Згвалтаванне

Згвалтаванне

Згвалтава́нне — у агульным сэнсе — здзяйсненне палавога акту з ужываннем гвалтоўных дзеянняў у адрас аднаго з партнёраў, у вузка юрыдычным сэнсе — прымус да палавога акту з ужываннем фізічнага або псіхічнага ўздзеяння.

Згвалтаванне ў сучасным праве

Беларускае права разумее пад згвалтаваннем палавыя зносіны з ужываннем гвалту, або з пагрозай яго ўжывання да пацярпелай або да іншых асоб, або з выкарыстаннем бездапаможнага стану пацярпелай. Непасрэдны аб'ект злачынства: палавая воля, воля выбару партнёра жанчынай. Абавязковая кваліфікацыйная прыкмета: гвалт, або пагроза яго здзяйснення, або бездапаможны стан пацярпелай. Адным з найбольш спрэчных момантаў беларускага заканадаўства з'яўляецца непрызнанне сну як бездапаможнага стану.

Традыцыйна згвалтаванне разумелася як дзеянне з боку мужчыны ў стаўленні да жанчыны. Аднак у цяперашні час у шматлікіх заканадаўствах паняцце пашыранае, пад яго падпадаюць таксама прымус да палавой блізкасці жанчынай мужчыны, жанчынай жанчыны, а таксама мужчынам мужчыны. Беларускае заканадаўства кваліфікуе згвалтаванне ў першапачатковым сэнсе — як сексуальны гвалт мужчыны над жанчынай, іншыя жа сексуальныя злачынствы кваліфікуюцца як «гвалтоўныя дзеянні сексуальнага характару» або «прымус да дзеянняў сексуальнага характару». Асобным відам сексуальнага злачынства з'яўляецца растленне. Звычайнымі жыхарамі Беларусі, далёкімі ад юрыдычных колаў, усе сексуальныя злачынствы звычайна называюцца тэрмінам «згвалтаванне».

Згвалтаванне ва ўсіх заканадаўствах прызнаецца адным з самых цяжкіх відаў злачынстваў. Беларускае заканадаўства прадугледжвае ў якасці пакарання за згвалтаванне (а таксама за гвалтоўныя дзеянні сексуальнага характару) пазбаўленне волі тэрмінам ад 3 да 6 гадоў, а пры наяўнасці абцяжваючых абставін — да 15 гадоў.

Згвалтаванне ў шлюбе стала лічыцца злачынствам параўнальна нядаўна, па меры развіцця фемінізму. Раней практычна ва ўсіх краінах гэта лічылася правам мужа.

Судовая медыцына

Пры расследаванні згвалтавання ў абавязковым парадку ажыццяўляецца судова-медыцынская экспертыза пацярпелай і падазраванага. У пацярпелай праводзіцца гінекалагічны агляд, бяруцца неабходныя аналізы. Акрамя гэтага, даследуецца адзежа і бялізна пацярпелай і падазраванага. Усе атрыманыя ў выніку факты аналізуюцца на прадмет выкарыстання ў якасці доказаў меркаванага згвалтавання. У прыватнасці, знойдзеныя сляды спермы дазваляюць даказаць, што падазраваны здзяйсняў палавы акт з пацярпелай, а выяўленыя на целе пацярпелай і падазраванага сляды барацьбы могуць сведчыць аб тым, што акт не быў добраахвотным. Аднак можна заўважыць, што экспертыза не ўсёмагутная: пры вызначаных акалічнасцях ні сляды ўдараў на целе пацярпелай, ні сляды нядаўняга пазбаўлення некранутасці не даказваюць згвалтаванні (або віны пэўнага падазраванага), у іншых выпадках ніякіх відавочных слядоў можа не быць (напрыклад, калі згвалтаванне выраблена без фізічнага прымусу). Вядомыя нават выпадкі, калі пры згвалтаванні нявінніцы не адбывалася парыву цнатлівай плеўкі.

Экспертыза можа аказацца беспаспяховай, асабліва калі з моманту згвалтавання мінула досыць шмат часу. З прычыны гэтага жанчыне, якая падвергнулася гвалту, рэкамендуецца неадкладна звярнуцца ў праваахоўныя органы, захаваўшы адзежу і бялізну, у якіх яна была на момант згвалтавання, ні ў якім разе не мыючы іх.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Згвалтаванне