Перайсці да зместу

Гунхільда Свейнсдоцір

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Гунхільда Свейнсдоцір
шведск.: Gunnhildr Sveinsdóttir
Каралева-кансорт Швецыі
1000 — 1022
Папярэднік Эстрыд Абадрыцкая
Пераемнік Інгамодэр
Нараджэнне не пазней за 1015
Смерць каля 1060
Месца пахавання
Род Ярлы Ладэ і Hlaðir dynasty[d]
Бацька Свейн
Маці Holmfrid of Sweden[d]
Муж Свен II Эстрыдсен[1] і Анунд Якаб
Дзеці Гіда Шведская[d] і Свейн Крыжаносец[d]

Гунхільда Свейнсдоцір (шведск.: Gunnhildr Sveinsdóttir) — традыцыйна лічыцца жонкай караля Швецыі Анунда Якаба і караля Даніі Свена II. Тым не менш улічваючы вельмі расплывістыя дадзеныя аб гэтай гістарычнай асобе, некаторыя сучасныя гісторыкі прытрымліваюцца думкі, што існавалі дзве розныя аднайменныя каралевы[2]. Часам яе называюць Гудай або Гірыд, аднак гэта адбываецца з-за блытаніны з яе дачкой Гідай, якая таксама вядомая пад імем маці-Гунхільда[3].

Біяграфія

[правіць | правіць зыходнік]
Выява каралевы ў выглядзе шахматнай фігуры, XI стагоддзе.

Згодна «Колу Зямному» (каля 1230 года) Сноры Стурлусана і «Сазе пра нашчадкаў Кнута» (1250-я гады), яна была дачкой нарвежскага ярла Свейна Хокансана і Гольмфрыды, дачкі (або сястры) караля Олафа Шатконунга і сястры (або пляменніцы) караля Эмунда Старога. Сястра Гунхільды Сігрыд была замужам за ўплывовым бондам Аслакам Эрлінгсанам[4].

Каралева Швецыі

[правіць | правіць зыходнік]

Свейн Хокансан як феадал правілаў часткай нарвежскай тэрыторыі ў якасці сюзерэна Олафа Шатконунга. У 1015 годзе ён быў разбіты прэтэндэнтам Олафам Харальдсанам (Олафам Святым) і быў вымушаны са сваёй сям’ёй бегчы ў Швецыю. З хронікі Адама Брэменскага (практычна яго сучасніка) вядома, што Гунхільда ў невядомую дату выйшла замуж за сына Олафа Шетконунга і яго спадчынніка, караля Анунда Якаба (1022 — каля 1050). Інфармацыя знойдзена ў схаліі, у якой гаворыцца: «Гунхільда, удава Анунда, не той жа чалавек, што і Гіда, якую забіла Тора»[5]. Схолія ставіцца да ўрыўку з асноўнага тэксту Адама, які апісвае Гунхільду, што яна пражывае ў Швецыі ў каля 1056 годзе, пасля таго, як яе шлюб з каралём Даніі Свенам II скончыўся[6]. Такім чынам, у старажытнай пісьменнасці было прынята атаясамліваць шведскую і дацкую каралёў-цёзак Гунхільд адну з адной. Гэта было аспрэчана гісторыкам XX стагоддзя Стурэ Балінам, які, уважліва вывучыўшы тэкст Адама заключыў, што гэта два розныя чалавекі, прычым Дацкая каралева была дачкой Свейна Хокансана[7]. Два пазнейшыя даследчыкі, Торы Ніберг і Карл Халенкройц, выказалі здагадку, што Гунхільда, магчыма, была жонкай і Анунда Якаба і Свена II[8].

У крыніцах той эпохі не згадваюцца дзеці Гунхільды і Анунда Якаба. Аднак больш позні дацкі летапісец Саксон Граматык і ісландскія летапісы кажуць, што ў «шведскага караля», верагодна Анунда Якаба, была дачка, якую звалі Гід, часам таксама званая Гудай або Гунхільдай[9]. Магчыма гіда была дачкой Анунда ад іншай жанчыны, а Гунхільда была яе мачахай. Тым не менш, Саксан і ісландскія летапісы з’яўляюцца познімі крыніцамі, і інфармацыя аб паходжанні Гіды можа ў канчатковым выніку прывесці да няправільнага тлумачэння тэксту Адама Брэменскага. Па словах Адама Гіда была замужам за каралём Даніі Свенам II, які правёў некаторы час пры шведскім двары падчас свайго палітычнага выгнання з Даніі прыкладна ў 1047 годзе. Аднак яна памерла ўсяго праз пару гадоў, у 1048 або 1049 годзе; меркавана яе атруціла наложніца Свена, Тора[10].

Каралева Даніі

[правіць | правіць зыходнік]

Кароль Анунд Якаб памёр прыкладна ў 1050 годзе. Калі дзве Гунхільды былі сапраўды адным і тым жа чалавекам, ўдава каралева адправілася ў Данію і выйшла замуж за ўдаўца сваёй дачкі (або падчарыцы), свайго былога зяця караля Даніі Свена Эстрыдсена. Згодна Annales Lundensis шлюб быў заключаны ў 1052 годзе[11]. Адам Брэменскі піша: «Калі справы ў яго пайшлі добра, ён неўзабаве забыў цара Нябеснага і прывёз сваю сваячку са Швецыі, зрабіўшы сваёй жонкай. Арцыбіскуп [Гамбург-Брэмена] быў гэтым вельмі незадаволены»[12]. У мужа і жонкі быў сын па імі Свейн[13], але шлюб доўжыўся нядоўга; царква палічыла шлюб незаконным, таму што яны былі звязаны занадта цесным крэўным сваяцтвам — яны альбо былі кузенамі, альбо Свен быў жанаты на яе дачцэ — і ім пагражалі адлучэннем ад царквы, калі яны не развядуцца. Спачатку Свен быў у лютасьці і пагражаў спустошыць арцыбіскупства Гамбурга, але арцыбіскуп настойваў на сваім патрабаванні. Нарэшце, калі тата Леў IX адправіў ліст з прашэннем, Свену прыйшлося саступіць і развесціся з каралевай[12]. Пасля гэтага Гунхільда была вымушана вярнуцца ў Швецыю ў 1051 або 1052 годзе. Шлюб Гунхільды і яе дачкі са Свенам былі пераблытаны адзін з адным у больш позняй гістарыяграфіяй[14].

