Кола часу

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Кола часу
The Wheel of Time
Вокладка першай кнігі з серыі Вока Свету
Вокладка першай кнігі з серыі Вока Свету
Аўтары Роберт Джордан, Брэндан Сандэрсан
Жанр раман, фэнтезі
Краіна  ЗША
Мова арыгінала англійская
Выдавецтва

Сцяг ЗША Tor Books

Сцяг Вялікабрытаніі Orbit
Ілюстратары Дарэл К. Світ, Майкл Уілан
Даты публікацыі Студзень 15, 1990 – Студзень 8, 2013

«Кола часу» (англ.: The Wheel of Time, скар. WoT альбо tWoT) — серыя раманаў у жанры фэнтэзі амерыканскага пісьменніка Роберта Джордана, суаўтарам трох апошніх раманаў з’яўляецца Брэндан Сандэрсан. Першапачаткова запланаванае як серыя з шасці кніг на дэбют у 1990 годзе, «Кола часу» ахоплівае 14 тамоў, у дадатак да рамана-прыквела і дзвюх спадарожных кніг. Джордан памёр у 2007 годзе падчас працы над тым, што планавалася стаць апошнім томам серыі. Ён падрыхтаваў вялікія нататкі, якія дазволілі аднаму аўтару фэнтэзі Брэндону Сандэрсану завяршыць апошнюю кнігу, якая вырасла ў тры тамы:[1] Надыход буры (2009), Вежы Поўначы (2010) і Памяць святла (2013).

Цыкл кніг абапіраецца на шматлікія элементы як еўрапейскай, так і азіяцкай міфалогіі, асабліва цыклічны характар часу ў будызме і індуізме; метафізічныя канцэпцыі балансу, дуалізму і павагі да прыроды, знойдзеныя ў даасізме; аўраамічныя канцэпцыі Бога і Сатаны; і Вайна і мір Льва Талстога.[2]

Кола часу адметнае сваёй даўжынёй, падрабязным выдуманым суветам, магічнай сістэмай і вялікім наборам персанажаў. Пасля завяршэння цыкл кніг быў намінаваны на прэмію Х’юга,[3] на 2021 год, кніг з серыі было прададзена больш за 90 мільёнаў копій па ўсім свеце, што робіць яго адным з самых прадаваных эпічных фэнтэзі-серыялаў з часоў Уладара Пярсцёнкаў.[4][5] Яго папулярнасць спарадзіла калекцыйную картачную гульню, відэагульню, ролевую гульню і альбом саўндтрэкаў. Прэм’ера адаптацыі тэлесерыяла вытворчасці Sony Pictures і Amazon Studios адбылася ў 2021 годзе.

Дзеянне сюжэту[правіць | правіць зыходнік]

Дзеянне серыяла разгортваецца ў будучыні безназоўнага свету, які, з-за цыклічнага характару часу, адлюстраванага ў серыяле, з’яўляецца адначасова далёкім мінулым і далёкай будучыняй Зямлі. Фанаты сталі называць гэты свет Рэндландам (ад імя галоўнага персанажа) або Сусвет Кола (параўн. з раздзелам спадарожнай кнігі "Сусвет Роберта Джордана «Кола часу»).

Сусвет[правіць | правіць зыходнік]

На заранку часоў, бажаство, вядомае як Творца, выкавала Сусвет і Кола Часу, якое круціць Узор Стагоддзяў, выкарыстоўваючы ў якасці нітак жыцці мужчын і жанчын. Кола мае сем спіц, кожная з якіх уяўляе эпоху, і яно круціцца Адзінай сілай, якая выцякае з Сапраўднай Крыніцы. Адзіная сіла падзелена на мужчынскую і жаночую паловы, сайдзін і сайдар, якія працуюць у апазіцыі і ва ўнісон, каб кіраваць Колам. Людзі, якія могуць выкарыстоўваць яго моц, вядомыя як каналеры; іх галоўная арганізацыя называецца Айз Седай або «Слугі ўсіх» на старой мове.

Творца зняволіў яго супрацьлегласць, «Шай’тана», Цёмнага, у момант стварэння, запячатаючы яго далей ад Кола. Аднак у часы, якія называюцца Эпохай Легенд, эксперымент Айз Седай ненаўмысна ўварваўся ў турму Цёмнага, дазволіўшы яго ўплыву зноў пракрасціся ў свет. Цёмны аб’яднаў ўсіх ганарлівых, разбэшчаных і амбіцыйных, дзеля свайго вызвалення з турмы, каб ён мог перарабіць час і рэальнасць на свой вобраз. У адказ на гэтую пагрозу Кола выпусціла Цмока, каналізатара велізарнай сілы, каб стаць ахоўнікам Святла. У Эпоху Легенд, Цмокам называўся Льюс Тэрын Тэламон, які ў рэшце рэшт стаў камандаваць Айз Седай і іх саюзнікамі ў барацьбе з сіламі Цёмнага. Пасля знясільваючай 10-гадовай вайны Льюс Тэрын прывёў свае сілы да перамогі ў дзёрзкім нападзе на вулкан Шаёл Гул (месца зямной сувязі з турмой Цёмнага) і змог зноўку запячатаць турму. Аднак у момант перамогі Цёмны змог забрудзіць Саідзін, звёўшы мужчын-чэннелераў Адзінай Сілы з розуму. Льюс Тэрын забіў сваіх сяброў і сям’ю, а затым, наўмысна перагружаючы сябе Адзінай сілай, забіў сябе. Іншыя мужчыны-каналеры спустошылі свет Адзінай сілай, выклікаючы землятрусы і прыліўныя хвалі, якія змянілі свет. У рэшце рэшт, апошні мужчына-чэннелер быў забіты або адрэзаны ад Адзінай Сілы, у выніку чаго чалавечая раса амаль знішчана, і толькі жанчыны могуць бяспечна валодаць Адзінай Сілай. Айз Седай аднавілі і вывелі чалавецтва з гэтага цёмнага часу. Цяпер чалавецтва жыло пад ценем прароцтва аб тым, што Цёмны вырвецца са сваёй турмы і Цмок адродзіцца, каб змагацца з ім яшчэ раз, і хоць ён з’яўляецца адзінай надзеяй чалавецтва супраць Цёмнага, ён другі раз спустошыць свет у барацьбе.

