Бубен ніжняга свету

Бубен ніжняга свету
руск.: Бубен нижнего мира
Аўтар	Віктар Алегавіч Пялевін
Мова арыгінала	руская
Дата першай публікацыі	1993

«Бубен ніжняга свету» (руск.: «Бубен нижнего мира») — апавяданне рускага пісьменніка Віктара Пялевіна, апублікаванае ў 1993 годзе. Апавяданне дало назву першаму тома збору твораў Віктара Пялевіна, які выйшаў у 1996 годзе.

Змест

Апавяданне прадстаўляе вопыт стварэння «ментальнага лазера смерці», пасля чытання якога нібыта павінна рушыць услед самазнішчэнне чытача.

Апавяданне, якое змяшчае ўспаміны пра Брэжнева, некалькімі энцыклапедычнымі азначэннямі і кароткай вытрымкай з прац Мантэня, паказвае нам роздум аўтара на метафізічныя тэмы. У тэксце апавядання паслядоўна вылучаны дужкамі наступныя асобныя словы і выразы:

• / люстэрка /
• / прызма /
• / зваротная прызма /
• / гібель /
• / своеасаблівы адбівальнік /
• / «…Калі заўгодна, вы становіцеся мёртвымі, пражыўшы сваё жыццё, але пражываеце вы яго, паміраючы: смерць, зразумела, непараўнальна мацней дзівіць паміраючага, чым мёртвага, значна вастрэй і глыбей.»

«Колькі б вы ні жылі, вам не скараціць таго тэрміну, на працягу якога вы будзеце мёртвымі. Усе намаганні тут без мэты: вы будзеце знаходзіцца ў тым стане, які выклікае ў вас такі жах, столькі ж часу, як калі б вы памерлі на руках карміцелькі.»

«Дзе б ні скончылася ваша жыццё, там яму і канец.» /

• / празрыстая дыялектычная спіраль /
• / дзірачка ствала, якая глядзіць у душу /

У канцы апавядання прыводзіцца свайго роду інструкцыя па зборцы «ментальнага лазера сьмерці» і тлумачыцца прынцып яго дзеяння:

Ці нельга стварыць ментальны лазер смерці, выкананы ў выглядзе невялікага апавядання? Такое апавяданне павінна валодаць некаторымі ўласцівасцямі аптычнай сістэмы, вузлы якой зручна выканаць з дапамогай іх простага апісання, пакінуўшы падсвядомую візуалізацыю і зборку чытачу. Апавяданне павінна звяртацца не да свядомасці, якая можа яго наогул не зразумець, а да той часткі несвядомага, якая схільная да прамой сугестыі і ўспрымае словы накшталт «візуалізацыя» і «зборка» у якасці каманд. Менавіта там і будзе сабраны выпраменьвальнік, ментальная оптыка якога для большай надзейнасці павінна быць аддзеленая ад астатніх псіхаформаў нахільнымі дужкамі.

У якасці рабочага цела для гэтага віртуальнага прыбора зручна скарыстацца чыімі-небудзь глыбокімі і эмацыйнымі думкамі з нагоды смерці. Ментальны лазер можа працаваць на Салагубе, Дастаеўскім, маладым Еўтушэнку і Марку Аўрэліі; падыходзіць таксама «Споведзь» Талстога і некаторыя месцы з «Вопытаў» Мантэня. Вельмі важным з’яўляецца назва гэтай прылады, таму што псіхічная энергія, на якой ён працуе, будзе паступаць з усвядамляючай часткі псіхікі праз назву, якая павінна надзейна замацавацца ў памяці. На мой погляд, словазлучэнне «Бубен Ніжняга свету» падыходзіць у самы раз — ёсць у ім нешта дзіцячае і кранальнае; ды і потым, на яго амаль немагчыма забыцца.

Асаблівасці

Адсылаючы да кнігі «Вопыты» Мішэля дэ Мантэня, Віктар Пялевін таксама стварае свой вопыт у духу французскага філосафа. Тут метафізічныя разважанні Пялевіна сумяшчаюцца з ідэямі з «Вопытаў».

На думку літаратуразнаўцы Уладзіміра Альфонсава, аўтар разважае пра «ментальны самаліквідатар», які закліканы ачысціць думкі ад старых штампаў, страхаў, схем і адкрыць свядомасць для ўспрымання новага. Аўтар адначасова адчувае сябе творцам, і разам з тым іранічна просіць для дэмантажу «самаліквідатара» перавесці некаторую суму на рахунак сваёй фірмы.

Публікацыі

Апавяданне было упершыню апублікавана ў 1993 годзе ў другім нумары мінскага часопіса «Фантакрим-MEGA» пад назвай «Зялёная скрыначка». Па-за перыёдыкай ўпершыню з’явіўся ў 1996 годзе ў томе «Бубен Ніжняга свету» збору твораў Пялевіна.

Спасылкі

• Виктор Пелевин. Бубен нижнего мира