад чыгуначнай станцыі [[Гарадскі пасёлак Наваельня|Наваельня]].
-Дварэц — даўняе [[мястэчка]] [[Наваградскі павет|гістарычнай Наваградчыны]].
+Дварэц — даўняе [[мястэчка]] [[Новагародскі павет|гістарычнай Наваградчыны]].
 == Гісторыя ==
-Упершыню Дварэч згадваецца ў [[XV стагоддзе|XV ст.]] як уладанне князя Фёдара Даўголдавіча, пазней [[Свідрыгайла|Свідрыгайлы]], з [[1451]] — канцлера літоўскага Міхала Кезгайлы. У [[1516]] Мікалай Кезгайла збудаваў тут касцёл, паселішча атрымала статус мястэчка. Мясцоваць уваходзілаў склад [[Наваградскі павет|Наваградскага павета]] [[Навагрудскае ваяводства|Навагрудскага ваяводства]].
+Упершыню Дварэч згадваецца ў [[15 стагоддзе|XV стагоддзі]] як уладанне князя Фёдара Даўголдавіча, пазней [[Свідрыгайла Альгердавіч|Свідрыгайлы]], з [[1451]] — канцлера літоўскага [[Міхал Кезгайлавіч|Міхала Кезгайлы]]. У [[1516]] {{нп3|Мікалай Янавіч Кезгайла|Мікалай Кезгайла|ru|Кезгайло, Николай Янович}} збудаваў тут касцёл, паселішча атрымала статус мястэчка. Мясцовасць уваходзіла ў склад [[Наваградскі павет|Наваградскага павета]] [[Навагрудскае ваяводства|Навагрудскага ваяводства]].
-[[Выява:Dvarec. Дварэц (XX).jpg|thumb|злева|200px|Стары касцёл, фота пач. [[XX стагоддзе|XX ст.]]]]
+[[Выява:Dvarec. Дварэц (XX).jpg|thumb|злева|250px|Стары касцёл, фота пач. [[20 стагоддзе|XX ст.]]]]
-У [[1554]]—[[1555]] Дварэц знаходзіўся ва ўладанні [[Іван Гарнастай|Івана Гарнастая]], з [[1555]] да канца [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] — Соф'і Кезгайлаўны. У кан. [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] маёнтак перайшоў да [[Завішы|Завішаў]]. У [[XVII стагоддзе|XVII ст.]] у тутэйшым касцёле знаходзіўся цудоўны абраз Маці Боскай.
+У [[1554]]—[[1555]] Дварэц знаходзіўся ва ўладанні [[Іван Гарнастай|Івана Гарнастая]], з [[1555]] да канца [[16 стагоддзе|XVI стагоддзя]] — Соф'і Кезгайлаўны. У канцы [[16 стагоддзе|XVI ст.]] маёнтак перайшоў да [[Род Завішаў|Завішаў]]. У [[17 стагоддзе|XVII стагоддзі]] ў тутэйшым касцёле знаходзіўся цудоўны абраз Маці Боскай.
-У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Дварэц апынуўся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе стаў цэнтрам воласці Слонімскага павета. Станам на [[1804]] у мястэчку было 59 двароў, у [[1870-я]] — 77 двароў, 2 царквы, касцёл, капліца, 2 малітоўныя дамы, школа, багадзельня, 9 крамаў, 3 шынкі, [[год|рэгулярна]] праводзіліся 2 кірмашы.
+У выніку [[Рэч Паспалітая|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Дварэц апынуўся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дзе стаў цэнтрам воласці [[Слонімскі павет|Слонімскага павета]]. Станам на [[1804]] у мястэчку было 59 двароў, у [[1870-я]] — 77 двароў, 2 царквы, касцёл, капліца, 2 малітоўныя дамы, школа, багадзельня, 9 крамаў, 3 шынкі, [[год|рэгулярна]] праводзіліся 2 кірмашы.
-У [[Першая сусветная вайна|Першую сусветную вайну]] Дварэц занялі нямецкія войскі, пазней бальшавікі. [[15 красавіка]] [[1919]] згуртаванне польскага войска пад камандаю маёра [[Леон Завістоўскі|Леона Завістоўскага]] адбіла мястэчка з рук бальшавікоў<ref>Lech Wyszczelski. Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. T. 1. — Warszawa: Bellona, 2010. S. 52—53.</ref>. Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор 1921 года|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Дварэц апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], у Слонімскім павеце.
