Іярам (цар іўдзейскі)

Іярам
Цар Іярам на вітражы ў саборы Грасле, Валь-д’Уаз, Францыя. 1572
Род дзейнасці	манарх
Дата нараджэння	881 да н.э.
Дата смерці	842 да н.э.
Месца пахавання	Горад Давыда[d]
Грамадзянства	Іудзейскае царства
Бацька	Іасафат, цар іудзейскі
Жонка	Гафолія
Дзеці	Ахозія, цар іудзейскі і Jehosheba[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Іярам (іўр.: יוֹרָם, יְהוֹרָם, Іегарам «Бог высокі»), сын Іасафата (Йегошафата) — цар Іўдзейскага царства, які кіраваў з 851 па 843 г. да н.э. Згодна 2 Цар. 8:16, Іярам, цар Іудзеі, стаў царом у пяты год Іярама, цара Ізраіля. Такім чынам, паколькі яшчэ быў жывы яго бацька Іасафат, то каля пяці гадоў Іярам быў су-уваладаром у краіне. Іярам заняў пасад Іудэі ва ўзросце 32 гадоў і валадарыў 8 гадоў (2 Лет. 21:5). Адразу пасля ўзыходу на пасад, новы цар загадаў забіць усіх сваіх братоў, а таксама некаторых князёў, каб замацаваць за сабой царства.

Біяграфія

Іярам узяў шлюб з дачкой Ахава Аталіяй і праз гэта заключыў унію з Ізраільскім царствам. Аднак унія з больш моцным паўночным царствам не прывяла да ўмацавання Іудзеі: у часы панавання Іярама паўстаў Эдом, і хоць высланая іўдзейская армія разбіла паўстанцаў, аднак Эдом абвясціў незалежнасць. Таксама адзялілася ад Іудзеі Ліўна, таму што, згодна з 2 Лет. 21:10, Іярам «пакінуў Госпада Бога бацькоў сваіх».

Іярам стаў першым з іўдзейскіх цароў, які парушыў усталяваныя Майсеем законы богапакланення. Ва ўсіх гарадах Іудзеі Іярам пачаў будаваць капішчы, удводзячы ў краіне такім чынам язычніцтва. Магчыма, што згаданы ва II Цар. 11:18 храм Ваала быў пабудаваны пры Іяраме па патрабаванні Аталіі.

Негледзячы на засцярогу прарока Іллі цар працягваў усталёўваць рэлігію паўночнага царства — язычніцтва, што выклікала гнеў Бога. Паводле II Лет. 21:16-17, «ўзбунтаваў Гасподзь супраць Іярама дух Філістымлянаў і Аравіцянаў», а таксама Эфіопію; у выніку чаго Іудзея падверглася спусташальнаму набегу ворагаў. Тады загінулі ўсе сыны Іярама, акрамя Ахозіі. Існуе здагадка, што Иорам удзельнічаў у антиассирийской кааліцыі 12 заходніх цароў на чале з Вендыдадам (Бен-Хададом II), царом Арам-Даммесека ў 849—845 гг. да н.э.

У апошнія гады свайго жыцця Іярам па прыгаворы пророка Іллі захварэў невылечнай і вельмі пакутнай хваробай, ад якой у яго ўспушыўся жывот і стала гнісці цела, а ў канцы пачалі выпадаць унутраныя органы. Неўзабаве Іярам і памёр. У цэлым нядоўгае кіраванне Іярама адзначана эканамічным і палітычным заняпадам Іўдзейскага царства.