Т-72

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Т-72
Т-72 на пастаменце.
Т-72 на пастаменце.
Класіфікацыя асноўны баявы танк
Краіна Flag of the Soviet Union.svg СССР
Баявая маса, т 41,0[1]
Кампанавальная схема класічная
Экіпаж, чал. 3
Гісторыя
Распрацоўнік Уралвагонзавод[d]
Вытворца Уралвагонзавод
Гады распрацоўкі  1967—1973
Гады вытворчасці 1973—2005[2][3][4]
Гады эксплуатацыі 1974—с.ч.
Колькасць выпушчаных, шт. каля 30 000[5]
Мадыфікацыі Гл. Мадыфiкацыi
Габарыты
Даўжыня, мм 6670[1]
Шырыня, мм 3460
Вышыня, мм 2190[1]
База, мм 4270[1]
Каляіна, мм 2790
Дарожны прасвет, мм 428–470[1]
Браніраванне
Тып брані катаная і адліваная сталёвая і камбінаваная сталь-сцеклатэксталіт-сталь (лоб корпуса)
Узбраенне
Калібр і марка гарматы 125-мм 2А46
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Т-72 «Урал» — асноўны баявы танк вытворчасці СССР. Самы масавы асноўны баявы танк другога пакалення. На ўзбраенні войска СССР з 1973 года. Т-72 распрацоўваўся і вырабляўся Уралвагонзаводам у Ніжнім Тагіле. Галоўны канструктар машыны — В. Н. Венедыктаў. «Урал» знаходзіцца на ўзбраенні краін СНД, экспартаваўся ў краіны Варшаўскай дамовы, Фінляндыю, Індыю, Іран, Ірак, Сірыю. Мадыфікацыі Т-72 выпускаліся па ліцэнзіі ў Югаславіі (M84), Польшчы (PT-91), Чэхаславакіі і Індыі якія, у сваю чаргу, таксама іх экспартавалі.

Гісторыя стварэння і вытворчасці[правіць | правіць зыходнік]

Распрацоўка Т-72 пачалася ў 1967 годзе. У ходзе далейшай працы, у 1968-69 гадах, былі праведзеныя параўнальныя выпрабаванні танкаў Т-64А з рухавіком В-45 з сістэмай астуджэння ад Харкаўскага канструктарскага бюро машынабудавання і узораў з рухавіком В-45 з вентылятарнага сістэмай астуджэння (распрацоўка канструктарскага бюро ў Ніжнім Тагіле) ды аўтаматам зараджання гарматы на 22 стрэльбы. Апошнія паказалі больш высокія вынікі.

У лістападзе 1969 года на гэтыя машыны сталі ўсталёўваць рухавікі У-46 магутнасцю 573 кВт (780 л. с.) І хадавую частку новай канструкцыі. Вырабленаму з названымі зменамі ўзору было прысвоены індэкс «аб'ект 172М».

7 жніўня 1973 г. сумеснай пастановай ЦК КПСС і Савета Міністраў СССР № 554-172 на ўзбраенне Савецкай Арміі быў прыняты танк Т-72. Вырабляўся ў СССР і Расiі ў перыяд з 1974 па ]1992 гады на Уралвагонзаводзе і Чэлябінскам трактарным заводзе[6].

У перыяд з 1974 па 1990 гады толькі на Уралвагонзавод было выпушчана 20 544 танка Т-72 розных мадыфікацый[7]. Усяго выпушчана каля 30 000 танкаў.

Апiсанне[правіць | правіць зыходнік]

Канструкцыя[правіць | правіць зыходнік]

Т-72 мае класічную кампаноўку, з размяшчэннем маторна-трансмісійнага аддзялення ў кармавой, баявога — у сярэдняй, а аддзялення кіравання — у лэбавай частцы машыны. Экіпаж танка складаецца з трох чалавек: механіка-кіроўцы, наводчыка і камандзіра, які таксама выконвае функцыі зараджалага пасля расходавання баезапасу ў аўтамаце зараджання. Пасля стрэлу аўтаматычна праводзіцца ачыстка паветра ад газаў у баявым аддзяленні і выкід паддонаў ад гільзаў праз люк у вежы[8][9].