Праз тры тысячы гадоў чалавечы род аднавіў узровень тэхналогій, прыкладна параўнальны з узроўнем позняга сярэднявечча або ранняга Новага часу, хоць і з больш высокім узроўнем агульнай адукацыі і разумення гігіены і анатоміі, але, тым не менш, амаль поўная адсутнасць фармальнай навукі, прамысловай вытворчасці і акадэмічных устаноў. Гэта можна прасачыць у постапакаліптычнай прыродзе свету, дзе шмат ведаў захавалася, але структуры і інстытуты, якія зрабілі гэтыя веды магчымымі, былі знішчаны. Адным з істотных адрозненняў ад нашай гісторыі з’яўляецца тое, што ў большасці грамадстваў жанчыны карыстаюцца поўнай роўнасцю з мужчынамі, а ў некаторых — вышэйшымі. Гэта тлумачыцца моцай і прэстыжам Айз Седай, якая складаецца толькі з жанчын, і ўплывае на большае грамадства.

Некалькі буйных войнаў спустошылі галоўны кантынент з моманту паразы Цёмнага, напрыклад Войны Тролакаў, калі ацалелыя слугі Цёмнага спрабавалі яшчэ раз знішчыць цывілізацыю, але былі пераможаны альянсам нацый на чале з Айз Седай; і Стогадовая вайна, разбуральная грамадзянская вайна, якая адбылася пасля падзення імперыі, якая ахоплівала ўвесь кантынент і якой кіраваў вярхоўны кароль Артур Ястрабінае Крыло. Гэтыя войны перашкодзілі чалавечай расе вярнуць моц і высокія тэхналогіі Эпохі Легенд, а таксама пакінулі чалавецтва падзелам. Нават прэстыж Айз Седай упаў з-за змяншэння іх колькасці і з’яўлення канкуруючых арганізацый, такіх як Дзеці Святла, ваеннага ордэна, які лічыць, што ўсе, хто накіроўвае Адзіную Сілу, з’яўляюцца слугамі Ценю. Народы сучаснай эпохі здольныя аб’яднацца ў абароне ад ваяўнічых кланаў Айілаў, якія перайшлі ў заходнія каралеўствы з місіяй помсты пасля таго, як пацярпелі ад цяжкай абразы, але занадта падзеленыя, каб эфектыўна працаваць разам у іншых сферах.

Сюжэт[правіць | правіць зыходнік]

Дзеянне рамана-прыквела «Новая вясна» разгортваецца падчас вайны айілаў і апісвае канец канфлікту. Айз Седай выяўляюць, што прароцтвы Цмока споўніліся і Цмок адрадзіўся. Агенты Айз Седай адпраўляюцца, каб паспрабаваць знайсці нованароджанае дзіця, перш чым слугі Ценю зробяць тое ж самае.

Цыкл кніг пачынаецца амаль праз 20 гадоў у раёне Двурэчча, каралеўства Андор, амаль забытым глухім месцы. Малады аўчар па імі Ранд аль’Тор (галоўны герой цыкла кніг) і яго бацька Там аль’Тор едуць у суседняе мястэчка Поле Эмонда, каб даставіць сідр. Ранд, імкнецца да далейшага развіцця свайго рамана з дачкой мэра, Эгуін аль’Вэрэ, апынаецца ў кампаніі Айз Седай па імі Мойрэйн Дамодрэд і яе вартаўніка Лана, пасля таго як яго бацька атрымвае сур’ёзнае параненне. Ранд і яго сябры Мэтрым «Мэт» Котан і Пэрын Айбара даведаліся ад Мойрэйн, што слугі Цёмнага шукаюць аднаго маладога чалавека, які жыве ў гэтай мясцовасці. На жаль, Мойрэйн не можа вызначыць, хто гэта з трох мужчын: сам Рэнд, Мэт або Пэрын, і таму, пасля жудаснай бітвы з істотамі, створанымі Цёмным, вывозіць усіх траіх з раёна Дзвюх Рэк разам з Эгуін (якая, па меркаванні Мойрэйн, можа накіроўваць Адзіную Сілу і можа стаць Айз Седай) і вясковай «Мудрай» (мясцовая лекарка) Найніў аль’Меара, Першы раман адлюстроўвае іх уцёкі ад розных агентаў Ценю і іх спробы ўцячы ў горад Айз Седай Тар Валон.

З гэтага моманту гісторыя пашыраецца, і галоўны герой Ранд, як і іншыя персанажы, часта дзеляцца на розныя групы, выконваючы розныя місіі або праграмы, накіраваныя на прасоўванне справы Адроджанага Цмока, часам за тысячы міль адна ад адной. Шырока кажучы, арыгінальная група персанажаў з Двухрэчча знаходзіць новых саюзнікаў, набывае досвед і становіцца асобамі з пэўным уплывам і аўтарытэтам. Пакуль яны змагаюцца за аб’яднанне заходніх каралеўстваў супраць сіл Цёмнага, іх задача ўскладняецца кіраўнікамі краін, якія не жадаюць адмовіцца ад сваёй улады, і групоўкамі, такімі як Дзеці Святла, якія не вераць у прароцтвы і сеанчан (жыхары даўно страчанай калоніі імперыі Артура Ястрабінага Крыла за заходнім акіянам, якія вярнуліся, мяркуючы, што іх лёс — заваяваць свет). Айз Седай таксама падзяліліся на тых, хто верыць, што Адроджаны Цмок павінен знаходзіцца пад строгім кантролем, і тых, хто верыць, што ён павінен весці іх у бой, як ён рабіў у папярэдняй вайне. Па меры пашырэння гісторыі з’яўляюцца новыя персанажы, якія прадстаўляюць розныя фракцыі; хоць гэтае пашырэнне апавядання дазваляе эфектыўна адлюстраваць маштабы нарастаючай барацьбы, яго крытыкавалі за запаволенне тэмпу раманаў і часам звядзенне арыгінальных або галоўных герояў да пашыраных эпізадычных ролікаў.

У шостым рамане стала ясна, што Апошняя бітва, выкліканая тым, што Цёмны зноў можа аказаць свой уплыў непасрэдна на свет, непазбежная, бо толькі тры пячаткі (ключы ад турмы Цёмнага) цэлыя. Як толькі астатнія пячаткі зламаюцца, Цёмны зможа свабодна дакрануцца да свету. Апошняя бітва, Тармон Гайдон, апісана ў чатырнаццатым і апошнім рамане серыі, Памяць святла.

