Райнхард Зелтэн

Райнхард Зелтэн
Райнхард Зелтэн
	ням.: Reinhard Selten
Дата нараджэння	5 кастрычніка 1930[…]
Месца нараджэння	Брэслау, Брэслаўскі ўрадавы рэгіён, Ніжняя Сілезія, Вольная дзяржава Прусія, Веймарская рэспубліка, Германскі рэйх;
Дата смерці	23 жніўня 2016 (85 гадоў)
Месца смерці	Познань, Велікапольскае ваяводства, Польшча;
Грамадзянства	Германія;
Бацька	Adolf Selten[d]
Род дзейнасці	эканаміст, матэматык, эсперантыст, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	эканоміка
Месца працы	Свабодны ўніверсітэт Берліна; Бонскі ўніверсітэт; Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт; Білефельдскі ўніверсітэт;
Навуковая ступень	доктарская ступень[d]
Альма-матар	Франкфурцкі ўніверсітэт імя Ёгана Вольфганга Гётэ;
Навуковы кіраўнік	Ewald Burger[d] і Wolfgang Franz[d]
Член у	Міжнародная акадэмія навук Сан-Марына; Honora Patrona Komitato de UEA[d]; Нацыянальная акадэмія навук ЗША; Акадэмія навук і мастацтваў Паўночнага Рэйна-Вестфаліі[d]; Берлін-Брандэнбургская акадэмія навук[d]; Еўрапейская акадэмія навук і мастацтваў[d]; Еўрапейская акадэмія[d]; Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук; Леапальдзіна[d]; Verein Deutsche Sprache[d]; Каралеўская акадэмія эканамічных і фінансавых навук[d];
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па эканоміцы (1994) Дзяржаўная прэмія зямлі Паўночны Рэйн-Вестфалія[d] (2000) ганаровы доктар Грацкага ўніверсітэта[d] член Эканаметрычнага таварыства[d] ганаровы доктар Кітайскага ўніверсітэта Ганконга[d]
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Райнгард Зельтэн (ням.: Reinhard Selten; 5 кастрычніка 1930, Брэслау, цяпер Уроцлаў — 23 жніўня 2016, Познань) — нямецкі эканаміст.

Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па эканоміцы (1994) «за Фундаментальны аналіз раўнавагі ў тэорыі некааператыўных гульняў». Ён стаў першым немцам, які атрымаў гэту ўзнагароду.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Райнгард Зэлтэн нарадзіўся ў Брэслау (тады правінцыя Ніжняя Сілезія), у змешанай сям’і: бацька (Адольф Зельтэн) быў яўрэем, маці — (Кётэ Лютэр) — пратэстанткай. Айцец меў невялікі магазін, які займаўся галоўным чынам пракатам перыядычных выданняў, але ў 1933 годзе, з прыняццем нюрэнбергскіх расавых законаў, ён быў вымушаны яго прадаць^[13]. Бацька памер у 1942 годзе пасля працяглай хваробы і дзеці змаглі пазбегнуць дэпартацыі, якая пачалась неўзабаве. Як паўкроўка Райнгард Зельтэн не меў права на школььную адукацыю пасля 14 гадоў і пачаў працаваць рознарабочым. Пасля вызвалення Брэслау, ён разам з маці, братамі і сястрой перабраўся спачатку ў Саксонію, потым у Аўстрыю, дзе працаваў на ферме. Толькі ў 1946 годзе ён атрымаў магчымасць працягнуць сярэднюю адукацыю і ўжо ў наступнм годзе пасяліўся з сям’ёй у Мельзунгене, дзе ў 1951 годзе ва ўзросце 21 года скончыў мясцовую гімназію.

Вучыўся ў Франкфурцкім універсітэце. Прафесар Свабоднага ўніверсітэта ў Берліне, універсітэта ў Білефельдзе, Бонскай вышэйшай школы эканомікі (падраздзяленне Рэйнскага ўніверсітэта, Бон). Заснавальнік Бонскай лабараторыі эксперыментальнай эканомікі.

Зельтэн і эсперанта[правіць | правіць зыходнік]

Р. Зельтэн неаднаразова выказваўся на высокім узроўні ў падтрымку міжнароднай мовы эсперанта^[14]. У прыватнасці, у 2007 годзе, выступаючы ў Еўрапарламенце, ён заявіў: «Лёгкая ў вывучэнні планавая мова эсперанта дае нейтральнае рашэнне моўнай праблемы». Ён таксама пагадзіўся балатавацца ў 2009-м на выбарах у Еўрапарламент ад невялікай партыі EDE (Еўропа — Дэмакратыя — Эсперанта)^[15].

Творы[правіць | правіць зыходнік]

«Мадэль алігаполіі з інерцыяй попыту» (Ein Oligopolmodel mit Nachfrageträgheit, 1965)

Зноскі

↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #119479273 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/533738/Reinhard-Selten
↑ ^а ^б Reinhard Selten — Nobel Foundation. Праверана 3 лютага 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23684016"></a>
↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #119479273 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^а ^б http://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/wirtschaftswissen/wirtschaftsnobelpreistraeger-reinhard-selten-gestorben-14415860.html
↑ Reinhard Selten // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Reinhard Selten // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>
↑ ^а ^б Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>
↑ NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>
↑ https://www.ae-info.org/ae/User/Selten_Reinhard
↑ http://vds-ev.de/verein/bekannte-mitglieder/
↑ https://racef.es/es/academicoscorrespondiente-extranjero/rselten
↑ Selten Biografy(недаступная спасылка)
↑ Нобелеўскі лаўрэат выступіў за эсперанта на «польскім Давосе»(недаступная спасылка)
↑ Зельтэн будзе балатавацца ад партыі эсперантыстаў

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Аўтабіяграфія на Нобелеўскім сайце

[_faf9c3cc7d686466-1] Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #119479273 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_a6cda704ac1d5ab8-2] ttp://www.britannica.com/EBchecked/topic/533738/Reinhard-Selten

[_b9acf46c194316df-3] а ^б Reinhard Selten — Nobel Foundation. Праверана 3 лютага 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1781959"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23684016"></a>

[_3d02a3074b1e48f3-4] Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #119479273 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[_70822add73bc3be2-5] а ^б http://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/wirtschaftswissen/wirtschaftsnobelpreistraeger-reinhard-selten-gestorben-14415860.html

[_820012f0c904f184-6] Reinhard Selten // Brockhaus Enzyklopädie / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q464633"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2586178"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_7fef62c7b4167eac-7] Reinhard Selten // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683"></a>

[_b0aea1fa5ff5bc2f-8] а ^б Матэматычная генеалогія — 1997.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984"></a>

[_6f91517a68bd0f9b-9] NNDB — 2002.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513"></a>

[_0e1ce9c83571d4e4-10] ttps://www.ae-info.org/ae/User/Selten_Reinhard

[_27ccb8152c73921e-11] ttp://vds-ev.de/verein/bekannte-mitglieder/

[_4b9c919251d87404-12] ttps://racef.es/es/academicoscorrespondiente-extranjero/rselten

[13] Selten Biografy(недаступная спасылка)

[14] Нобелеўскі лаўрэат выступіў за эсперанта на «польскім Давосе»(недаступная спасылка)

[15] Зельтэн будзе балатавацца ад партыі эсперантыстаў

[1]

[2]

[4]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]