Інтэрніраванне немцаў у ЗША

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Інтэрніраванне немцаў ў ЗША — тэрмін, якім звычайна характарызуюць акцыі па затрыманню амерыканскіх грамадзян нямецкага паходжання і іншых выхадцаў з Германіі на тэрыторыі ЗША падчас Першай і Другой сусветнай вайны. Асобы нямецкага паходжання, якіх затрымлівалі падчас такіх дзеянняў дзяржаўных структур Злучыных Штатаў, не атрымалі кампенсацый ад дзяржавы і афіцыйных просьб аб прабачэнні[1].

Інтэрніраванні падчас Першай сусветнай вайны[правіць | правіць зыходнік]

Грамадзянскія інтэрніраванныя асобы[правіць | правіць зыходнік]

Прэзідэнт ЗША Вудра Вільсан прыняў законы 6 красавіка i 16 лістапада 1917 г., якія абмяжоўвалі правы мужчын узростам ад 14 год нямецкага паходжання, якія пражывалі на тэрыторыі ЗША. Пры гэтым абмежаванні распаўсюджваліся не толькі на грамадзян Германіі, але і на грамадзян іншых краін; пры гэтым на немцаў-грамадзян ЗША гэтыя законы сваё дзеянне не распаўсюджвалі[2]. Абмежаванні былі і да імігрантаў з Аўстра-Венгрыі, але не такія жорсткія, як супраць немцаў[3]. У 1918 г. абмежаванні распаўсюдзілі і на жаншчын. Большая частка немцаў і іншых імігрантаў з Германіі былі павінны прайсці спецыяльную рэгістрацыю і часам праваахоўныя органы выклікалі іх на допыт ці праводзілі ў дачэненні іх расследаванні. 2048 чалавек былі пазбаўлены свабоды і накіраваны ў Форт Дуглас (штат Юта) ці Форт Огленторп (дзе таксама былі ваеннапалонныя, штат Джорджыя). Большая частка грамадзянскіх інтерніраванных была вызвалена ў чэрвені 1919 г., але некаторых пратрымалі да красавіка 1920 г[4].

Вядомыя асобы нямецкага паходжання, інтэрніраванныя ў ЗША падчас Першай сусветнай вайны[правіць | правіць зыходнік]

Арышт германскіх гандлёвых караблёў і членаў іх каманд[правіць | правіць зыходнік]

Пасля таго як ЗША далучыліся да Антанты і аб'явілі вайну Германіі, 1800 маракоў з гандлёвых караблёў былі затрыманы як ваеннапалонныя[5]. Арыштаваных маракоў трымалі ў Хот Спрынгз (Паўночная Караліна).

Ваеннапалонныя немцы (1914-18 гг.)[правіць | правіць зыходнік]

У снежні 1914 г. германская кананерка «Кармаран» была вымушаны прычаліць да вострава Гуам[6], дзе камандзе карабля прапанавалі вярнуцца ў адкрытае мора без папаўнення запасаў ежы і паліва альбо быць інтэрнаванымі. Каманда згадзілася на інтэрніраванне. Да лютага 1917 г., калі германская падводная лодка затапіла карабель ЗША, адносіны да інтэрніраванных на Гуаме былі станоўчымі. Пасля гэтага здарэння свабода інтэрнаваных немцаў на востраве была абмежавана, а пасля таго як у красавіку 1917 г. ЗША аб'явілі вайну Германіі, іх вырашылі зрабіць ваеннапалоннымі. У адказ на патрабаванне скласці зброю і стаць ваеннапалонным капітан і каманда кананеркі ўзарвалі карабель, некалькі маракоў загінулі, а выжыўшых 353 членаў каманды нямецкай нацыянальнасці 29 красавіка 1917 г. накіравалі ў ЗША як ваеннапалонных[7] [8]. Некаторых іншых членаў каманды, якія не былі немцамі, трымалі на Гуаме да канца вайны. Падобным чынам ў лістападзе 1914 г. на Гавайскіх астравах была інтэрніраванна і потым паланёна каманда германскага крэйсера «Гайер»[9][10]. Такім жа чынам былі інтэрніраванны яшчэ некалькі германскіх ваенных караблёў. Калі ЗША далучыліся да вайны з Германіяй, інтэрніраванных маракоў у якасці ваеннапалонных перавялі ў форты Дуглас, Огленторп і Макферсан да канца вайны.

Інтэрніраванні падчас Другой сусветнай вайны[правіць | правіць зыходнік]

Пасля таго як японская авіяцыя разбамбіла ваенную базу ЗША ў Перл Харбр прэзідэнт ЗША Ф. Д. Рузвельт падпісаў некалькі пракламацыі аб абмежаванні свабод «патэнцыяльна небяспечных чужынцаў» (alien enemies — літаральна «імігранты-ворагі». Пракламацыя 2526 была накіравана супраць імігрантаў з Германіі і германскіх грамадзян, якія знаходзіліся на тэрыторыі ЗША[11]. У лютым 1942 г. прэзідэнт Рузвельт падпісаў Загад 9066, паводле якога «патэнцыяльна небяспечныя чужынцы» павінны былі быць дэпартаваны з пэўных зон ваеннага кантролю. У выніку такой палітыкі больш за 11000 імігрантаў з Германіі і некаторыя амерыканскія грамадзяне нямецкага паходжаня былі інтэрніраванны. У некаторых выпадках сем'ям не дазвалялі жыць разам. Сярод затрыманых «патэнцыяльна небяспечных чужынцаў» нямецкага паходжання былі нямецкія яўрэі і немцы экстрадыраванныя з краін Лацінскай Амерыкі. Частку інтэрнаваных немцаў трымалі толькі да канца вайны, а некаторым далі свабоду толькі ў 1948 г[12]. Інтэрнаваныя немцы размяшчаліся пераважна ў лагерах і цэнтрах «Крыстал Сіці», «Кенедзі», «Сігавіль» (штат Тэхас), «Бландзінг» (штат Фларыда), «Стрынгтаўн» (штат Аклахома), «Форт Лінкальн» (Паўночная Дакота) і «Кэмп Форэст» (Тэнэсі).

