Петру Гроза

Петру Гроза
Петру Гроза
	рум.: Petru Groza
2-і Chairperson of the Presidium of the Great National Assembly[d]
	12 чэрвеня 1952 — 7 студзеня 1958
Папярэднік	Канстанцін Пархон
Пераемнік	Іон Георгэ Маўрэр
46-ы прэм’ер-міністр Румыніі
	6 сакавіка 1945 — 2 чэрвеня 1952
Папярэднік	Нікалае Рэдэску[d]
Пераемнік	Георгэ Геаргіу-Дэж
Нараджэнне	7 снежня 1884[…]; Бэча[d], камуна Бэча[d], жудзец Хунедаара, Румынія;
Смерць	7 студзеня 1958[…] (73 гады); Бухарэст, Румынія;
Бацька	Adam Groza[d]
Дзеці	Octavian Groza[d] і Mária Bisztrai[d]
Партыя	Romanian National Party[d]; People's Party[d]; Ploughmen's Front[d];
Адукацыя	Лейпцыгскі ўніверсітэт; HU Berlin; Будапешцкі ўніверсітэт;
Узнагароды
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пе́тру Гро́за (рум.: Petru Groza; 7 снежня 1884 — 7 студзеня 1958) — румынскі палітык, актыўны антыфашыст, кіраўнік першага дэмакратычнага ўрада пасля Другой сусветнай вайны, сімпатызаваў камуністычнаму руху.

Біяграфія

Атрымаў адукацыю ва ўніверсітэтах Лейпцыга і Берліна, потым вывучаў права ў Будапешцкім ўніверсітэце.

Добра адукаваны доктар Петру Гроза быў буйным памешчыкам і ўладальнікам вялікага стану, аднак, у сталым узросце ён адмовіўся ад падтрымкі ўрада Румыніі і свайго стану і ўзначаліў найбуйнейшую ў краіне сялянскую арганізацыю «Фронт земляробаў».

Палітычную дзейнасць пачаў членам Саюза румынскай моладзі, якая змагалася за аддзяленне Трансільваніі ад Аўстра-Венгрыі і аб’яднанне яе з Румыніяй. У 1918 годзе быў абраны дэпутатам Устаноўчага сходу Трансільваніі. З 1920 па 1927 год пяць разоў выбіраўся дэпутатам румынскага парламента ад Народнай партыі, займаў міністэрскія пасады. У 1927 годзе выйшаў з Народнай партыі і пазней узначаліў створаны ў 1933 годзе Фронт земляробаў. У 1942 годзе быў пасаджаны ў турму, адкуль быў вызвалены напачатку 1944 года^[5] Падчас Другой сусветнай вайны змагаўся супраць фашысцкага рэжыму ў Румыніі, а пасля перамогі стаў прэм’ер-міністрам «кааліцыйнага ўрада» Румыніі ў 1945—1952 гадах.

У чэрвені 1952 года Петру Гроза быў абраны старшынёй Дзяржаўнага савета Румыніі, 18 сакавіка 1957 года быў другі раз пераабраны на гэту пасаду^[5].

Нягледзячы на прыхільнасць да ідэй камунізму, у партыю так і не ўступіў.

Пасля смерці Грозы яго імем быў названы горад Штэй, які насіў гэту назву да 1996 года.

Крыніцы

↑ ^а ^б Petru Groza // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>
↑ Brozović D., Ladan T. Petru Groza // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a>
↑ Гроза Петру // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ Гроза Петру // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^а ^б Петру Гроза. Новое время 1957, с. 31.

Літаратура

Феодосий Видрашку. «Петру Гроза». Серия «Жизнь замечательных людей». — М., Молодая гвардия, 1976.
Пету Гроза. Люди и события. // Новое время. — М.: 1957. — № 12.

[_bb32ac6efe324645-1] а ^б Petru Groza // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324"></a>

[_741afd46fbc95476-2] Brozović D., Ladan T. Petru Groza // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619"></a>