Далейшае жыццё

[правіць | правіць зыходнік]

Пасля свайго вымушанага разводу Гунхільда вярнулася ў свае маёнткі ў Швецыі, магчыма, у Вестэргётландзе. Адам Брэменскі называе яе Sanctissima і апісвае яе гасціннасць ў адносінах да місіянерскага біскупа Адальварду, якога кароль Эмунд Стары прагнаў з тынга. Адам піша, што Адальварда па гарыстай мясцовасці (магчыма з даліны Меларэн у Вестэргётландзе) у рэзідэнцыю каралевы суправаджалі сваяк караля Стэнкіль. Яна надала ўсё свой час «гасціннаму дачыненню да яго і іншай набожнай працы»[6].

З крыніц таго часу пра Гунхільду больш нічога не вядома. Згодна з ненадзейнаму летапісу XVI стагоддзя Іаана Магнуса яна правяла адпушчаныя ёй дні ў набожным пакаянні за свае грахі і займаючыся царкоўнай дзейнасцю. Хроніка паведамляе, што яна заснавала майстэрню па вырабе тэкстылю і адзення для царкоўнікаў. Яе самай вядомай працай было адзенне харыстаў, якое яна зрабіла для сабора Роскіле. Па словах Яна Магнуса яна заснавала манастыр Гудхем ў сярэдзіне XI стагоддзя[15]. У рэчаіснасці ж гэты манастыр быў заснаваны роўна праз сто гадоў, у 1152 годзе[16]. Легенда пра манастыр можа ўзнікнуць з-за таго, што яна і яе жанчыны жылі ізаляваным рэлігійным жыццём, робячы царкоўныя адзенні ў сваіх маёнтках, адным з якіх мог быць Гудхем. Традыцыйна лічыцца, што яна памерла ў Гудхеме, дзе «явіла вялікае мноства цнотаў»; яна была пахавана пад магільным каменем, на якім быў выразаны яе малюнак.

Гады яе нараджэння і смерці невядомыя, але яна перажыла свайго першага мужа (памёр каля 1050 года) і жыла падчас праўлення караля Швецыі Эймунда Старога (правіў прыкладна у 1050—1060 гадах). Такім чынам, яна памерла каля 1060 года ці пазней.

Продкі

[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
  2. ↑ Hans Gillingstam, «Gunhild», Svenskt biografiskt lexikon
  3. ↑ Sven Axelson (1955), Sverige i utländsk annalistik 900—1400. Stockholm: Appelbergs, p. 34, 55.
  4. ↑ Snorre Sturluson (1993), Nordiska kungasagor. III. Magnus den gode till Magnus Erlingsson. Stockholm: Fabel, p. 100 (Harald Sigurdssons saga, Chapter 41); Knýtlinga saga, Chapter 23 .
  5. ↑ Adam av Bremen (1984), Historien om Hamburgstiftet och dess biskopar. Stockholm: Proprius, p. 189 (Book III, Scholion 66).
  6. ↑ а б Adam av Bremen (1984), p. 140 (Book III, Chapter 15).
  7. ↑ Sture Bolin (1932), «Kring Mäster Adams text», Scandia 4, p. 230-8.
  8. ↑ Adam av Bremen (1984), p. 189.
  9. ↑ Saxo Grammaticus, Gesta danorum ; Sven Axelson (1955), p. 34, 55-6.
  10. ↑ Adam av Bremen (1984), p. 192 (Book III, Scholion 72).
  11. ↑ Sven Axelson (1955), p. 55.
  12. ↑ а б Adam av Bremen (1984), p. 137 (Book III, Chapter 12).
  13. ↑ Knýtlinga saga, Chapter 23
  14. ↑ Sven Axelson (1955), p. 55-6.
  15. ↑ Johannes Magnus (1620), Swea och Götha Crönika. Stockholm: Ignatium Meurer, p. 515.
  16. ↑ Markus Hagberg (ed.) (2009), Gudhems kloster. Skara stiftshistoriska sällskaps skriftserie, 44. Skara: Skara stiftshistoriska sällskap.

Літаратура

[правіць | правіць зыходнік]
  • Adam av Bremen (1984), Historien om Hamburgstiftet och dess biskopar. Stockholm: Proprius. Libris 7604979. ISBN 91-7118-447-3
  • Blomberg, Assar (1916), Några anteckningar om Gudhems Församling i Västergötland (Some notes of the congregation of Gudhem in Västergötland). A J Lindgrens Boktryckeri.
  • Gillingstam, Hans, «Gunhild», Svenskt biografiskt lexikon [1] Accessed 27 November 2012.
  • Henrikson, Alf (1989), Dansk historia (Danish history). Stockholm: Bonnier.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Гунхільда_Свейнсдоцір&oldid=4184378"