У 2000-х гг. мелі месца пэўныя дзеянні з боку Кангрэса і грамадскасці ЗША накіраваныя на вывучэнне праблемы інтэрніравання немцаў падчас Другой сусветнай вайны. Так Сенат ў 2007 г. прыняў закон аб вывучэнні стасунку дзяржавы да розных этнічных груп падчас Другой сусветнай вайны («Wartime Treatment Study Act») [13]. Але ніякія законы аб рэабілітацыі ці выплаце кампенсацый інтэрніраванным асобам прыняты не былі.

Таксама ў ЗША з 2005 г. дзейнічае Кааліцыя інтэрніраванных амерыканцаў нямецкага паходжання («German American Internee Coalition»), мэта якой папулярызацыя ведаў па гісторыі інтэрніравання амерыканскіх немцаў і дабіцца афіцыйнага прызнання ўрадам ЗША такіх стасункаў як парушэнняў правоў чалавека.[14]. Падобныя адукацыйныя мерапрыемствы ажыццяўляюцца і іншымі арганізацыямі.[15].

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. Italian Americans working to keep story of WWII mistreatment alive//Philadelphia Inquirer, 7 November 1999, page C1
  2. Gregory Defines Alien Regulations, // New York Times, February 2, 1918
  3. "Puts No Rigid Ban on Austrians Here // New York Times, December 13, 1917
  4. Arnold Krammer. Undue Process: The Untold Story of America's German Alien Internees. (Lanham, MD: Rowman & Littlefield, 1997), p. 14
  5. Robert C. Doyle. The Enemy in our Hands: America's Treatment of Prisoners of War from the Revolution to the War on Terror. (University Press of Kentucky, 2010), р. 169
  6. Востраў Гуам знаходзіцца пад юрысдыкцыяй Злучаных Штатаў
  7. Blow up Cormoran, Interned Gunboat, " // New York Times, April 8, 1917
  8. Robert F. Rogers. Destiny's Landfall: A History of Guam. (University of Hawaii Press, 1995), p 134-40ril 1, 2011
  9. The Geier Interned until the War Ends // New York Times, November 9, 1914
  10. "Diary Bares Plots by Interned Men // New York Times, December 29, 1917
  11. Пракламацыя 2526 // Гісторыя ЗША ў дакументах: пераклады на беларускую. Мн.: 2014, сс. 25-27
  12. Jeffrey Toobin. After Stevens // The New Yorker, 43-44, March 22, 2010
  13. : "Senate votes to study treatment of Germans during World War II // USA Today, June 9, 2007
  14. «About Us» Архівавана 4 лютага 2011. // German American Internee Coalition Site
  15. "Vanished: The German internment BUS-eum comes to Marshall Архівавана 27 снежня 2014. // Marshall Democrat News, April 2007

Дадатковая літаратура і крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

Па Першай сусветнай вайне[правіць | правіць зыходнік]

  • William B. Glidden, "Internment Camps in America, 1917-1920," Military Affairs, v. 37 (1979), 137-41
  • Paul Halpern, A Naval History of World War I (1994)
  • Arnold Krammer, Undue Process: The Untold Story of America's German Alien Internees (NY: Rowman & Littlefield, 1997), ISBN 0-8476-8518-7
  • Reuben A. Lewis, "How the United States Takes Care of German Prisoners," in Munsey's Magazine, v. 64 (June–September, 1918), 137ff., Google books
  • Jörg Nagler, "Victims of the Home Front: Enemy Aliens in the United States during World War I," in Panakos Panayi, ed., Minorities in Wartime: National and Racial Groupings in Europe, North America and Australia during the Two World Wars (1993)
  • Erich Posselt, "Prisoner of War No. 3598 [Fort Oglethorpe]," in American Mercury, May–August 1927, 313-23, Google books
  • Paul Schmalenbach, German Raiders: A History of Auxiliary Cruisers of the German Navy, 1895-1945 (Annapolis, MD: Naval Institute Press, 1979)

Па Другой сусветнай вайне[правіць | правіць зыходнік]

Па стасунку да немцаў у ЗША падчас абедзвюх войн з Германіяй[правіць | правіць зыходнік]

  • Don H. Tolzmann, ed., German-Americans in the World Wars, 5 vols. (New Providence, NJ: K.G. Saur, 1995–1998), ISBN 3-598-21530-4
    • vol. 1: The Anti-German Hysteria of World War One
    • vol. 2: The World War One Experience
    • vol. 3: Research on the German-American Experience of World War One
    • vol. 4: The World War Two Experience: the Internment of German-Americans
      • section 1: From Suspicion to Internment: U.S. government policy toward German-Americans, 1939–48
      • section 2: Government Preparation for and implementation of the repatriation of German-Americans, 1943–1948
      • section 3: German-American Camp Newspapers: Internees View of Life in Internment
    • vol. 5: Germanophobia in the U.S.: The Anti-German Hysteria and Sentiment of the World Wars. Supplement and Index.

Спасылкі ў Інтэрнеце[правіць | правіць зыходнік]