Браня[правіць | правіць зыходнік]

Корпус танка Т-72 выраблены метадам зваркі з катаных і абрэзаных у памер лістоў бранявой сталі. Верхні лэбавай ліст корпуса мае камбінаваную схему абароны. Таўшчыня ліста складае 200 мм, што адпавядае 550-600 мм звычайнай брані (размешчанай пад тым жа вуглом да нармалі). Ліст уключае ў сябе знешні і ўнутраны сталёвыя пласты, паміж якімі размешчаны сцеклатэксталіт. Ніжні ліст выкананы з звычайнай бранявой сталі таўшчынёй 85 мм[10].

Бартавая браня Т-72 кстаноўлена вертыкальна, мае таўшчыню 80 мм у раёне населеных адсекаў і 70 мм — у раёне маторна-трансмісійнага адсека. Унутраная частка брані ў заселеных аддзяленнях мае пакрыццё, якое абараняе ад паразы нейтронных выпраменьваннеў. Пад ніжнім лэбавым лістом усталяваны бульдозерны адвал, які дазваляе адкрыць ахоўны акоп для ўстаноўкі танка. У залежнасці ад цвёрдасці грунту на выкананне земляных работ сыходзіць 20—25 хвілін.

Для дадатковай абароны па бартах машыны Т-72 устаноўлены чатыры плоскіх шчытка, выкананых з лёгкага сплаву на аснове алюмінію.

Узбраенне[правіць | правіць зыходнік]

Гармата танка была прадстаўлена 125 мілімятровай гладкаствольнай Д-81ТМ (2А46), якая мае адмысловую канструкцыю, якая дазваляе змяняць ствол прама ў палявых умовах, не дэмантуючы саму прыладу. Баекамплект размяшчаўся ў розных месцах. У аўтамаце зараджання карусельные тыпу, знаходзілася 22 снарада, а тыя, што засталіся 23 снарада былі выкладзеныя ў вежы<rer>Основной боевой танк Т-72</ref>. Таксама былi два кулямёта рознага калібру. 7,62 міліметровы кулямёт ПКТ з баекамплектам 2000 патронаў быў спараваны з гарматай, а зенітны 12,7 міліметровы кулямёт НСВТ знаходзіўся на даху вежы і меў баекамплект ў 300 патронаў.

Сродкі назірання[правіць | правіць зыходнік]

Асноўны прыцэл наводчыка — шматканальны камбінаваны з аптычным каналам, цеплавізійным каналам, лазерным далямерам і лазерным каналам кіравання ракетай, стабілізацыя незалежная двухплоскастная. Начны прыцэл наводчыка па цеплавізійнаму каналу асноўнага прыцэла ўначы знаходзя мэту на адлегласцi 3000—3500 метраў.

Прыбор камандзіра — дзённа-начны прыцэльна-назіральны комплекс тыпу ПНК-4СР або Т01-04. Далёкасць апазнавання днём — 4000, ноччу — 1000 метраў[11].

Рухавiк[правіць | правіць зыходнік]

На Т-72 усталёўваліся розныя мадэлі V-вобразных 12-цыліндравых шматпаліўнасцiвых чатырохтактных дызельных рухавікоў вадкаснага астуджэння, які з’яўляецца развіццём В-2. На Т-72 усталёўваўся рухавік В-46 з прывадным цэнтрабежным нагнетацялем з максімальнай магутнасць у 780 л. с. пры 2000 аб/мін[12]. На Т-72А ксталёўваўся рухавік В-46-6, а з 1984 года — рухавік В-84 магутнасцю 840 л. с.[13]. На Т-72Б ўсталёўваўся рухавік мадэлі В-84-1[14].

Рухавік усталёўваецца ў маторным аддзяленні ў кармавой частцы танка папярок яго падоўжнай восі, на прывараных да дна падмурку. Паліўная сістэма ўключае ў сябе чатыры ўнутраных і пяць вонкавых паліўных бакаў. Адзін з унутраных бакаў размяшчаецца на падлозе ў кармавой частцы баявога аддзялення, тады як астатнія тры — у аддзяленні кіравання, паабапал ад механіка-кіроўцы. Усе пяць знешніх бакаў размяшчаюцца на правай надгусенічнай паліцы. Ёмістасць унутраных бакаў складае 705 л, тады як вонкавых — 495 л. Апроч іх, да паліўнай сістэме могуць падлучацца дзве дадатковыя бочкі, якія замацоўваюцца на карме танка, агульным аб’ёмам 400 або 500 л у залежнасці ад аб’ёму бочкі. У якасці паліва можа выкарыстоўвацца дызельнае паліва марак ДЛ, ДЗ і ДI, бензіны А-66 і А-72 і газа Т-1, ТС-1 і ТС-2[15].

