Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга і звязаныя з ім комплексы помнікаў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга і звязаныя з ім групы помнікаў*
Historic Centre of Saint Petersburg and Related Groups of Monuments**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА

Краіна Расійская Федэрацыя
Тып Культурны
Крытэрыі i, ii, iv, vi
Спасылка 540
Рэгіён*** Еўропа і Паўночная Амерыка
Гісторыя ўключэння
Уключэнне 1990  (14 сесія)
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА»
** Назва ў афіцыйным англ. спісе
*** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА

Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга і звязаныя з ім групы помнікаў (руск.: Исторический центр Санкт-Петербурга и связанные с ним комплексы памятников, англ.: Historic Centre of Saint Petersburg and Related Groups of Monuments) — першы ў РасііСССР) аб'ект Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Ён быў уключаны ў спіс помнікаў Сусветнай спадчыны на 14-й сесіі камітэта Сусветнай спадчыны — адначасова з 4 іншымі савецкімі помнікамі (Маскоўскі Крэмль і Чырвоная плошча, Сабор Святой Сафіі і Кіева-Пячэрская лаўра, Кіжскі пагост, Ічан-Кала).

Падрыхтоўка дакументаў для сесіі праходзіла ў аўральным рэжыме пад кіраўніцтвам Ю. А. Дзянісава. Спачатку абмяркоўвалася занясенне ў пералік асобных помнікаў гісторыі і архітэктуры, аднак даволі хутка ўзяло верх меркаванне, што «ўніверсальная каштоўнасць культурнага і прыроднага ландшафту Вялікага Санкт-Пецярбурга, сфарміраванага ў гістарычна кароткі тэрмін гіганцкімі высілкамі Расійскай дзяржавы, пераўзыходзіць каштоўнасць яго складовых частак»[1].

Размяшчэнне[правіць | правіць зыходнік]


Склад[2][правіць | правіць зыходнік]

# Выява Назва Месцазнаходжанне
540-001 Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга Санкт-Пецярбург
540-002 Старая частка горада Кранштат Санкт-Пецярбург
г. Кранштат
540-003 Фарты Кранштата Санкт-Пецярбург
г. Кранштат, Фінскі заліў
540-004 Старая частка горада Петракрэпасць Ленінградская вобласць
Кіраўскі раён
г. Шлісельбург
540-005 Крэпасць Арэшак Ленінградская вобласць
Кіраўскі раён
г. Шлісельбург
540-006 Палацава-паркавыя ансамблі горада Пушкін і яго гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбург
г. Пушкін
540-007 Палацы і паркі горада Паўлаўск і яго гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбург
г. Паўлаўск
540-008 Пулкаўская абсерваторыя Санкт-Пецярбург
Пулкаўскія вышыні
540-009 Палацава-паркавы ансамбль у Ропшы Ленінградская вобласць
Ламаносаўскі раён
п. Ропша
540-010 Палацава-паркавы ансамбль у Гасціліцах Ленінградская вобласць
Ламаносаўскі раён
в. Гасціліцы
540-011 Палацава-паркавы ансамбль у Тайцах Ленінградская вобласць
Гатчынскі раён
п. Тайцы
540-012 Палацава-паркавы ансамбль горада Гатчына і яго гістарычны цэнтр Ленінградская вобласць
Гатчынскі раён
г. Гатчына
540-013 Сергіева Прыморская пустынь Санкт-Пецярбург
пас. Стрэльна
540-014 Палацава-паркавы ансамбль пасёлка Стрэльна і яго гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбург
пас. Стрэльна
540-015 Палацава-паркавы ансамбль Міхайлаўка Санкт-Пецярбург
г. Пецяргоф
540-016 Палацава-паркавы ансамбль Знаменка Санкт-Пецярбург
г. Пецяргоф
540-017 Палацава-паркавыя ансамблі горада Пецяргоф і яго гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбург
г. Пецяргоф
540-018 Палацава-паркавы ансамбль Уласная Дача Санкт-Пецярбург
г. Пецяргоф
540-019 Палацава-паркавы ансамбль Сергіеўка Санкт-Пецярбург
г. Пецяргоф
540-020 Палацава-паркавы ансамбль горада Ламаносаў і яго гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбург
г. Ламаносаў
540-021 Навуковы гарадок І. П. Паўлава на Колтушскіх вышынях Ленінградская вобласць
Усевалажскі раён
с. Паўлава
540-022 Сядзіба Багаслоўка Ленінградская вобласць
Усевалажскі раён
Неўскі лесапарк
540-023 Шувалаўскі парк Санкт-Пецярбург
Паргалава
540-024 Сядзіба Вяземскіх Санкт-Пецярбург
Асінавы гай
540-025 Сестрарэцкі Разліў, Сестрарэцкія «Дубкі», Сестрарэцкі зброевы завод Санкт-Пецярбург
г. Сестрарэцк
540-026 Дом-музей І. Рэпіна «Пенаты» Санкт-Пецярбург
п. Рэпіна
540-027 Камароўскія пасялковыя могілкі Санкт-Пецярбург
п. Камарава
540-028 Ліндулаўскі гай Ленінградская вобласць
Выбаргскі раён
Найбліжэйшы населены пункт - п. Рошчына
540-029 Рака Нява з берагамі і набярэжнымі Санкт-Пецярбург, Ленінградская вобласць
540-030 Іжорскі ўступ Ленінградская вобласць
Воласаўскі раён
540-031 Дудэргофскія вышыні Санкт-Пецярбург
п. Мажайскі, гістарычны раён
540-032 Колтушскае ўзвышша Ленінградская вобласць
Усевалажскі раён
в. Колтушы
540-033 Юкоўскае ўзвышша Ленінградская вобласць
Усевалажскі раён
в. Юкі
540-034 Дарогі:
Маскоўская шаша, Кіеўская шаша, чыгунка Ленінград — Паўлаўск, шаша Пушкін — Гатчына, Валхонская шаша, Талінская шаша, Пецяргофская дарога, Ропшынская шаша, Гасціліцкая шаша, Прыморская шаша, Выбаргская шаша, Колтушская шаша, Лігаўскі канал
Санкт-Пецярбург, Ленінградская вобласць
540-035 Фарватары: Пятроўскі, Кранштацкі, Зеленагорскі, а таксама Марскі канал Санкт-Пецярбург, Ленінградская вобласць
540-036 Зялёны пояс Славы з Дарагога жыцця Санкт-Пецярбург, Ленінградская вобласць