Кнігі ў серыі[правіць | правіць зыходнік]

# Арыгінальная назва Беларуская назва Дата публікацыі Заўвагі
New Spring Новая Вясна 6 студзеня 2004 Дзеянне прыквела разгортваецца за 20 гадоў да падзей першага рамана.
1. The Eye of the World Вока Свету 15 студзеня 1990 У 2001 годзе выйшла выданне, у якое быў уключаны дадатковы пралог- Крумкачы (Ravens)
2. The Great Hunt Вялікае Паляванне 15 лістапада 1990
3. The Dragon Reborn Адроджаны Цмок 15 кастрычніка 1991
4. The Shadow Rising Узыход Ценю 15 верасня 1992
5. The Fires of Heaven Нябесны Агонь 15 кастрычніка 1993
6. Lord of Chaos Валадар Хаосу 15 кастрычніка 1994
7. A Crown of Swords Вянец Мячоў 15 траўня 1996
8. The Path of Daggers Шлях Кінжалаў 20 кастрычніка 1998
9. Winter’s Heart Сэрца Зімы 7 лістапада 2000
10. Crossroads of Twilight Скрыжаванні Змроку 7 студзеня 2003
11. Knife of Dreams Нож Мар 11 кастрычніка 2005
12. The Gathering Storm Надыход буры 27 кастрычніка 2009 Першы з трох раманаў, дапісаных Брэндонам Сандэрсанам па чарнавіках Роберта Джордана.
13. Towers of Midnight Вежы Поўначы 2 лістапада 2010 Другі з трох раманаў, дапісаных Брэндонам Сандэрсанам па чарнавіках Роберта Джордана.
14. A Memory of Light Памяць святла 8 студзеня 2013 Заключны з трох раманаў, дапісаных Брэндонам Сандэрсанам па чарнавіках Роберта Джордана. Намінаваўся ў 2014 годзе на прэмію Х’юга, увайшоўшы ў пяцёрку лепшых раманаў.
The World of Robert Jordan’s The Wheel of Time Ілюстраваны даведнік па свеце « Кола Часу» 13 лістапада 1998
The Strike at Shayol Ghul Удар па Шаёл Гул 1996
The Wheel of Time Companion Даведнік Кола часу 2015

У 2002 годзе першая кніга, «Вока свету», была пераўпакаваная ў два тамы з новымі ілюстрацыямі для малодшых чытачоў: «З дзвюх рэк»[6] уключаючы дадатковы раздзел («Крумкачы») перад існуючым пралогам, і «Да пагібелі»[7] з пашыраным гласарыем. У 2004 годзе тое ж самае было зроблена з кнігай Вялікае паляванне, з дзвюма часткамі: Паляванне пачынаецца[8] і Новыя ніткі ва ўзоры.[9]

Апавяданні[правіць | правіць зыходнік]

У канцы 1990-х Джордан напісаў два апавяданні ў франшызе. Першы, Удар па Шаёл Гул, папярэднічае асноўнай серыі на некалькі тысяч гадоў. Ён быў даступны ў Інтэрнэце, а пазней быў апублікаваны ў "Свеце Роберта Джордана «Кола часу».[10] Джордан таксама напісаў апавяданне пад назвай «Новая вясна» для анталогіі «Легенды» 1998 года пад рэдакцыяй Роберта Сільверберга. Джордан пазней пашырыў гэта ў асобны раман «Новая вясна», які быў апублікаваны ў студзені 2004 года.

Падчас працы Брэндана Сандэрсана над «Памяццю святла» два раздзелы кнігі былі выразаны і пазней апублікаваны ў выглядзе апавяданняў у анталогіях. Першы, Рака Душ (River of Souls), быў апублікаваны ў Unfettered: Tales by Masters of Fantasy (2013).[11] Другі, Агонь унутры шляхоў (A Fire Within the Ways), быў апублікаваны ў Unfettered III у 2019 годзе. У адрозненне ад «Рака Душ», «Агонь унутры шляхоў» не лічыцца канонам.[12]

Энцыклапедычныя працы[правіць | правіць зыходнік]

У лістападзе 1997 года выданне Tor Books выпусціла дапаможную кнігу да серыі пад назвай " Свет Роберта Джордана «Кола часу», якая змяшчае шмат дагэтуль нераскрытай даведачнай інфармацыі аб серыі, уключаючы першыя карты ўсяго свету і роднага кантынента Сеанчан. Джордан быў сааўтарам кнігі з Тэрэзай Патэрсан. Джордан палічыў кнігу ў цэлым кананічнай, але заявіў, што яна была напісана з пункту гледжання гісторыка ў рамках сусвету «Кола часу» і была схільная да памылак прадузятасці і здагадак.

3 лістапада 2015 г. была выпушчана кніга Даведнік Кола часу: Людзі, Месца і Гісторыя з серыі бэстсэлераў у цвёрдай вокладцы, напісаная Харыет МакДугал, Аланам Раманчукам і Марыяй Сайманс з Tor Books. Алан Раманчук і Марыя Сіманс былі рэдактарскімі памочнікамі Роберта Джордана. Кніга ўяўляе сабой аб’ёмны гласарый ўсёй серыі. Аўтары пачалі збіраць матэрыял для тома яшчэ ў 2005 годзе, а апошняя кніга выйшла пасля завяршэння серыі.[13][14]

Паходжанне «Кола часу» Майкла Лівінгстана выйшла 8 лістапада 2022 года.[15]

Развіццё[правіць | правіць зыходнік]

Напісанне і канцэпцыя[правіць | правіць зыходнік]

Раман аказалася надзвычай складаным для напісання, таму што героі і сюжэтныя лініі значна змяняліся ў працэсе напісання. Першапачаткова серыял быў засяроджаны на пажылым чалавеку, які параўнальна позна ў жыцці выявіў, што ён «абраны», які павінен выратаваць свет. Аднак Джордан наўмысна вырашыў наблізіцца да тону і стылю «Братэрства Пярсцёнка» Дж. Р. Р. Толкіна і зрабіў герояў больш маладымі і менш вопытнымі.[16] Як толькі гэтае рашэнне было прынята, напісанне пайшло значна лягчэй, і Джордан завяршыў другі том, Вялікае паляванне, прыкладна ў той жа час, калі была апублікавана першая кніга.[17]