Хадавая частка[правіць | правіць зыходнік]

Падвеска каткоў незалежная, тарсіённая. Хадавая частка кожнага борта складаецца з 3-х каткоў і 6 апорных каткоў з балансуючымi і лопасцевымі амартызатарамі на першым, другім і шостым, накіравальных катках і вядучага колы задняга размяшчэння. Танк абсталяваны прыладай самаакопвання, якое прыводзіцца ў працоўнае становішча за 2 хвіліны.

Мадыфiкацыi[правіць | правіць зыходнік]

Flag of the Soviet Union.svg СССР[16]:

  • Т-72 (1973 г.) — базавы ўзор.
  • Т-72К (1973 г.) — камандзірскі танк.
  • Т-72 (1975 г.) — экспартны варыянт, адрозніваўся канструкцыяй бранявой абароны лэбавай частцы вежы, сістэмай ПАЗ і камплектацыяй баепрыпасаў.
  • Т-72А (1979 г.) — мадэрнізацыя танка Т-72. Асноўныя адрозненні: лазерны прыцл-далямер ТПДК-1, начны прыцэл наводчыка ТПН-3-49 з асвятляльнікам Л-4, суцэльныя бартавыя супрацькумуляцiўныя экраны, гармата 2А46 (замест гарматы 2А26М2), сістэма 9025 запуску дымавых гранат, сістэма абароны ад напалму, сістэма дарожнай сігналізацыі, начны прыбор ТВНЕ-4Б механіка-кіроўцы, павялічаны дынамічны ход каткоў, рухавік В-46-6.
  • Т-72АК (1979 г.) — камандзірскі танк.
  • Т-72М (1980 г.) — экспартны варыянт танка Т-72А. Ён адрозніваўся бранявой канструкцыяй вежы, камплектацыяй баепрыпасаў і сістэмай калектыўнай абароны.
  • Т-72М1 (1982 г.) — мадэрнізацыя танка Т-72М. Ён адрозніваўся дадатковым 16- мм бранявы лістом на верхняй лэбавай дэталі корпуса і камбінаванай бранёй вежы з пясчанымі стрыжнямі ў якасці напаўняльніка.
  • Т-72АВ (1985 г.) — варыянт танка Т-72А з навясны дынамічнай абаронай.
  • Т-72Б (1985 г.) — мадэрнізаваны варыянт танка Т-72А з комплексам кіраванага ўзбраення.
  • Т-72Б1 (1985 г.) — варыянт танка Т-72Б без мантажу некаторых элементаў комплексу кіраванага ўзбраення.
  • Т-72С (1987 г.) — экспартны варыянт танка Т-725. Першапачатковае найменне — танк Т-72М1М. Асноўныя адрозненні: 155 кантэйнераў навяснрй дынамічнай абароны (замест 227), браніраванне корпуса і вежы захавана на ўзроўні танка Т-72М1, іншая камплектацыя баепрыпасаў да гарматы.

Flag of Russia.svg Расія:

  • Т-72БУ (1992) — мадэрнізацы Т-72Б, прыняты на ўзбраенне пад індэксам Т-90 (Выдатны версія ад Т-90).
  • Т-72Б2 «Рагатка» (таксама Т-72БМ па іншых дакументах; аб'ект 184М) — мадыфікацыя з мадэрнізаванай гарматй 2А46М5, павышанай дакладнасцю агню; таксама ўстаноўлена прылада для павышэння дакладнасці стральбы артылерыйскага ўзбраення i iнш.
  • Т-72Б3 (2011) — мадэрнізаваная версія Т-72; пачаў пастаўляцца ў РА ў 2012 г. На танку ўсталяваны ВДЗ «Кантакт-5», рухавік У-84-1 магутнасцю 840 л. с., шматканальны прыцэл наводчыка «Сосна-У», які ўключае ў сябе візірную, цеплавізійны, дальнамерны каналы, а таксама канал кіравання ракетай, датчык ветру, радыёстанцыя Р-168-25У-2 «Акведук» і комплекс абароны ад зброі масавай паразы. Дапрацаваны аўтамат зараджання гарматы пад новыя баепрыпасы і ўдасканалена хадавая частка, якая атрымала гусенічныя стужкі з паралельным шарнірам.
  • Т-72Б3 уз. 2016 (2016) — мадыфікацыя Т-72Б3 уз. 2011 года з супрацькумуляцiўнымi кратаванымi экранамі, комплексам модульнай дынамічнай абароны «Рэлікт», гарматай 2А46М-05/01, рухавіком В-92С2Ф, аўтаматызаванай каробкай перадач, лічбавым дысплеем, тэлевізійнай камерай задняга агляду, стабілізатарам ўзбраення 2Э58[17] і прыборам назірання механіка-кіроўцы ТВН-55[18]. Баявая маса 46 т. Упершыню была прадстаўлена грамадскасці на ваенным парадзе на Краснай плошчы 9 мая 2017 года.