[_e87724c1dfb0d533-3] Гроза Петру // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_a0599952f64f09b2-4] Гроза Петру // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[FOOTNOTEПетру_Гроза._Новое_время195731-5] а ^б Петру Гроза. Новое время 1957, с. 31.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Прэм’ер-міністры Румыніі
Аб’яднанае княства	Барбу Катарджыу (1862) Апостал Арсакэ (1862) Нікалае Крэцулеску (1862—1863) Міхаіл Кагэлнічану (1863—1865) Канстанцін Басяну (1865) Нікалае Крэцулеску (1865—1866) Іон Гіка (1866) Ласкэр Катарджыу (1866) Іон Гіка (1866—1867) Канстанцін Крэцулеску (1867) Штэфан Галеску (1867—1868) Нікалае Галеску (1868) Дымітрые Гіка (1868—1870) Аляксандру Галеску (1870) Маналакэ Кастакэ Епурану (1870) Іон Гіка (1870—1871) Ласкэр Катарджыу (1871—1876) Іон Эмануіл Фларэску (1876) Маналакэ Кастакэ Епурану (1876) Іон Брэтыяну (1876—1881)(1881) Дымітрые Брэтыяну (1881) Іон Брэтыяну (1881—1885)
Каралеўства Румынія	Іон Брэтыяну (1885—1888) Тэадор Расеці (1888—1889) Ласкэр Катарджыу (1889) Георге Ману (1889—1891) Іон Эмануіл Фларэску (1891) Ласкэр Катарджыу (1891—1895) Дымітрые Стурдза (1895—1896) Петрэ Аўрэліян (1896—1897) Дымітрые Стурдза (1897—1899) Георге Грыгорэ Кантакузіна (1899—1900) Петрэ Карп (1900—1901) Дымітрые Стурдза (1901—1904) Георге Грыгорэ Кантакузіна (1904—1907) Дымітрые Стурдза (1907—1908) Іанель Брэтыяну (1909—1911) Петрэ Карп (1910—1912) Тыту Маярэску (1912—1913) Іанель Брэтыяну (1914—1918) Аляксандру Аверэску (1918) Аляксандру Маргіломан (1918) Канстанцін Каандэ (1918) Іанель Брэтыяну (1918—1919) Артур Вэйтаяну (1919) Аляксандру Вайда-Ваявод (1919—1920) Аляксандру Аверэску (1920—1921) Думітру Такэ Іанеску (1921—1922) Іанель Брэтыяну (1922—1926) Аляксандру Аверэску (1926—1927) Барбу Штырбей (1927) Іанель Брэтыяну (1927) Вінцілэ Брэтыяну (1927—1928) Юліу Маніу (1928—1930) Георге Міранеску (1930) Юліу Маніу (1930) Георге Міранеску (1930—1931) Нікалае Ёрга (1931—1932) Аляксандру Вайда-Ваявод (1932) Юліу Маніу (1932—1933) Аляксандру Вайда-Ваявод (1933) Іон Георге Дука (1933) Канстанцін Анджэлеску (1933—1934) (в. а.) Георге Тэтэрэску (1934—1937) Актавіян Гога (1937—1938) Мірон Крысця (1938—1939) Арманд Кэлінеску (1939) Георге Арджэшану (1939) Канстанцін Арджэтаяну (1939) Георге Тэтэрэску (1939—1940) Іон Джыгурту (1940) Іон Антанеску (1940—1944) Канстанцін Сэнэтэску (1944) Нікалае Рэдэску (1944—1945) Петру Гроза (1945—1949)
Сацыялістычная рэспубліка	Петру Гроза (1949—1952) Георгэ Геаргіу-Дэж (1952—1955) Ківу Стойка (1955—1961) Іон Георгэ Маўрэр (1961—1974) Маня Мэнеску (1974—1979) Іліе Вердэц (1979—1982) Канстанцін Дэскэлеску (1982—1989)
Дэмакратычная рэспубліка	Петрэ Роман (1989—1991) Тэадор Сталажан (1991—1992) Нікалае Вэкэрою (1992—1996) Віктар Чорбя (1996—1998) Гаўрыл Дэжэу (1998) (в. а.) Раду Васіле (1998—1999) Аляксандру Атанасіу (1999) (в. а.) Мугур Ісэрэску (1999—2000) Адрыян Нэстасэ (2000—2004) Эўджэн Бежынарыу (2004) (в. а.) Кэлін Папеску-Тэрычану (2004—2008) Эміль Бок (2008—2012) Кэтэлін Прэдою (2012) (в. а.) Міхай Рэзван Унгурану (2012) Віктар Понта (2012—2015) Габрыэль Опра (2015) (в. а.) Віктар Понта (2015) Сарын Кымпяну (2015) (в. а.) Дачыян Чолаш (2015—2017) Сарын Грындзяну (2017) Міхай Тудосэ (2017—2018) Міхай Фіфор (2018) (в. а.) Віярыка Дэнчылэ (2018—2019) Людовік Орбан (2019—2020) Нікалае Чукэ (2020) Фларын Кыцу (2020—2021) Нікалае Чукэ (2021—2023) Марчэл Чалаку (з 2023)