Значэнне[правіць | правіць зыходнік]

Аб'ект «Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга» стаў адным з першых у практыцы ЮНЕСКА выпадкаў надання статусу помніка велізарнаму культурна-прыроднаму ландшафту, на тэрыторыі якога вядзецца актыўнае гаспадарчая дзейнасць і пражываюць сотні тысяч людзей. У яго ўвайшлі нават тыя аб'екты, сувязь якіх з цэнтрам Пецярбурга далёка не відавочная, як, напрыклад, старажытнаруская Арэхаўская крэпасць на Ладазе і Ліндулаўскі гай. Прыгарадныя зоны складаюцца не толькі з палацава-паркавых комплексаў, але і прыродных ландшафтаў, помнікаў прамысловай (Сестрарэцкі зброевы завод), фартыфікацыйнай (фарты Кранштата) і сядзібнай архітэктуры. Кансервацыя такіх вялікіх участкаў сучаснага гарадскога ландшафту звя звязана вялікімі складанасцямі, пра што сведчыць выключэнне са спісу тыпалагічна падобнага ландшафту даліны Эльбы з Дрэздэнам (2009) з-за планаў будаўніцтва новага моста цераз Эльбу.

У 2012 годзе Урад Санкт-Пецярбурга зацвердзіла мэтавую праграму «Захаванне і развіццё тэрыторый «Канюшанная» і «Паўночная Каломна – Новая Галандыя», размешчаных у гістарычным цэнтры Санкт-Пецярбурга, на 2013-2018 гады»[3].

У выніку пераходу Санкт-Пецярбурга да праграмна-мэтавага метаду планавання ў 2014 годзе Праграма захавання гістарычнага цэнтра стала часткай дзяржаўнай праграмы «Эканамічнае і сацыяльнае развіццё тэрыторый Санкт-Пецярбурга» Архівавана 3 сакавіка 2018.[4], якую прынялі 30 чэрвеня 2014 года тэрмінам на 6 гадоў.

Курыруе выкананне дзяржаўнай праграмы Камітэт па эканамічнай палітыцы і стратэгічнаму планаванню Санкт-Пецярбурга. Галоўным экспертна-кансультацыйным органам, які суправаджае рэалізацыю Праграмы, з'яўляецца Савет па захаванні і развіцці тэрыторый гістарычнага цэнтра Санкт-Пецярбурга пры Урадзе Санкт-Пецярбурга[5], створаны ў 2013 годзе.

У рамках Праграмы вылучаны дзве тэрыторыі гістарычнага цэнтра Санкт-Пецярбурга: «Канюшанная» і «Паўночная КаломнаНовая Галандыя».

Будаўніцтва Охта-цэнтра[правіць | правіць зыходнік]

Планы будаўніцтва ў Пецярбургу вышыннага Охта-цэнтра выклікалі заклапочанасць ЮНЕСКА. У чэрвені 2007 года ў Новай Зеландыі прайшла 31-я сесія камітэта сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. У рашэнні сесіі па аб'екце сусветнай спадчыны «Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга і звязаная з ім група помнікаў» адзначана, што «планы, прадстаўленыя краінай-удзельніцай 18 студзеня і 5 сакавіка 2007 года, не адпавядаюць патрабаванням камітэта, а таксама не змяшчаюць выразных граніц і буферных зон усіх аб'ектаў, уключаючы Ленінградскую вобласць», і прынята настойлівая рэкамендацыя да органаў улады Расіі «прыпыніць рэалізацыю праекта, уключаючы дазволы на правядзенне прац, пакуль усе матэрыялы, якія тычацца справы, не будуць разгледжаны, і пакуль не будуць разгледжаны ўсе матэрыялы, якія тычацца гэтага пытання, і не будзе праведзена ўсебаковая ацэнка пагроз аб'екту сусветнай спадчыны»[6][7]. У снежні 2010 года праект Охта-цэнтра быў замарожаны на нявызначаны час.

Зноскі

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]