Flag of Ukraine.svg Украіна:

  • Т-72АГ — экспартны варыянт мадэрнізацыі танка. Выкарыстаны асноўныя вузлы і агрэгаты танкаў Т-80УД і Т-84. На танку ўсталяваны рухавік 6ТД (6ТД-1 магутнасцю 1000 л. с. або 6ТД-2 магутнасцю 1200 л. с.), новае СУО, новая ўбудаваная дынамічная абарона, зменена МТА. Магчымая ўстаноўка гарматы КБМ-1М.
  • Т-72-120 — варыянт мадэрнізацыі танка, што прапануецца на экспарт для краін НАТА. На танку ўсталяваная 120-мм гладкаствольная танкавая гармата КБМ-2 (магчымая ўстаноўка гарматы калібрам 140 мм). У задняй частцы вежы ўсталяваная ніша, у якой размяшчаецца аўтамат зараджання з 22 унітарнымі стрэламі, астатняй боекамплект (20 снарадаў) размяшчаецца ў кармавой частцы баявога аддзялення. Выкарыстоўваюцца стрэлы адпавядаюць стандартам НАТА. Зенітны 12,7-мм кулямёт атрымаў дыстанцыйнае кіраванне, аналагічнае як на танку Т-80УД. Сістэма кіравання агнём, дапаможнае ўзбраенне, сілавая ўстаноўка і абарона Т-72-120 цалкам аналагічныя танку Т-72АГ.
  • Т-72МП— экспартны варыянт мадэрнізацыі танка, распрацаваны пры ўдзеле чэшскай кампаніі «Багемія» і французскай «SAGEM»[19].
  • "Т-72Е' — варыянт мадэрнізацыі танка, створаны на Харкаўскім бранятанкавай рамонтным заводзе ў супрацоўніцтве з ХКБД, што прапануецца на экспарт. Устаноўлены рухавік 5ТДФЕ магутнасцю 900 л. с. (5ТДФМА-1 магутнасцю 1050 л. с. на варыянт Т-72Е1), з захаваннем старой сістэмы астуджэння і без значнай дапрацоўкі корпуса, аўтаномны электраагрэгат ЭА-10 магутнасцю 10 кВт, кандыцыянер, трансмісія з павышаным ККД, убудаваная ДА «Нож» на вежы і навясная на корпусе. Выраблена 2 машыны мадыфікацыі Т-72Е1 на базе танкаў Т-72А і Т-72Б.
  • Т-72УА1 — варыянт мадэрнізацыі танка Кіеўскага рамонта-механічнага завода і ГП ХКБД, што прапануецца на экспарт (далейшае развіццё праекта Т-72Е1). Устаноўлены рухавік 5ТДФМА-1 магутнасцю 1050 л. с., з захаваннем старой сістэмы астуджэння і без значнай дапрацоўкі корпуса, трансмісія з павышаным ККД, 12,7-мм зенітны пулёмёт ДШКМ, убудаванага ДА «Нож» на вежы і навясная на корпусе. Устаноўлены дапаможная сілавая ўстаноўка ЭА-10-2 магутнасцю 10 кВт (у сілавым аддзяленні) і кандыцыянер. У хадавой часткі выкарыстоўваюцца вусеня і вядучыя колы ад Т-80. Машыны дадзенай мадыфікацыі пастаўляліся ў Эфiопiю (мадэрнізаваліся танкі Т-72Б).
  • Т-72УА4 — варыянт мадэрнізацыі танка аналагічны Т-72УА1, прапанаваны для Казахстана. Машына мае ўдасканалены прыцэльна-назіральны комплекс камандзіра з зенітна-кулемётнай устаноўкай закрытага тыпу, комплекс оптыка-электроннага процідзеяння «Варта».
  • Т-72АМТ

Flag of Belarus.svg Беларусь:

  • Т-73БМЭ — беларускі варыянт мадэрнізацыі танка, прадстаўлены 140-м бранетанкавым заводам[20].

