Перайсці да зместу

Найміты ў Сьера-Леонэ

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Байцы спецпрызна арміі Сьера-Леонэ і замежныя найміты. Мужчына з вусамі ў капелюшы ў правым верхнім куце — Роберт Кален Макензі.

Найміты ў Сьера-Леонэ — замежнікі, якія ўдзельнічалі ў грамадзянскай вайне ў Сьера-Леонэ на баку ўрада альбо паўстанцаў. Былі прадстаўлены як супрацоўнікамі ПВК, так і тымі, хто наймаўся непасрэдна да фракцый канфлікту.

Група Макензі

[правіць | правіць зыходнік]

У канцы студзені 1995 года ў краіну прыбыла вялікая група наёмных інструктараў, у складзе 60 гуркхаў  (руск.) і невядомай колькасці ўраджэнцаў заходніх краін. Кантынгент узначальваў амерыканец Роберт Макензі. Справа ў тым, што прэзідэнт Валянцін Страсер  (руск.) пачаў арганізоўваць спецфарміраванні для процідзеяння налётам паўстанцаў. Яго памочнік маёр Таравалі звярнуўся да арганізацыі GSG (Gurkha Security Guards Limited), якая падала ўладам вопытных наймітаў. У сферу дзейнасці замежнікаў увайшла місія па падрыхтоўцы падраздзялення спецназа ў 160 чалавек. Прынамсі двойчы кантынгент уступаў у прамое ўзброенае сутыкненне з апазіцыяй. У ліку такіх выпадкаў[1][2]:

  • Бой 17 лютага, калі Макензі ўзначаліў транспартную калону з іх базы да бліжэйшага гарнізона. Па дарозе байцы трапілі ў засаду групоўкі АРФ. Камандзір вывеў з-пад агню праціўніка гуркхаў і спецназаўцаў, ударыўшы з флангаў. Баевікі адступілі.
  • Бой 23 лютага. У той дзень замежнікі і ўрадавы спецназ атакавалі пазіцыі АРФ. Была пастаўлена задача захапіць апорны пункт апазіцыйных фарміраванняў у Малал-Хілс. Аднак аперацыя пайшла не па плане, з прычыны недастатковай падрыхтоўкі афрыканцаў. Двое байцоў былі забіты на месцы. У ходзе перастрэлкі Макензі быў цяжка паранены і памёр на раніцу наступнага дня.

Праз некаторы час у Сьера-Леонэ прыехаў Эл Дж. Вентэр. Ён хацеў забраць труп загінулага амерыканца на радзіму. Замест гэтага з групай паўднёваафрыканскіх наймітаў, у большасці сваёй ветэранаў падраздзяленняў камандас, Вентэр выпадкова апынуўся ўцягнутым у канфлікт, так і не забраўшы цела Макензі[3].

У сакавіку 1995 года паўднёваафрыканская ПВК «Executive Outcomes» падтрымала ўрадавыя сілы, аднавіўшы кантроль Фрытаўна над алмазнымі руднікамі і навязаўшы баевікам мірнае пагадненне[4]. Супрацоўнікі арганізацыі дзейнічалі тут да падзення сталіцы ў 1999 годзе[5]. Варта адзначыць, што ў Сьера-Леонэ ПВК размяшчала невялікім паркам бранятэхнікі і авіяцыі, у ліку БМП-2 (1 адз.), Т-72 (1 адз.), верталётаў Мі-24 (1 адз.) і Мі-8 (2 адз.)[6][7]. Яны былі набыты на сусветным зброевым рынку з арсеналаў краін Афрыкі і Усходняй Еўропы[8].

На 1999 год ва ўрадавых войсках Сьера-Леонэ змагаліся ад 200[9] да каля паўтары тысячы[10] наймітаў з постсавецкай прасторы. На баку іх праціўнікаў з АРФ ваявалі некалькі сотняў адстаўных афіцэраў украінскай арміі. Зрэшты, былыя ўкраінскія вайскоўцы дзейнічалі ваенспецамі і ва ўрадавых баявых злучэннях[9].