Джордан пісаў увесь працоўны дзень з шалёнай хуткасцю на працягу наступных некалькіх гадоў, пакуль не скончыў сёмы том, «Вянец мячоў», пасля чаго запаволіўся, выдаючы кнігу кожныя два гады. Фанаты запярэчылі, калі ён узяў адпачынак, каб пашырыць апавяданне ў раман-прыквел пад назвай «Новая вясна», таму ён вырашыў адкласці свае планы на дадатковыя прыквелы на карысць завяршэння двух апошніх тамоў серыі. Ён адхіліў крытыку наконт запаволення тэмпаў выпуску пазнейшых тамоў серыі, каб засяродзіцца на другарадных персанажах за кошт галоўных герояў з уступных тамоў, але прызнаў, што яго структура для дзесятага тома, Скрыжаванні Змроку (дзе ён паказаў галоўную сцэну з папярэдняй кнігі, Сэрца Зімы, з пункту гледжання галоўных герояў, якія не ўдзельнічалі ў сцэне), але атрымалася не так, як ён планаваў. Адзінаццаты том «Нож мар» быў сустрэты значна больш пазітыўна як крытыкамі, так і фанатамі, і Джордан абвясціў, што дванаццаты том, які, як ён раней абвясціў, будзе мець працоўную назву "Памяць святла ", завершыць серыю. Паводле Forbes, Джордан меркаваў, што гэта будзе апошняя кніга, «нават калі яна дасягне 2000 старонак».[18]

Смерць Джордана і завяршэнне Сандэрсанам[правіць | правіць зыходнік]

У снежні 2005 года Джордану быў пастаўлены дыягназ: першасны амілаідоз з кардыяміяпатыяй у тэрмінальнай стадыі хваробы сэрца[19], і хоць ён меў намер скончыць прынамсі " Памяць святла ", нават калі «будзе горшае»[20] ён падрыхтаваўся на выпадак, калі ён не змог завяршыць кнігу: «Я дастаю нататкі, так што калі горшае сапраўды здарыцца, хто-небудзь можа скончыць „Памяць святла“ і скончыць так, як я хачу».[18]

Са смерцю Джордана 16 верасня 2007 года завяршэнне серыі было пад пытаннем. 7 снежня таго ж года выдавец Tor Books абвясціў, што аўтар фэнтэзі Брэндон Сандэрсан павінен скончыць «Памяць святла».[21] Сандэрсан, даўні прыхільнік серыі[22], быў абраны ўдавой Джордана Гарыет МакДугал часткова таму, што ёй падабаліся раманы Сандэрсана, а часткова з-за панегірыка, які ён напісаў для Джордана.[23][24]

30 сакавіка 2009 года выданне Tor Books абвясціла, што «Памяць святла» будзе падзелена на тры тамы, прычым Брэндан Сандэрсан спасылаўся на час і прычыны працягласці. Паводле яго ацэнак у пачатку 2009 года, напісанне кнігі заняло б некалькі гадоў і склала б 800 000 слоў. МакДугал сумняваўся, што Джордан мог бы скончыць яго ў адным томе.[25][26][27] Тры тамы былі апублікаваны з 2009 па 2013 гады, як Надыход буры, Вежы Поўначы і Памяць святла, прычым у апошняй кнізе выкарыстоўваецца назва Джордана.[28]

Пасля кнігі «Памяць святла»[правіць | правіць зыходнік]

Да сваёй смерці Джордан часта абмяркоўваў магчымасць дадання яшчэ двух прыквелаў і трылогіі-працягу. У пытаннях і адказах пасля выхаду Памяць Святла Сандэрсан выключыў магчымасць завяршэння гэтых работ; Джордан пакінуў вельмі мала нататак для гэтых дадатковых раманаў — толькі два сказы ў выпадку трылогіі-працягу.[29]

Сандэрсан выпусціў дзве выразаныя часткі «Памяці святла» ў выглядзе апавяданняў. Яны былі выдадзены ў зборніках Unfettered, якія з’яўляюцца часткай дабрачыннай кампаніі па падтрымцы аўтараў і мастакоў, якія маюць запазычанасць па медыцынскай дапамозе.[30] Рака Душ, кананічны сегмент, выдалены з апублікаванай кнігі з-за тэмпу, быў выпушчаны ў першым томе ў 2013 годзе. Агонь унутры шляхоў, некананічная альтэрнатыўная паслядоўнасць падзей вакол кульмінацыі апошняй кнігі, была ўключана ў трэці том у 2019 годзе. Гласарый да серыі Даведнік Кола часу быў выпушчаны ў 2015 годзе.

Тэмы і ўплывы[правіць | правіць зыходнік]

«Кола часу» — раман з жанру сучаснага фэнтэзі, у прыватнасці высокага фэнтэзі. Дзеянне кнігі разгортваецца ў свеце, які адначасова з’яўляецца далёкім мінулым і далёкай будучыняй рэальнага свету, таму што час цыклічны, а не лінейны. Адкрыццё першай кнігі замацоўвае канцэпцыю:

Кола часу круціцца, і эпохі прыходзяць і мінаюць, пакідаючы ўспаміны, якія становяцца легендай. Легенды пераходзяць у міфы, і нават міфы даўно забываюцца, калі зноў прыходзіць Эпоха, якая іх спарадзіла. У адну Эпоху, якую некаторыя называюць Трэцяй Эпохай, Эпохай, якая яшчэ не наступіць, Эпохай, якая даўно мінула, з’явілася ружа вятроў…

Джордан прызнаў уплыў Дж. Р. Р. Толкіна, у тым ліку наўмысна мадэляваў дзеянне першых раздзелаў пра Шыр ва «Уладары пярсцёнкаў».[31][32] Канцэпцыі, узятыя з аўраамічных рэлігій, уключаюць дуалізм паміж дабром і злом і паміж «Стваральнікам» (Святлом) і Шай’танам, «Цёмным» (Шайтан — гэта арабскае слова, якое ў ісламскім кантэксце выкарыстоўваецца як назва Д’ябла або Сатана). Іншыя ўплывы ўключаюць легенды пра Артура, скандынаўскую і ірландскую міфалогію, а таксама рэальную гісторыю жыцця.[33][34]

Акрамя таго, Джордан таксама чэрпаў уплыў усходняй міфалогіі, што было рэдкасцю для заходніх фэнтэзі-серыялаў.[35] Канцэпцыя кола часу была ўзятая з індуізму.[36] Версіі канцэпцыі ўключаюць цыкл 'Югі ў індуізме і Калачакру ў будызме. На серыю таксама паўплывалі канцэпцыі рэінкарнацыі і раўнавагі, а сімвал Айз Седай нагадвае інь і ян.

Важнай тэмай серыяла з’яўляецца лёс. Цыкл кніг вельмі падрабязна даследуе наступствы звычайнай фантастычнай перадумовы, у якой звычайны хлопец на парозе дарослага жыцця выяўляе, што яму наканавана весці вялікую барацьбу.[37] Ён таксама мае справу з падзелам паміж лёсам і свабодай волі. Некаторыя галоўныя персанажы — та’верэны, якія валодаюць выключнымі здольнасцямі ўплываць на ход гісторыі ў бурны перыяд, але нават яны могуць ісці толькі так далёка, наколькі гэта дазваляе «Узор», які ўсталёўваецца Колам Часу.

