Піксіда

Атычная чырвонафігурная піксіда. Вазапісец вяселляў. Луўр. Каля 470—460 гг. да н. э.

Піксіда (ад грэч. πυξίς) — у Старажытнай Грэцыі невялікая круглая (драўляная, першапачаткова — самшытавая) скрыначка з вечкам для захоўвання упрыгожванняў, рэзкіх затавак, мазяў або парашкоў. Вядомая з часоў элінізму назва паходзіць ад грэчаскага слова «самшыт» — pýxos, з якога іх першапачаткова выточвалі.

Да цяперашняга часу захавалася толькі некалькі піксід, выкананых з дрэва. Піксіды таксама вырабляліся з керамікі, алебастру, металу ці слановай косці. Піксіды выкарыстоўваліся жанчынамі для захоўвання ўпрыгажэнняў і касметыкі. Часта сустракаюцца чырвонафігурныя керамічныя піксіды з малюнкамі жыцця жанчын. Піксіды таксама часта знаходзілі ў жаночых пахаваннях.

Піксіды існавалі яшчэ ў эпоху геаметрыкі. Яны былі плоскімі і адрозніваліся вялікім памерам і, мабыць, мелі іншае прызначэнне. У VII ст. да н. э. форма піксід змянілася пад уплывам карынфскага ганчарнага мастацтва, на піксідах выконваўся чорнафігурны роспіс. У VI ст. да н. э. з’явіліся асаблівыя формы піксід — на трох ножках і піксіды Нікасфена. У класічнай Старажытнай Грэцыі асабліва папулярным быў тып піксіды «А» з увагнутымі сценкамі. Тып піксіды «Б» прадугледжваў вечка, якое прыстасоўвалася зверху. У эпоху элінізму піксіды былі некалькі вышэй.

У Сярэдневякоўі піксіды працягвалі вырабляць для богаслужэбных мэтаў (часам выкарыстоўваліся як маленькія рэлікварыі або слоічкі для міры).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Піксіда