У лагеры ўладаў мелася расійска-ўкраінска-паўднёваафрыканская верталётная эскадрылля Мі-24. Штомесячны аклад для пілотаў у ёй, па інфармацыі газеты «Собеседник» ад былога маёра-верталётчыка з Валгаграда Віктара Макеева, які служыў там у 1995—1999 гг., складаў 4500 долараў. Камандзірам падраздзялення з’яўляўся адстаўны палкоўнік арміі ПАР  (руск.) Карл Альбертс. З ім быў асабіста знаёмы вядомы французскі ваенны авантурыст Боб Дэнар. Першай аперацыяй наймітаў стаў захоп горада Бо  (руск.), цэнтры алмазнай здабычы. Узімку 1995—1996 гадоў дзякуючы дзейнасці верталётчыкаў атрымалася паспяхова загнаць мяцежнікаў у джунглі[9].

Прынамсі трое ўкраінцаў з боку апазіцыі былі забіты[9]. У маі 1997 года падчас чарговага армейскага паўстання ў закладнікі трапілі чатыры верталётчыкі: тры беларуса і адзін расіянін[11][12]. Яны працавалі ў інтарэсах афіцыйнага Фрытаўна.

Кіраўнік місіі Чырвонага Крыжа ў Фрытаўне Прыма Карвара ў асабістай гутарцы з Элам Вентэрам, абмяркоўваючы магчымасць вывазу цела Макензі, сказаў: «[…] паводле міжнароднага права, найміты як такія не валодаюць ніякім статусам. Нават тое, што я абмяркоўваю з вамі справу Макензі, супярэчыць нашым асноватворным прынцыпам. Мы супраць прысутнасці наймітаў у Сьера-Леонэ». Вентэр спытаў: «Нават нягледзячы на тое, што гэтая краіна коціцца да анархіі такога кшталту, якая запанавала ў Ліберыі Карвара адказаў: «Найміты непрымальны для нас ні пры якіх абставінах. І апошні аргумент. Усякага, хто паспрабуе хоць бы высветліць што-небудзь пра гэтых наймітаў, паўстанцы пачнуць пераследваць і заб’юць»[3].

Віктар Макееў успамінаў, што супрацоўнікі Чырвонага Крыжа нават перашкаджалі замежным баевікам у гуманітарных місіях, адмаўляючыся карыстацца іх паслугамі ў аперацыях па дапамозе грамадзянскаму насельніцтву. Таму члены наёмнай эскадрыллі самі «за кошт алмазаздабываючых кампаній закуплялі рыс і дастаўлялі на верталётах у вызваленыя раёны»[13].

Зноскі

  1. MacKenzie, Sibyl W. (Jul. 1995) «Death of a Warrior.» Soldier of Fortune, vol. 20, no. 7. pp. 36-41, 82-84. Full issue.
  2. Staff writer (2006). «Andrew Myers.» Book of Remembrance. Croatian Forces International Volunteers Association.
  3. а б Эл Дж. Вентер. Наёмники против анархистов // Солдат удачи : журнал. — № 3 — 1996.
  4. The New Mercenaries and the Privatization of Conflict Архівавана 7 студзеня 2016 года. Thomas K. Adams. Parameters, Summer 1999
  5. The vagabond king. New Statesman (2 лютага 2012). Праверана 7 жніўня 2012.
  6. Sierra Leone, 1990–2002. Acig.org. Праверана 7 жніўня 2012.
  7. Barlow, Eeben (2010). Executive Outcomes : Against All Odds (3. ed.). Alberton, South Africa: Galago. ISBN 9781919854410.
  8. Forsyth, Al J. Venter ; foreword by Frederick (2006). War dog : fighting other people's wars : the modern mercenary in combat (1. ed.). Philadelphia, Pa.: Casemate. ISBN 9781932033090.{{cite book}}: Папярэджанні CS1: розныя назвы: authors list (спасылка)
  9. а б в г Владимир Воронов, Павел Мороз. Слуги смерти: Русские наёмники в Африке // Собеседник : газета. — 28 мая 2001.
  10. Георгий Филин. Гусь в лампасах : Бывшие российские военные признаны лучшими в мире наёмниками // Версия : газета. — 13 декабря 2014.
  11. Ольга Томашевская. Возвращение из африканского плена Архівавана 13 верасня 2019. // "Белорусская деловая газета", 6 августа 1998 года
  12. Сяргей Расолька. Афрыканская эпапея беларускіх верталётчыкаў // Звязда : газета. — 28 жніўня 2017.
  13. Сьерра-Леоне-96 воздушная атака русских наёмников