У серыі кніг таксама былі прадстаўлены альтэрнатыўныя выявы ролі гендэра ў грамадстве. Прырода магіі ў сваім свеце азначае, што толькі жанчыны могуць бяспечна выкарыстоўваць яе. Гэтая дыспрапорцыя ўплывае на дынаміку ўлады на розных узроўнях грамадстваў, уключаючы сямейны, грамадскі і палітычны; многімі з яго грамадстваў кіруюць жанчыны.[38]

Адаптацыі[правіць | правіць зыходнік]

Коміксы[правіць | правіць зыходнік]

У 2004 годзе Джордан прадаў правы на кіно, тэлебачанне, відэагульні і коміксы вытворчай кампаніі Red Eagle Entertainment.[39] Браты Дэйбель пачалі экранізацыю серыяла ў форме коміксаў, пачынаючы з прыквела «Новая вясна» ў ліпені 2005 года[40] Першапачаткова серыя выходзіла штомесяц, але пасля выхаду пятага выпуску была зроблена трохгадовая паўза. Red Eagle спаслаўся на затрымкі і змены ў творчай камандзе DB Pro.[41] Апошнія тры нумары былі завершаны і апублікаваны ў 2009-10 гг.[42] У 2009 годзе Dabel перайшоў да адаптацыі першай кнігі серыі, The Eye of the World. 17 сакавіка 2009 г. яны прадэманстравалі дзесяць старонак мастацтва з прэлюдыі да серыі «Кола часу: Вока свету № 0 — Гара Цмока» на сваім сайце.[43] Dynamite Entertainment апублікавала 35 выпускаў серыі коміксаў Роберта Джордана «Кола часу: Вока свету», якая завяршылася ў сакавіку 2013 года[44]

Калі ў інтэрв’ю 2013 года спыталі, ці будуць коміксы працягваць выпуск, Гарыет МакДугал адказала: «Ну, у рэшце рэшт, [мы] зробім усё, калі гэта не перастане жудасна прадавацца. Іншымі словамі, я сапраўды не ведаю»[45]. Пазней коміксы «43 новыя вясны» і «Вока свету» былі сабраны разам і выпушчаны ў выглядзе серыі з шасці графічных раманаў, апошні з якіх выйшаў у лютым 2015 года[46]

Гульні[правіць | правіць зыходнік]

Існуе Кола Часу MUD, ідэнтыфікаванае як такое або ініцыялізацыяй WoTMUD, якое заснавана на свеце, падобным на свет Кола Часу, але дзеянне адбываецца прыкладна за 30 гадоў да гэтага. Практычна бесперапынна дзейнічае з 1993 года. Характэрна, што WoTMUD атрымаў пісьмовы дазвол ад аўтара на выкарыстанне яго стварэння, уключаючы ўсіх персанажаў, акрамя асноўных.[47]

Кампутарная гульня The Wheel of Time выйшла ў 1999 годзе. На працягу гульні Айз Седай павінна высачыць рабаўніка пасля нападу на Белую вежу і не дапусціць заўчаснага вызвалення Цёмнага. У рэшце рэшт яна пазнае і выконвае даўно забыты рытуал у Шаёл Гуле, каб пераканацца, што Цёмны Лорд застаецца запячатаны ў турме. Нягледзячы на тое, што пры стварэнні гульні кансультаваліся з Робертам Джорданам, ён не напісаў сюжэт сам, і гульня не лічыцца кананічнай.

Ролевая гульня «Кола часу» была выпушчана ў 2001 годзе кампаніяй Wizards of the Coast з выкарыстаннем правілаў d20, распрацаваных для трэцяга выдання гульні Dungeons & Dragons. У гульні быў адзіны прыгодніцкі модуль, апублікаваны ў 2002 годзе, Prophecies of the Dragon. Неўзабаве пасля выхаду прыгодніцкай кнігі Wizards of the Coast абвясцілі, што больш не будуць выпускаць ніякіх прадуктаў для гульні. Роберт Джордан назваў некаторыя праблемы з ролевай гульнёй, напрыклад дэталі сюжэтнай лініі ў прыгодніцкім модулі, якія супярэчаць кнігам.

У пачатку 2009 года EA Games абвясцілі, што купілі правы на MMORPG з планам апублікаваць яе праз партнёрскую праграму EA. У наступным годзе Obsidian Entertainment абвясціла, што будзе працаваць над праектам для PlayStation 3, Xbox 360 і ПК.[48] Аднак прыкладна ў 2014 годзе праект быў спынены.[49]

Музыка[правіць | правіць зыходнік]

У 1999 годзе быў выпушчаны «Саўндтрэк да „Кола часу“» з музыкай Роберта Бэры, натхнёнай кнігамі.

Нямецкі паўэр-метал гурт Blind Guardian напісаў дзве песні, прысвечаныя серыі Wheel of Time, як частку свайго альбома At the Edge of Time 2010 года: «Ride into Obsession» і «Wheel of Time». Шведскі хэві-метал гурт Katana таксама напісаў песню пад назвай «The Wisdom of Emond’s Field» для свайго альбома Storms of War 2012 года. Амерыканскі паўэр-метал-гурт Noble Beast у сваім аднайменным альбоме 2014 года напісаў песню пад назвай «The Dragon Reborn» са спасылкай на Ранда аль-Тора.[50] Амерыканскі блэк-метал-гурт Shaidar Logoth бярэ сваю назву ад экранізацыі горада Шадара Лагота і лірычна пашырае героя Падана Фэйна. Аўстрыйскі метал-гурт Dragony на сваім альбоме 2018 года «Masters of the Multiverse» выпусціў песню «Flame of Tar Valon», спасылаючыся на Amyrlin Seat.[51] Шведскі метал-гурт Freternia на сваім альбоме «The Gathering» 2019 года выпусціў песню «Reborn», спасылаючыся на Dragon Reborn Ранда аль’Тора.[52] Амерыканскі гурт Lyra напісаў песню «The Sword That Could Not Be Broken» пра гісторыю Manetheren, а таксама песню «Betrayer of Hope» са спасылкай на Ішамаіла.[53][54] Група Dread Crew з Одвуда выпусціла песню «The Gleeman», якая адносіцца да бітвы Тома з мірдраалам ва Уайтбрыджы.[55] Шатландскі метал-гурт Farseer на сваім альбоме «Fall Before the Dawn» 2016 года выпусціў песню «Luck of the Joker», у якой згадваюцца самыя важныя падзеі, якія адбываюцца з Матрым Каутан на працягу ўсёй серыі.[56]

