Перайсці да зместу

Дэмакрыт

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Дэмакрыт
стар.-грэч.: Δημόκριτος
Дата нараджэння 460-я да н.э.[1][2]
Месца нараджэння
Дата смерці 360-я да н.э.
Месца смерці
Род дзейнасці філосаф, матэматык, мастацтвазнавец
Навуковая сфера філасофія
Школа/традыцыя Атамісты
Кірунак Еўрапейская філасофія
Перыяд Старажытнагрэчаская філасофія
Асноўныя інтарэсы Натурфіласофія
Значныя ідэі Атамізм
Аказалі ўплыў Леўкіп
Зведалі ўплыў Эпікур
Вядомыя вучні Гіпакрат, Metrodorus of Chios[d], Nessas of Chios[d], Protagoras[d] і Анаксарх
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дэмакрыт Абдэрскі (Δημόκριτος; Абдэры, каля 460 да н.э. — каля 370 да н.э.) — старажытнагрэчаскі філосаф, вучань Леўкіпа, адзін з заснавальнікаў атамістыкі.

Біяграфічныя звесткі

[правіць | правіць зыходнік]

Па некаторых звестках пражыў больш за сто гадоў. Напісаў каля 70 твораў па філасофіі, фізіцы, матэматыцы, медыцыне, тэорыі музыкі і інш. Да нас дайшло каля 300 фрагментаў, пераважна з этычных твораў.

Адным з галоўных вытокаў філасофскага вучэння Дэмакрыта служаць погляды Леўкіпа. У сваёй тэорыі пазнання Дэмакрыт абгрунтоўваў думку пра існаванне дзвюх груп ведаў: заснаваных на пачуццях і на працы розуму; калі пачуцці ў стане прынесці няпоўныя, недакладныя і непраяснёныя («цёмныя») звесткі аб навакольнай рэчаіснасці, то чалавечае мысленне забяспечвае веды аб сапраўднай, г.зн. атамнай прыродзе рэчаў, таму што ўспрыманне і разуменне сутнасці атамаў даступны выключна роз-му. Паводле некаторых звестак, Дэмакрыт пашырыў атамістычную тэорыю на тлумачэнне такіх філасофскіх катэгорый, як час і прастора. Прытрымліваўся высновы аб неабходнай і заканамернай сувязі паміж усімі прадметамі і з’явамі прыроды і грамадства, лічыў, што галоўная мэта пазнання — знаходжанне прычын прыродных і гістарычных працэсаў. Значнае месца ў яго творчасці займаюць распрацоўка і паглыбленне тэорыі Леўкіпа аб касмічных віхрах, дзе побач з поглядамі пра атамную будову касмічных цел выказаны цікавыя здагадкі аб дыферэнцыяцыі касмічных светаў, у прыватнасці адносна існавання жыцця. Дэмакрыт правёў параўнанне паміж чалавечым арганізмам (мікракосмасам) і космасам. Свае сацыяльна-палітычныя погляды ён канцэнтраваў на праблемах дэмакратыі; ідэальнай формай дзяржаўнасці лічыў старажытнагрэчаскую дзяржаву — поліс. У этыцы развіў вучэнне аб атараксіі.

Зноскі

  • Боўш В. Дэмакрыт // БЭ ў 18 т. Т. 6. Мн., 1998.