Сядзібна-паркавы комплекс Трэмбіцкіх (Інтэрнацыянальны)

Палацава-паркавы комплекс Трэмбіцкіх
	Славутасць
Палацава-паркавы комплекс Трэмбіцкіх
	52°29′37″ пн. ш. 24°28′49″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
пасёлак	Інтэрнацыянальны
Тып будынка	сядзіба
Архітэктурны стыль	класіцызм
Заснавальнік	Вінцэнт Трэмбіцкі
Будаўніцтва	канец XVIII — пачатак XIX стст.
Будынкі
	сядзіба • бровар
Прыдзелы	гаспадарчыя пабудовы
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Г000610шыфр 113Г000610
Стан	занядбаны
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пала́цава-па́ркавы ко́мплекс Трэмбі́цкіх — рэшткі сядзібна-палацавага комплексу ў пасёлку Інтэрнацыянальны Пружанскага раёна Брэсцкай вобласці. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння^[1].

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай Лінова стала ўладаннем генерала Пятра Румянцава, які хутка распрадаў гэтыя землі. Лінова набыў Вінцэнт Трэмбіцкі (1762—1842) гербу «Слепаўрон», кобрынскі лоўчы і шамбелян апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста^[2]. На мяжы XVIII—XIX стагоддзяў ён збудаваў тут сядзібу ў класічным стылі, у якой жылі чатыры пакаленні роду. Гэта быў цагляны аднапавярховы будынак, накрыты чатырохсхільным дахам.

Толькі ў пачатку XX стагоддзя, калі сядзіба стала цеснай для ўсіх нашчадкаў, тагачасны ўласнік Уладзіслаў Трэмбіцкі заняўся яе перабудовай. Былі прыбудаваны бакавыя крылы, аднак у працэсе будоўлі не хапіла сродкаў на поўную рэалізацыю задумкі, да таго ж яе здзяйсненню зашкодзіў выбух Першай сусветнай вайны, і змены атрымаліся не надта ўдалымі^[3].

У сярэдзіне XIX стагоддзя ў доме была вялізная бібліятэка, якая належала бібліяфілу Уладзіславу Трэмбіцкаму, брату ўласніка Лінова Багуслава. Не маючы добрага дому ў сваім маёнтку ў Мікітычах, Уладзіслаў захоўваў кнігі ў Ліноўскім маёнтку. З цягам часу іх колькасць дасягнула некалькі тысяч тамоў, у асноўным польская і французская літаратура. У бібліятэцы былі кнігі і рукапісы са збораў Міхаіла Баброўскага, набытыя ў 1847 годзе. Па смерці Уладзіслава Трэмбіцкага яго бібліятэка амаль цалкам была прададзена Замойскім і апынулася ў Варшаве (у 1944 года загінула ў часе пажару). Рэшткі кніг былі вывезены немцамі пасля акупацыі Пружаншчыны ў Першую сусветную вайну^[4].

За савецкім часам у класіцыстычным палацы Трэмбіцкіх размяшчалася кантора крухмальнага завода^[5] (які паўстаў у памяшканнях бровару). Аднак пасля таго, як завод збанкрутаваў, сядзіба паступова разбуралася.

Апісанне[правіць | правіць зыходнік]

Палац з'яўляўся цэнтрам кампазіцыі. У пачатку XX стагоддзя быў перабудаваны ў духу сядзібнай архітэктуры XIX стагоддзя. Даўжыня будынку складала 110 м. Цэнтральная частка двухпавярховая (16×10 м), бакавыя крылы аднапавярховыя (19×11 м). На адной кароткай восі размяшчаліся пад'езная алея, партэр і палац, аднак новыя прыбудовы, закладзеныя Уладзіславам, парушылі восевую сіметрыю: правае крыло недабудавалі, і яно адрознівалася ад астатняй часткі палацу.

Цэнтральны ўваход у сядзібны дом меў масіўны порцік, першы паверх якога складалі 5 аркадаў, над якімі ўзвышаліся 4 калоны з трохвугольным франтонам. Сярэдні рызаліт паркавага фасаду аднапавярховы, мае прасторную тэрасу. Левае крыло двухпавярховае, з невялікім гаўбцом і калонамі.

Інтэр'еры памяшканняў вылучаліся разнастайнасцю і багаццем аздаблення. У цэнтральным холе стаялі мармуровыя бюсты Нерона і Агрыпіны, столь пакрытая выразанымі з дрэва кесонамі. Па сценах сталоўкі, якая адначасна служыла бальнай залай, віселі партрэты сем'яў Трэмбіцкіх і Ажэшкаў. Сцены «цёмнага» салона былі аклеены цёмнымі шпалерамі, а мэбля абцягнутая цёмна-зялёным сукном. У «ясным» салоне мэбля была абабітая чырвоным атласам.

Парк[правіць | правіць зыходнік]

Плошча парку складае 3 га. Планіроўка выцягнутая. Да сядзібы вяла ліпавая алея шырынёй 20 м, якая пачыналася ад галоўнай алеі з конскага каштану. З усходняга боку ад уязной алеі размяшчалася стайня. У 1921 годзе ў сядзібе быў пабудаваны бровар, да якога вяла другая алея з ліпы крымскай і буйналістай. З боку завода праходзіў вузкі канал, прызначаны для адводу лішкаў вады ў Мухавец.

Па абодва бакі сіметрычна будынку сядзібы стаялі дзве брамы. На партэры між брамамі і хатай раслі клёны, грабы, ясені, дубы, ліпы, конскія каштаны, ракіта залацістапабегавая, арэхі грэчаскія, сосны крымскія. Невялікі сядзібны парк дапаўняўся садам.

Сучасны стан[правіць | правіць зыходнік]

Дом патрабуе тэрміновага капітальнага рамонту. Толькі частка яго перакрыта і выкарыстоўваецца. Бровар захаваўся, і да нядаўняй пары ў ім дзейнічаў крухмальны завод.

Паркавы партэр бессістэмна засаджаны дрэвамі, якія закрываюць выгляд на фасад сядзібы. Захаваліся дрэвы ўзростам больш за 150 гадоў.

3 студзеня 2012 года сядзіба разам з крухмальным заводам была прададзена з аўкцыёну за 1,1 млрд рублёў (130 000 долараў). Пераможцам стаў расійскі бізнесоўца Бліноў, якія з'яўляецца суўладальнікам беларуска-расійскай фірмы. Адной з умоў продажу была захаванасць сядзібы ў якасці аб'екту гісторыка-культурнай спадчыны^[6].