Flag of Kazakhstan.svg Казахстан:

  • Т-72KZ — сумесна казахстанска-ізраільскі варыянт мадэрнізацыі танка. На ім была ўсталяваная дынамічная абарона і СУО ізраільскай вытворчасці.
  • Т-72KZ «Шыгыз» (Казахстан) — варыянт мадэрнізацыі, пры ўдзеле фірмаў Казахстана, Ізраіля і Украіны. Упершыню прадстаўлены ў 2012 годзе. На танку ўсталяваная ўдасканаленая СУО TISAS з цеплавізійныя прыцэламi ізраільскай вытворчасці, ТИУС, сістэма навігацыі на базе GPS і радыёстанцыі Tadiran. На корпусе ўcталявана навясная ДА.

Flag of Azerbaijan.svg Азербайджан:

  • Т-72 Aslan — варыянт мадэрнізацыі, распрацаваны ізраільскай кампаніяй Elbit Systems. На танку ўсталяваная камп’ютэрызаваная СУО, сістэма навігацыі на базе GPS, сістэма вызначэння «свой-чужы», цеплавізары камандзіра і наводчыка, навясная ДА.

Flag of NATO.svg НАТА:

Iншыя краiны:

Зноскі

  1. ↑ а б в г д 2. Боевая техническая характеристика танка // Танк "Урал". Техническое описание и инструкция по эксплуатации. — М.: Военное издательство Министерства обороны СССР, 1975. — Т. Книга первая. — С. 19—37. — 299 с.
  2. ↑ Stockholm Internation Peace Research Institute — Arms Transfers Database
  3. ↑ Устьянцев, Колмаков, 2004, с. 78
  4. ↑ Т-72 в мире (руск.)(недаступная спасылка). waronline.org. Архівавана з першакрыніцы 3 мая 2014. Праверана 1 снежня 2011.
  5. ↑ Военный паритет: Основные боевые танки
  6. ↑ Танк Т-72БА – описание, фоторепортаж и фотодетализация. Военно-патриотический сайт «Отвага» (18 сакавіка 2008). Праверана 27 верасня 2013.
  7. ↑ ЦАМТО / Новости / С 1974 по 1990 гг. на «Уралвагонзаводе» было произведено более 20,5 тыс. ОБТ Т-72
  8. ↑ Уралвагонзавод — флагман мирового танкостроения / Техника и вооружение 2002-07
  9. ↑ Основной танк Т-72/Т-90
  10. ↑ Т-72 – долгожитель из Нижнего Тагила
  11. ↑ УралВагонЗавод Архівавана 2 мая 2013.
  12. ↑ М. Б. Барятинский. Т-72. Уральская броня против НАТО. — Москва: Яуза, Коллекция, Эксмо, 2008. — С. 35. — 128 с. — (Арсенал коллекция). — 4100 экз. — ISBN 978-5-699-30987-0
  13. ↑ М. Б. Барятинский. Т-72. Уральская броня против НАТО. — Москва: Яуза, Коллекция, Эксмо, 2008. — С. 54. — 128 с. — (Арсенал коллекция). — 4100 экз. — ISBN 978-5-699-30987-0.
  14. ↑ М. Б. Барятинский. Т-72. Уральская броня против НАТО. — Москва: Яуза, Коллекция, Эксмо, 2008. — С. 56. — 128 с. — (Арсенал коллекция). — 4100 экз. — ISBN 978-5-699-30987-0
  15. ↑ М. Б. Барятинский. Т-72. Уральская броня против НАТО. — Москва: Яуза, Коллекция, Эксмо, 2008. — С. 35. — 128 с. — (Арсенал коллекция). — 4100 экз. — ISBN 978-5-699-30987-0.
  16. ↑ Танк Т-72Б
  17. ↑ 2Э58 - СТАБИЛИЗАТОР ТАНКОВОГО ВООРУЖЕНИЯ НОВОГО ПОКОЛЕНИЯ. gurkhan.blogspot.ru. Праверана 10 лютага 2018.
  18. ↑ На омском танковом заводе обновят парк Т-80БВ(руск.), Техносфера Россия (15 ліпеня 2016). Праверана 10 лютага 2018.
  19. ↑ Имя и деньги Украине принесут танки // «Зеркало недели» от 12 июня 1998
  20. ↑ Плавающий броневик и милицейский водомет: на MILEX-2017 представили новые виды техники Архівавана 20 мая 2017.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Т-72&oldid=4263355"