+У [[Першая сусветная вайна|Першую сусветную вайну]] Дварэц занялі нямецкія войскі, пазней бальшавікі. [[15 красавіка]] [[1919]] згуртаванне польскага войска пад камандаю маёра {{нп3|Лявон Завістоўскі|Лявона Завістоўскага|pl|Antoni Zawistowski}} адбіла мястэчка з рук бальшавікоў<ref>{{нп3|Лех Вышчальскі|Lech Wyszczelski|pl|Lech Wyszczelski}}. Wojna polsko-rosyjska 1919—1920. Wyd. 1. T. 1. — Warszawa: Bellona, 2010. S. 52—53.</ref>. Згодна з [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскім мірным дагаворам]] ([[1921]]) Дварэц апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], у Слонімскім павеце.
-У [[1939]] Дварэц увайшоў у склад [[БССР]], дзе стаў цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. 3 [[25 снежня]] [[1962]] да [[6 студзеня]] [[1965]] Дварэц уваходзіў у склад Навагрудскага раёна. Станам на [[1971]] у вёсцы было 222 двары, на [[1993]] — 311 двароў, на [[1997]] — 302 двары.
+У [[1939]] Дварэц увайшоў у склад [[БССР]], дзе стаў цэнтрам сельсавета. Статус паселішча панізілі да вёскі. 3 [[25 снежня]] [[1962]] да [[6 студзеня]] [[1965]] Дварэц уваходзіў у склад Навагрудскага раёна. Станам на [[1971]] у вёсцы было 222 двары, на [[1993]] — 311 двароў, на [[1997]] — 302 двары.
 == Насельніцтва ==
-* '''[[XIX стагоддзе]]''': [[1830]] — 296 муж., з іх шляхты 4, духоўнага саслоўя 2, мяшчан-іўдзеяў 143, мяшчан-хрысціян і сялян 145, жабракоў 2<ref>{{Крыніцы/Мястэчкі Беларусі, 2010|к}} С. 414.</ref>; [[1878]] — 625 чал, з іх 170 іўдзеяў<ref>Dworzec // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|2}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/236 236].</ref>
+* '''[[19 стагоддзе|XIX стагоддзе]]''': [[1830]] — 296 муж., з іх шляхты 4, духоўнага саслоўя 2, мяшчан-іўдзеяў 143, мяшчан-хрысціян і сялян 145, жабракоў 2<ref>{{Крыніцы/Мястэчкі Беларусі, 2010|к}} С. 414.</ref>; [[1878]] — 625 чал, з іх 170 іўдзеяў<ref>Dworzec // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|2}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/236 236].</ref>
-* '''[[XX стагоддзе]]''': [[1901]] — 1373 чал.; [[1971]] — 609 чал.; [[1993]] — 850 чал.<ref>[[Валерый Шаблюк]]. Дварэц // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} С. 218.</ref>; [[1997]] — 810 чал.
+* '''[[20 стагоддзе|XX стагоддзе]]''': [[1901]] — 1373 чал.; [[1971]] — 609 чал.; [[1993]] — 850 чал.<ref>[[Валерый Уладзіміравіч Шаблюк|Валерый Шаблюк]]. Дварэц // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} С. 218.</ref>; [[1997]] — 810 чал.
 === Інфраструктура ===
@@ Радок 56: / Радок 83: @@
 == Турыстычная інфармацыя ==
-[[Выява:Dvarec. Дварэц (1918).jpg|thumb|200px|Новы касцёл, фота [[1918]]]]
+[[Выява:Dvarec. Дварэц (1918).jpg|thumb|250px|Новы касцёл, фота [[1918]]]]
 === Славутасці ===
@@ Радок 85: / Радок 112: @@
 {{Commons|Category:Dvarec}}
 * [http://radzima.org/be/pub/1004_m/ г. п. Дварэц] на [[Radzima.org]]
-* [http://globus.tut.by/dvorec_dya/index.htm Здымкі на Globus.tut.by]
+* {{ГБ|http://globus.tut.by/dvorec_dya/index.htm}}
 {{Дварэцкі сельсавет, Дзятлаўскі раён}}
-{{Дзятлаўскі раён}}
 [[Катэгорыя:Дварэцкі сельсавет, Дзятлаўскі раён]]

Дварэцкі сельсавет
Цэнтр	Дварэц
Аграгарадкі	Белагурна · Раготна
Вёскі	Абелькавічы · Агароднікі · Азяраны · Белалозы · Боркі · Буцвілавічы · Бярнатаўшчына · Васявічы · Вялікая Палонка · Дудзічы · Дукрава · Жыкавічы · Жыхі · Івязь · Івязянка · Кажухоўцы · Каменка · Коцькі · Літаварцы · Малая Палонка · Мяляхавічы · Навасёлкі · Петрашы · Петрукі · Пузавічы · Рыбалава · Рэпкі · Саваздзякі · Саннікі · Старына · Суцькі · Сямёнавічы · Харашкі · Цецеравец · Цяцейкі · Чураі · Ягадная · Яхноўшчына
Хутары	Бакшты · Выгада