Март Лаар

Март Лаар
Mart Laar
27-ы прэм'ер-міністр Эстоніі 21 кастрычніка 1992 — 8 лістапада 1994
Папярэднік	Ційт Вяхі
Пераемнік	Андрэс Таранд
31-ы прэм'ер-міністр Эстоніі 25 сакавіка 1999 — 28 студзеня 2002
Папярэднік	Март Сійман
Пераемнік	Сійм Калас
Міністр абароны Эстоніі 5 красавіка 2011 — 6 мая 2012
Папярэднік	Яак Аавіксаа
Пераемнік	Урмас Рэйнсалу
Нараджэнне	22 красавіка 1960(1960-04-22)[…] (64 гады) Вільяндзі, Вільяндзі, Вільяндзіскі раён[d], Эстонская ССР, СССР
Партыя	Саюз Айчыны і Res Publica
Член у	Еўрапейскі савет па міжнародных адносінах[d] Fifth European Parliament[d] таварыства «Мон Пелерын»[d] Noor-Tartu[d] Estonian Students' Society[d]
Адукацыя	Тартускі ўніверсітэт
Дзейнасць	палітык, эканаміст, пісьменнік, гісторык
Месца працы	Банк Эстоніі
Узнагароды	Кавалер ордэна Дзяржаўнага герба 2 класа (Эстонія) Кавалер ордэна Перамогі імя Святога Георгія Камандор ордэна Заслуг перад Рэспублікай Польшча Кавалер Вялікага Крыжа 2 класа ордэна За заслугі перад ФРГ
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Март Лаар (нар. 22 красавіка 1960, Вільяндзі, Эстонская ССР, СССР) — эстонскі палітык і дзяржаўны дзеяч, прэм’ер-міністр Эстоніі з 1992 па 1994 і з 1999 па 2002 гады, міністр абароны Эстоніі з 2011 па 2012, былы старшыня правай кансерватыўна-нацыяналістычнай партыі Саюз Айчыны і Res Publica.

Палітычная дзейнасць

Быўшы палітыкам, Лаар напісаў некалькі кніг па гісторыі Эстоніі і Расіі. Акрамя таго, быў настаўнікам гісторыі ў Таліне, а таксама старшынёй Савета гісторыкаў пры Фондзе Эстонскай Спадчыны, Таварыства за захаванне эстонскай гісторыі і Таварыства эстонскіх студэнтаў. У 1983 годзе Лаар скончыў Тартускі ўніверсітэт, у 1995 годзе ў тым жа ўніверсітэце атрымаў ступень магістра гісторыі, а ў 2005 годзе абараніў доктарскую дысертацыю. У перыяд навучання ва ўніверсітэце актыўна ўдзельнічаў у працы камсамольскай арганізацыі ўніверсітэта.

Рашэннем Рыйгікогу (парламент Эстоніі) ад 21 кастрычніка 1992 года Лаар быў зацверджаны прэм’ер-міністрам, пасля таго, як быў прызначаны на гэту пасаду прэзідэнтам Ленартам Меры. У 1994 у выніку адкрытага галасавання Парламент Эстоніі пазбавіў Лаара пасады прэм’ер-міністра. Адстаўка суправаджалася абвінавачваннямі ў хлусні, што было следствам сумніўных здзелак, звязаных са знікненнем 2,3 мільярдаў савецкіх рублёў (атрыманых у выніку абмену на эстонскія кроны падчас грашовай рэформы. Паводле адпаведнага пагаднення, грошы павінны былі быць перададзены Расійскаму Цэнтрабанку, аднак замест гэтага апынуліся ў руках двух эстонскіх бізнесменаў, і прададзены затым рэжыму рэспублікі Ічкерыя) і «зброевай афёрай» (урадам Эстоніі быў складзены дагавор на куплю ў ізраільскай ваеннай дзяржаўнай карпарацыі Israel Military Industries зброі на суму $50 млн. У выніку гэтай здзелкі пацярпела таксама рэпутацыя Сійма Каласа, які быў у той перыяд дырэктарам Банка Эстоніі).

За час свайго першага знаходжання ва ўладзе здолеў заслужыць рэпутацыю буйнога эканаміста і паспяховага рэфарматара. Рэформы, праведзеныя Лаарам у 1992—94 гадах пад лозунгам plats puhtaks! (ачысцім месца!), паводле заходніх ацэнак, заклалі аснову для хуткага эканамічнага росту і прывялі да прыёму Эстоніі ў ЕС. Зрабіў істотны ўнёсак у фарміраванне палітыкі Эстонскай Рэспублікі ў дачыненні да нацыянальных меншасцей.

Праз пяць гадоў, у 1999 годзе, ён вярнуўся на тую ж пасаду, дэкларуючы наступныя палітычныя мэты: выцягнуць эканоміку з балота і прывесці краіну ў ЕС. Заставаўся на пасадзе да адстаўкі ў 2002 годзе.

У 2006 годзе Лаар быў ганараваны прэміяй Мілтана Фрыдмана ($0,5 млн), што прысуджаецца раз у два гады «чалавеку, які зрабіў значны ўнёсак у развіццё чалавечых свабод».

З’яўляецца адной з самых скандальных фігур эстонскай палітыкі. Акрамя «зброевай» і «рублёвай» афёры, шырокую агалоску атрымалі некаторыя выказванні Лаара, а таксама выпадак, калі ён, быўшы прэм’ер-міністрам, практыкаваўся ў стральбе з пісталета па партрэце свайго палітычнага праціўніка Эдгара Савісаара. Вядомы сваім нацыянал-радыкалізмам, рэзкімі заявамі ў адрас Расіі.

З 2006 года быў саветнікам прэзідэнта Грузіі Саакашвілі . Па словах міністра замежных спраў Эстоніі Урмаса Паэта, адна з частак дзейнасці Лаара (апроч кансультавання) «растлумачыць прэзідэнту і ўраду Грузіі, якія настроі пануюць цяпер у ЕС і НАТА, каб Тбілісі паводзіў сябе як мага рэалістычней». Выконваў гэтыя абавязкі да вайны жніўня 2008 года.

У 2010 годзе запрошаны на пасаду саветніка Урада Малдовы.

У ліпені 2011 года Лаар выступіў з заявай пра тое, што ў выпадку ваеннага канфлікту з Расіяй часці Арміі абароны Эстоніі змогуць спыніць да падыходу сіл НАТА расійскія танкі, а таксама заявіў, што ў Эстоніі ўжо пачалася падрыхтоўка партызанскіх атрадаў для аналагічных мэт. Пастаянны прадстаўнік Расіі пры НАТА Дзмітрый Рагозін ахарактарызаваў Лаара як «фантазёра» і параіў яму «часцей прымаць антыдэпрэсанты». Крыху пазней міністр абароны Эстоніі заяўляў пра разгляд планаў па стварэнні танкавых падраздзяленняў у краіне.