У традыцыях сімфанічнай паэмы, натхнёнай літаратурай, амерыканскі кампазітар Сэт Сцюарт стварыў поўнамаштабны аркестравы твор пад назвай «Age of Legends», натхнёны аднайменнай эпохай міфаў і магіі, апісанай у серыі "Кола часу ". Прэм’ера і запіс аркестравай п’есы адбылася ў 2011 годзе ў Beall Concert Hall.[57]

Тэлебачанне і кіно[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны артыкул: Кола часу (серыял)

У 2000 годзе ў чаце на CNN.com Роберт Джордан згадаў, што NBC набыла магчымасць зрабіць міні-серыял The Eye of the World.[58] Але ён выказаў сумнеў, што серыял будзе зроблены, заявіўшы, што «ключавыя людзі, якія ўдзельнічалі ў заключэнні гэтага кантракту, пакінулі NBC».[59] У 2008 годзе студыя Universal Pictures выбрала гэты серыял для экранізацыі, у якасці першага фільма планавалася адаптаваць «Вока свету».[60] Ні адзін з праектаў у выніку не з’явіўся.

У лютым 2015 года Red Eagle Entertainment заплаціла эфірны час кабельнай сетцы FXX, каб трансляваць Winter Dragon, малабюджэтны 22-хвілінны пілот для патэнцыйнага серыяла The Wheel of Time, які дазволіў Red Eagle захаваць правы на серыял.[61] Пілот, заснаваны на пралогу да «Вока свету»[62], з Максам Раянам у ролі Льюса Тэрына Тэламона і Білі Зэйна ў ролі Ішамаіла, выйшаў у эфір пасля поўначы без анонсаў і агалоскі. Гарыет МакДугал першапачаткова заявіла, што не ведала пра серыял раней часу і што правы на фільм «Кола часу» будуць вернуты яе кампаніі Bandersnatch Group праз некалькі дзён, 11 лютага 2015 года.[63] Яе каментарыі выклікалі іск аб паклёпе з Red Eagle, які ў рэшце рэшт быў адхілены падчас перамоваў аб урэгуляванні ў ліпені таго ж года.[64][65] У інтэрв’ю io9 генеральны дырэктар Red Eagle Entertainment Рык Селвідж заявіў, што «гэта было вялікай [праблемай] выпусціць гэта ў эфір». Прадстаўнік FXX заявіў, што каналу заплацілі за трансляцыю шоу, але Селвідж намякнуў, што яно сапраўды было зроблена з улікам будучага серыяла. «Мы лічым, што на серыял вялікі попыт на міжнародным узроўні, і мы з нецярпеннем чакаем яго вытворчасці і вываду на рынак».[66]

29 красавіка 2016 года Гарыет МакДугал пацвердзіла, што юрыдычныя праблемы былі вырашаны і што тэлесерыял знаходзіцца ў распрацоўцы.[67] Дадатковыя падрабязнасці з’явіліся 20 красавіка 2017 года, калі было абвешчана, што Sony Pictures Television будзе займацца экранізацыяй, а Рэйф Джадкінс будзе сцэнарыстам і выканаўчым прадзюсарам.[68] У лютым 2018 года Amazon Studios паказала, што заключыла здзелку з Sony Pictures Television аб сумеснай распрацоўцы серыяла для распаўсюджвання ў сэрвісе стрымінгавага відэа Amazon.[69][70] Афіцыйна серыял атрымаў зялёнае святло ў кастрычніку 2018 года.[71] Вытворчасць пачалася ў канцы 2019 года[72], але часткова была спынена з-за пандэміі COVID-19.[73] Прэм’ера серыяла адбылася 19 лістапада 2021 года.[74]

Фанацкая культура[правіць | правіць зыходнік]

Многія фанаты Кола Часу наведваюць Dragon Con, які меў эксклюзіўны трэк Wheel of Time з 2001 па 2012 год.[75][76] Кола часу цяпер мае свой уласны штогадовы з’езд, JordanCon, які праводзіцца штогод у Атланце, штат Джорджыя, з 2009 года. З’езд 2020 года быў адменены з-за пандэміі COVID-19.[77] Замест гэтага ён адбываўся праз Інтэрнэт, некаторыя аспекты праводзіліся праз выкарыстанне платформы Zoom. Канвенцыя 2023 года ў красавіку была 15-годдзем заснавання JordanCon.

У 2022 годзе ў Злучаных Штатах у Дубліне, штат Агая, адбыўся новы з’езд пад назвай WoT Con. Гэты з’езд быў створаны, каб быць прысвечаны свету Кола часу ва ўсіх медыйных аспектах: раманы, сацыяльныя сеткі і тэлевізійныя шоу. Другі з’езд адбудзецца 14-16 ліпеня 2023 г.

