Германская антарктычная экспедыцыя (1901—1903)

Герма́нская антаркты́чная экспеды́цыя (Экспеды́цыя «Га́уса», ням.: Gauß-Expedition [па назве даследчага судна], 1901—1903) — першая нямецкая экспедыцыя ў Антарктыку, якая ўзначальвалася ветэранам экспедыцый у Грэнландыю^[1], прафесарам геалогіі і геафізікі Берлінскага ўніверсітэта Эрыхам фон Дрыгальскім^[2].

Экспедыцыя

З 1865 года Георг фон Наймаер спрабаваў арганізаваць нямецкую экспедыцыю ў Антарктыду, але яна адбылася толькі праз дзесяцігоддзі^[1]. Дрыгальскі быў абраны кіраўніком экспедыцыі астатнімі яе ўдзельнікамі і яму было дазволена пабудаваць карабель спецыяльна для гэтай экспедыцыі^[2]. Карабель назвалі «Гаус» у гонар Карла Фрыдрыха Гауса. Экспедыцыя фінансавалася Вільгельмам II, які вылучыў на яе 1 200 000 залатых марак. Сабраныя ў ходзе экспедыцыі навуковыя дадзеныя заклалі аснову для свабоды меркавання ў падыходзе да навуковых тэорый і для разумення новай канцэпцыі Аляксандра Гумбальта.

Задачай экспедыцыяй было даследаванне невядомай тэрыторыі Антарктыды, якая ляжыць на поўдзень ад архіпелага Кергелен. Экспедыцыя стартавала з Кіля 11 жніўня 1901 года ў складзе трыццаці двух мужчын, у тым ліку пяці афіцэраў, пяці навукоўцаў і толькі двух членаў імператарскіх ВМС, нягледзячы на крыніцу фінансавання экспедыцыі^[2]^[1]. 22 лістапад 1901 года карабель прыбыў у Кейптаўн, дзе прабыў да 7 снежня, папаўняючы запасы гаручага і правізіі.

Невялікая частка каманды засталася на Кергеленскіх астравах, куды яны прыбылі 2 студзеня 1902 года, у той час як асноўная частка каманды рушыла ўслед далей на поўдзень^[1]. Эрых фон Дрыгальскі нанёс кароткі візіт на востраў Херд і даў першую ўсеабдымную навуковую інфармацыю аб геалогіі, флоры і фаўне вострава. Дрыгальскі даследаваў невядомы на той момант рэгіён Антарктыды на поўдзень ад архіпелага Кергелен. Выбар гэтай вобласці паміж морам Уэдэла і Зямлёй Эндэрбі вынікае з ініцыятывы і размеркавання намаганняў міжнароднай супольнасці па вывучэнні Антарктыкі, зацверджанай прэзідэнтам Каралеўскага геаграфічнага таварыства Клементам Маркхэмам^[1]. Падчас экспедыцыі мела месца некаторае супрацоўніцтва з брытанскай антарктычнай экспедыцыяй, якая дзейнічала ў той жа час у іншай частцы кантынента^[1].

Нягледзячы на тое, што карабель быў заціснуты льдамі на працягу амаль 14 месяцаў на адлегласці прыкладна 70 км да берагавой лініі, да лютага 1903 года экспедыцыя выявіла новыя тэрыторыі ў Антарктыдзе — 21 лютага 1902 года Зямлю Вільгельма II з вулканам Гаусберг^[1]. 16 сакавіка карабель зноў прыбыў у Кейптаўн для папаўнення запасаў харчавання і гаручага, аднак германскі ўрад праз сваё пасольства адмовіў у далейшым фінансаванні экспедыцыі, загадаўшы Дрыгальскаму вяртацца ў Германію.

Дрыгальскі быў першым даследчыкам, які выкарыстаў газавы аэрастат у Антарктыдзе^[2].

Экспедыцыя прыбыла назад у Кіль 23 лістапада 1903 года^[2]. Пазней Дрыгальскі напісаў хроніку экспедыцыі і рэдагаваў аб'ёмныя навуковыя дадзеныя: з 1905 па 1931 год ён апублікаваў 20 тамоў і 2 атласы з апісаннем экспедыцыі.

Гл. таксама

Гераічны век антарктычных даследаванняў

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Encylopedia of the Antarctic 2007, p. 455.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Erich von Drygalski, 1865–1949 (нявызн.). Polar Postal History on the Web. Праверана 4 лютага 2014.

Літаратура

Drygalski, E. D. von. Zum Kontinent des eisigen Südens. — B. : Verlag Georg Reimer, 1904.
Drygalski, E. D. von. Deutsche Südpolar-Expedition 1901–1903 im Auftrage des Reichsamtes des Innern : у 20 т. — B., 1905—1931. + Прил.: 2 атласа.
Drygalski, E. D. von. The German South Polar Expedition, 1901–3. — Erskine Press, 1991. — ISBN 1-85297-031-6.
Murphy, D. T. German Exploration of the Polar World. A history, 1870–1940. — Nebraska, 2002. — ISBN 0-8032-3205-5.
Encylopedia of the Antarctic / Beau Riffenburgh (ed.). — N. Y. : Routledge, 2007. — Vol. 1 : A–K. — ISBN 0415970245.

Спасылкі

Отчёт об остановке на Кергеленах одного из членов экспедиции Карла Люкена

[FOOTNOTEEncylopedia_of_the_Antarctic2007455-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё Encylopedia of the Antarctic 2007, p. 455.

[south-pole-2] а ^б ^в ^г ^д Erich von Drygalski, 1865–1949 (нявызн.). Polar Postal History on the Web. Праверана 4 лютага 2014.

[1]

[2]

Антарктычныя экспедыцыі (1819—1922)
1819—1899	Першая руская антарктычная экспедыцыя (1819—1821) (Белінсгаўзен і Лазараў) Брытанская антарктычная экспедыцыя (1839—1843) (Рос) Бельгійская антарктычная экспедыцыя (1898—1899) (Жэрлаш) Брытанская антарктычная экспедыцыя (1898—1900) ( Борхгрэвінк)
1900—1909	Брытанская антарктычная экспедыцыя (1901—1904) ( Скот) Германская антарктычная экспедыцыя (1901—1903) (фон Дрыгальскі) Шведская антарктычная экспедыцыя (1901—1903) (Нордэншэльд) Шатландская нацыянальная антарктычная экспедыцыя (1902—1904) (Брус) Трэцяя антарктычная экспедыцыя Шарко (1903—1905) (Шарко) Брытанская антарктычная экспедыцыя (1907—1909) ( Шэклтан)
1910—1922	Японская антарктычная экспедыцыя (1910—1912) (Сірасэ) Нарвежская антарктычная экспедыцыя (1910—1912) ( Амундсен) Брытанская антарктычная экспедыцыя (1910—1913) ( Скот^†) Другая германская антарктычная экспедыцыя (1911—1913) (Фільхнер) Аўстралійская антарктычная экспедыцыя (1911—1914) (Моўсан) Імперская трансантарктычная экспедыцыя (1914—1917) ( Шэклтан) Экспедыцыя Шэклтана — Роўэта (1921—1922) ( Шэклтан^†)
^†загінуў падчас экспедыцыі