Вістычы

Аграгарадок Вістычы Краіна Беларусь Вобласць Брэсцкая Раён Брэсцкі Сельсавет Чарнаўчыцкі Каардынаты 52°12′15″ пн. ш. 23°41′04″ у. д. Насельніцтва ▲798 чал. (2019) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 162 Паштовыя індэксы 225031 Аўтамабільны код 1 СААТА 1212846016 Вістычы на карце Беларусі ±

Вістычы на Вікісховішчы

Ві́стычы (трансліт.: Vistyčy, руск.: Вистычи) — аграгарадок у Брэсцкім раёне Брэсцкай вобласці. Уваходзіць у склад Чарнаўчыцкага сельсавета. Размешчаны за 12 км на поўнач ад Брэста.

Цэнтр камунальнага ўнітарнага сельскагаспадарчага прадпрыемства «Садрассвет».

Гісторыя

Паводле пісьмовых крыніц вядомы з XV стагоддзя як сяльцо — шляхецкая ўласнасць у Берасцейскім старостве Троцкага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага. З 1471 года належала берасцейскаму падкаморыю Выганоўскаму. У XVI стагоддзі ўладанне маршалка літоўскага і старосты берасцейскага Юрыя Ільініча, пазней — Тышкевічаў. У 1678 годзе пабудаваны з цэглы касцёл цыстэрцыянцаў.

У пачатку XIX стагоддзя вёска належала памешчыку Шэміету. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) у складзе Расійскай імперыі, у Слонімскай, з 1797 года — у Літоўскай, з 1801 года — у Гродзенскай губернях.

У вайну 1812 года, у верасні, пры пераправе цераз р. Лясная каля вёсак Вістычы, Клейнікі і Церабунь адбылася бітва, у выніку якой загінулі 2 тыс. французскіх і 1 тыс. расійскіх салдат, а вёска згарэла.

У 1834 годзе касцёл перабудаваны ў мураваную царкву з драўлянай званіцай. Медны звон важыў больш за 5 пудоў і быў датаваны 1692 годам. Царкву наведвалі каля 4 тыс. прыхаджан з 14 навакольных вёсак, ёй належала 126 дзесяцін зямлі. У 1849 годзе Вістычы — уладанне графа Грабоўскага. У маёнтку была плаціна і 8 мастоў. У 1863 годзе ў вёсцы меліся карчма, вадзяны і ветраны млыны. Маёнткам валодаў Павел Ягмін, які за ўдзел у паўстанні 1863—1864 гадоў паводле царскага загада абавязаны быў прадаць 1/7 частку свайго маёнтка. У 1889—1890 гадах у вёсцы працавала народнае вучылішча, дзе вучыліся 61 хлопчык і 3 дзяўчынкі. У 1890 годзе маёнткам валодаў С. Ягмін, які меў тут 383 дзесяціны зямлі.

Вістычы ў 1916 годзе

У 1905 годзе вёска ў Матыкальскай воласці Брэсцкага павета Гродзенскай губерні. Паводле Рыжскага мірнага дагавора 1921 года ў складзе Польскай Рэспублікі, у Матыкальскай гміне Брэсцкага павета Палескага ваяводства.

З 1939 года ў складзе БССР. У Вялікую Айчынную вайну 5 жыхароў загінулі. У 1940—1954 гадах вёска ўваходзіла ў склад Казловіцкага сельсавета, да 8 верасня 1959 года — у склад Цюхініцкага сельсавета.

Інфраструктура

• Крама
• Базавая школа
• Бібліятэка
• Аддзяленне сувязі

Насельніцтва

• 74 жыхары (1905)
• 3 двары, 89 жыхароў (1921)
• 5 двароў, 37 жыхароў (1940)
• 105 жыхароў (1959)
• 103 жыхары (1970)
• 170 гаспадарак, 605 жыхароў (1997)
• 190 гаспадарак, 33 жыхары (2005)

Славутасці

• Свята-Крыжаўзвіжанская царква (1678), у цэнтры вёскі — помнік архітэктуры барока. —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 112Г000075
• Вежа ўязной брамы былой сядзібы (XVIII стагоддзе) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000076

Старачаная спадчына

• Палацава-паркавы ансамбль Ягмінаў
• Капліца-пахавальня Ягмінаў

• 
  Капліца-пахавальня Ягмінаў, 1928
• 
  Палац Ягмінаў, 1930
• 
  Прыдарожная капліца, 1939

Літаратура

• Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя ў 15 тамах. Т. 3, кн. 1. Брэсцкая вобласць / пад навук. рэд. А. І. Лакоткі. — Мн.: БелЭн, 2006. ISBN 985-11-0373-X.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вістычы