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

  1. ↑ Brandon Sanderson Interview. YouTube. 11 November 2009. Архівавана з арыгінала 5 April 2017. Праверана 7 March 2017.
  2. ↑ "Interview with Robert Jordan". SFX Magazine. September 1996.
  3. ↑ 2014 Hugo Awards. The Hugo Awards (25 красавіка 2014). Архівавана з першакрыніцы 6 September 2014. Праверана 18 August 2014.
  4. ↑ Elfring. Amazon Prime Video's Wheel Of Time Gets First Teaser Trailer. GameSpot. CBS Interactive (2 верасня 2021). Архівавана з першакрыніцы 3 September 2021. Праверана 3 September 2021.
  5. ↑ Robert Jordan. Bragelonne. Архівавана з першакрыніцы 7 May 2017. Праверана 14 May 2017.
  6. ↑ Jordan, Robert (7 January 2002). From The Two Rivers: The Eye of the World, Book 1 (Wheel of Time (Starscape)). ISBN 9780765341846.
  7. ↑ Jordan, Robert (7 January 2002). To the Blight (The Eye of the World, Book 2). ISBN 9780765342218.
  8. ↑ Jordan, Robert (5 January 2004). The Hunt Begins (The Great Hunt, Book 1). ISBN 9780765348432.
  9. ↑ Jordan, Robert (5 January 2004). New Threads in the Pattern (The Great Hunt, Book 2). ISBN 9780765348449.
  10. ↑ Jordan. The Strike at Shayol Ghul. Lobring.com (1996). Архівавана з першакрыніцы 3 September 2021. Праверана 22 April 2009.
  11. ↑ Butler. The Wheel of Time Unfettered: A Non-Spoiler Review of "River of Souls". tor.com (20 мая 2013). Архівавана з першакрыніцы 23 March 2019. Праверана 23 March 2019.
  12. ↑ Sanderson. Read "A Fire Within the Ways," a Wheel of Time Deleted Novella Featured in Unfettered III (28 студзеня 2019). Архівавана з першакрыніцы 4 April 2019. Праверана 23 August 2019.
  13. ↑ The Wheel of Time Companion Arrives in 2015. Tor.com (7 студзеня 2015). Архівавана з першакрыніцы 22 April 2017. Праверана 7 March 2017.
  14. ↑ The Wheel of Time Companion and Mystic (4 лістапада 2015). Архівавана з першакрыніцы 13 June 2020. Праверана 13 June 2020.
  15. ↑ O'Donnell. The Origins of Wheel of Time is a New Book Exploring the Legends and Mythologies That Inspired Robert Jordan. Comic Years. Праверана 16 February 2022.
  16. ↑ The Genesis of the Wheel of Time. The Byte News (7 студзеня 2018). Праверана 8 January 2018.
  17. ↑ Foreword dated February 1990, The Great Hunt by Robert Jordan, published by Tor Books
  18. ↑ а б Clark. My Author, My Life. Forbes (1 снежня 2006). Архівавана з першакрыніцы 9 September 2007. Праверана 23 November 2021.
  19. ↑ Thompson. Robert Jordan dies at age 58. The Post and Courier (17 верасня 2007). Архівавана з першакрыніцы 28 October 2008. Праверана 17 April 2009.
  20. ↑ Jordan. Sorry About the Premature Announcement. Robert Jordan's Blog. Dragonmount (24 сакавіка 2006). — «Worse comes to worst, I will finish A Memory of Light, so the main story arc, at least, will be completed»  Архівавана з першакрыніцы 16 January 2009. Праверана 11 April 2009.
  21. ↑ Andriani. Sanderson to Complete Final Novel in Jordan Fantasy Series. Publishers Weekly (10 снежня 2007). Архівавана з першакрыніцы 12 December 2007. Праверана 10 December 2007.
  22. ↑ Sanderson. EUOLogy: Goodbye Mr. Jordan. Brandon Sanderson's Blog (19 верасня 2007). Архівавана з першакрыніцы 29 August 2019. Праверана 2 October 2019.
  23. ↑ Sanderson. Wheel Of Time FAQ. Brandon Sanderson official site. Dragonsteel Ent.. Архівавана з першакрыніцы 16 February 2009. Праверана 11 April 2009.
  24. ↑ Wilcox, Brad (3 December 2008). "Bringing Robert Jordan's 'Wheel of Time' to a close". Los Angeles Times. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  25. ↑ Why Did You Split a Memory of Light? | Brandon Sanderson (14 кастрычніка 2018). Архівавана з першакрыніцы 25 February 2021. Праверана 18 June 2020.
  26. ↑ Tor announces The Gathering Storm, Book Twelve of Robert Jordan's legendary Wheel of Time fantasy series. Tor Books. Архівавана з першакрыніцы 2 April 2009. Праверана 30 March 2009.
  27. ↑ New Gathering Storm Release Date. dragonmount.com. Dragonmount.com (11 жніўня 2009). Архівавана з першакрыніцы 14 July 2014. Праверана 4 August 2012.
  28. ↑ The Release Date for A Memory of Light Has Been Set. Tor.com (16 лютага 2012). Архівавана з першакрыніцы 9 April 2015. Праверана 7 March 2017.
  29. ↑ It's finally out.. Brandonsanderson.com (9 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 25 October 2015. Праверана 29 October 2015.
  30. ↑ The Wheel of Time® Series (21 лістапада 2009). Архівавана з першакрыніцы 15 June 2020. Праверана 15 June 2020.
  31. ↑ An Interview with Robert Jordan (from Crossroads of Twilight Prologue). ISBN 0-7432-4493-1.
  32. ↑ Westfahl, Gary. The Greenwood Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy: Themes, Works, and Wonders, Volume 3. ISBN 0-313-32952-4.
  33. ↑ Announcing Origins of the Wheel of Time. Tor.com (15 лютага 2022). Праверана 27 красавіка 2022.
  34. ↑ The Wheel of Time is the latest fantasy to plunder Irish culture. Are we okay with that?. The Irish Times (22 лістапада 2021). Праверана 27 красавіка 2022.
  35. ↑ The Wheel of Time: How Eastern Philosophies Influence the Series' Mythology. CBR (15 кастрычніка 2021). Праверана 27 красавіка 2022.
  36. ↑ Robert Jordan chats about his 'Wheel of Time' series. CNN. Праверана 14 June 2017.
  37. ↑ Why You Should Read Robert Jordan's The Eye of the World. Tor.com (17 кастрычніка 2018). Праверана 25 красавіка 2022.
  38. ↑ Wheel of Time EP Says Gender Dynamics Were Pretty Up To Date in Books, But Have Been Updated in Adaptation. PopCulture.com (25 красавіка 2021). Праверана 28 красавіка 2022.
  39. ↑ White. Amazon Orders Adaptation Of Fantasy Drama The Wheel of Time To Series. Deadline Hollywood (2 кастрычніка 2018). Архівавана з першакрыніцы 2 October 2018. Праверана 2 October 2018.
  40. ↑ Fantasy and Fantasy Art Comics from the Dabel Brothers – The Hedge Knight series, Robert Jordan New Spring from The Wheel of Time, DragonLance Legend of Huma and Robert Silverberg's Seventh Shrine. Decklinsdomain.com (30 чэрвеня 2004). Архівавана з першакрыніцы 13 March 2013. Праверана 7 March 2013.
  41. ↑ 'Dragonmount' – News (13 чэрвеня 2006). Архівавана з першакрыніцы 13 June 2006.
  42. ↑ New Spring (2005) comic books. Mycomicshop.com. Архівавана з першакрыніцы 7 March 2017. Праверана 7 March 2017.
  43. ↑ Dabel Brothers Sneak Peek of "The Wheel of Time: Eye of the World #0 –. Dragonmount (21 сакавіка 2009). Архівавана з першакрыніцы 21 March 2009.
  44. ↑ Dynamite® Robert Jordan's Wheel Of Time. Dynamiteentertainment.com. Архівавана з першакрыніцы 10 July 2011. Праверана 7 March 2017.
  45. ↑ AMOL Signing Report – Anna Hornbostel: Wheel of Time Interview Search: Theoryland of the Wheel of Time (Robert Jordan). Theoryland.com. Архівавана з першакрыніцы 7 March 2017. Праверана 7 March 2017.
  46. ↑ The Eye of the World: The Graphic Novel, Volume Six by Robert Jordan — Reviews, Discussion, Bookclubs, Lists. Goodreads.com. Архівавана з першакрыніцы 7 March 2017. Праверана 7 March 2017.
  47. ↑ Authorization from Robert Jordan. WoTMUD. Праверана April 7, 2022.
  48. ↑ Chester. Destructoid-Obsidian helping to bring Wheel Of Time to games Article. Архівавана з першакрыніцы 16 February 2010. Праверана 12 February 2010.
  49. ↑ Pereira. South Park, KOTOR dev outlines its future; Wheel of Time not included. GameSpot (25 красавіка 2014). Архівавана з першакрыніцы 30 March 2016. Праверана 19 June 2016.
  50. ↑ Noble Beast. Noblebeastofman.bandcamp.com. Архівавана з першакрыніцы 24 February 2017. Праверана 7 March 2017.
  51. ↑ Dragony, Masters of the Multiverse. dragony.bandcamp.com. Архівавана з першакрыніцы 30 November 2020. Праверана 1 June 2020.
  52. ↑ FRETERNIA - "Reborn" (Official Music Video). YouTube (30 красавіка 2019). Архівавана з першакрыніцы 8 November 2020. Праверана 1 June 2020.
  53. ↑ Lyra - The Sword That Could Not Be Broken. YouTube (18 верасня 2014). Архівавана з першакрыніцы 20 November 2020. Праверана 1 June 2020.
  54. ↑ Lyra – Betrayer of Hope – soundcloud. SoundCloud. Архівавана з першакрыніцы 8 November 2020. Праверана 1 June 2020.
  55. ↑ The Gleeman, by The Dread Crew of Oddwood. The Dread Crew of Oddwood. Архівавана з першакрыніцы 29 October 2020. Праверана 26 October 2020.
  56. ↑ Luck of the Joker, by Farseer. Bandcamp. Архівавана з першакрыніцы 7 February 2021. Праверана 28 January 2021.
  57. ↑ Seth Stewart " Age of Legends. Sethstewartmusic.com (19 лістапада 2011). Архівавана з першакрыніцы 31 March 2017. Праверана 7 March 2017.
  58. ↑ "Robert Jordan chats about his 'Wheel of Time' series". CNN. 12 December 2000. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  59. ↑ "Robert Jordan's 'The Wheel of Time': Fantasy, epic-style". CNN.com. 7 December 2000. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  60. ↑ "Universal spinning 'Wheel of Time'". Variety. 12 August 2008. {{cite news}}: Вонкавая спасылка ў |archivedate= (даведка); Праверце значэнне даты ў: |archivedate= (даведка)Папярэджанні CS1: url-status (link)
  61. ↑ Gartenberg. A Wheel of Time pilot was produced and aired when no one was looking. The Verge (9 лютага 2015). Архівавана з першакрыніцы 3 October 2018. Праверана 2 October 2018.
  62. ↑ Secret Wheel of Time Pilot Tonight?. io9. Архівавана з першакрыніцы 23 April 2015. Праверана 7 March 2017.
  63. ↑ Winter Dragon: The Wheel of Time Pilot. Maybe?. io9. Архівавана з першакрыніцы 8 July 2015. Праверана 7 March 2017.
  64. ↑ Husband. Harriet McDougal Allegedly Lied About Not Knowing Anything About The 'Wheel Of Time' Pilot. Uproxx (13 лютага 2015). Архівавана з першакрыніцы 4 May 2016. Праверана 19 June 2016.
  65. ↑ Gardner. 'Wheel of Time' Lawsuit Withdrawn Amid Settlement Discussions. Hollywood Reporter (7 ліпеня 2015). Архівавана з першакрыніцы 26 March 2016. Праверана 19 June 2016.
  66. ↑ Anders. The Real Story About That Wheel Of Time Pilot That Aired Last Night. Gizmodo. Gawker Media (9 лютага 2015). Архівавана з першакрыніцы 10 February 2015. Праверана 23 November 2021.
  67. ↑ Schwartz. The Wheel of Time will be adapted as a TV series. IGN (28 красавіка 2016). Архівавана з першакрыніцы 30 September 2019. Праверана 23 November 2021.
  68. ↑ Otterson. 'Wheel of Time' TV Series Lands at Sony (20 красавіка 2017).
  69. ↑ Raymond. Dark Tower & Wheel of Time TV Series in Development at Amazon. IGN (23 лютага 2018). Архівавана з першакрыніцы 3 April 2018. Праверана 3 April 2018.
  70. ↑ Andreeva. Culture Book 'Consider Phlebas' Getting TV Series Adaptation at Amazon By Plan B and Dennis Kelly. Deadline (21 лютага 2018). Архівавана з першакрыніцы 27 March 2018. Праверана 3 April 2018.
  71. ↑ Liptak. Amazon has greenlit an adaptation of Robert Jordan's fantasy epic The Wheel of Time. The Verge (2 кастрычніка 2018). Архівавана з першакрыніцы 2 October 2018. Праверана 2 October 2018.
  72. ↑ Rocket. The Wheel of Time TV Series to Start Production in Fall 2019 (англ.). Tor.com (23 студзеня 2019). Архівавана з першакрыніцы 20 May 2019. Праверана 1 May 2019.
  73. ↑ Hein. 'Wheel of Time' Series Development Still Underway Despite Widespread Coronavirus Shutdown (англ.). popculture.com (23 сакавіка 2020). Архівавана з першакрыніцы 20 June 2020. Праверана 11 May 2020.
  74. ↑ Skrebels. Amazon's Wheel of Time Series Gets November Release Date and First Trailer. IGN. Ziff Davis (2 верасня 2021). Архівавана з першакрыніцы 3 September 2021. Праверана 3 September 2021.
  75. ↑ Fan Tracks. Архівавана з першакрыніцы 28 June 2008.
  76. ↑ Wheel of Time Fan Track. Wheeloftime.dragoncon.org (3 верасня 2012). Архівавана з першакрыніцы 31 March 2017. Праверана 7 March 2017.
  77. ↑ JordanCon 2020 Cancellation FAQ (англ.). JordanCon (15 сакавіка 2020). Архівавана з першакрыніцы 5 March 2021. Праверана 28 February 2021.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Кола_часу&oldid=4600079"