Ваенны саветнік (спецыяліст)
Ваенны саветнік (ваенны спецыяліст) — прадстаўнік узброеных сіл адной дзяржавы, накіраваны ва ўзброеныя сілы іншай дзяржавы ў адпаведнасць з двухбаковым міжурадавым пагадненнем для аказання дапамогі ў навучанні войскаў, засваенні ваеннай тэхнікі і ўзбраення, падрыхтоўцы кадраў і г.д.[1], або для падрыхтоўкі антыўрадавых арганізацый для звяржэння законных урадаў.
У некаторых сітуацыях ваенныя саветнікі могуць прыцягвацца да непасрэднай арганізацыі і вядзенні баявых дзеянняў[1]. Да катэгорыі ваенных спецыялістаў акрамя іншых ставяцца перакладчыкі, кансультанты, выкладчыкі, інструктары і прадстаўнікі іншых ваенных спецыяльнасцяў[1].
Расія[правіць | правіць зыходнік]
У Расійскай імперыі ваенны саветнік — ваенны чын 5-га класа Табелі аб рангах (1763—1809), класнае званне па ваенным ведамстве (1809—1836) і грамадзянскі чын 6-га класа (1836—1848). Ужо ў савецкі перыяд тэрмін набыў сучаснае значэння. У СССР актыўна вялася практыка накіравання сваіх вайскоўцаў як ваенных спецыялістаў за мяжу, перш за ўсё ў краіны сацыялістычнага лагера. У сучаснай Расіі ўсе пытанні, звязаныя з камандзіраваннем ваенных спецыялістаў за мяжу і з кіраўніцтвам іх работай вырашаюцца Галоўным упраўленнем Міжнароднага ваеннага супрацоўніцтва Міністэрства абароны Расійскай Федэрацыі[1].
Сярод краін, дзе знаходзяцца альбо знаходзіліся расійскія ваенспецы лічацца: Эфіопія (1998—2000), Сірыя (з 2015), Судан, Лівія і ЦАР (з 2018), Венесуэла (2019).
ЗША[правіць | правіць зыходнік]
У гады Халоднай вайны, нароўні з Савецкім Саюзам, ЗША адпраўлялі ў саюзныя дзяржавы сваіх саветнікаў. Адзін з самых вядомых выпадкаў з амерыканскімі ваенспецамі — Аперацыя «Цыклон», якая праводзіліся ў гады Афганскай вайны (1979—1989) для дапамогі маджахедам. Станам на 2016 год, амерыканскія ваенныя саветнікі былі накіраваныя ў 70% дзяржаў і краін свету[2], сярод якіх Нігер, Самалі, Емен, Сірыя, Ірак і Афганістан.
Беларусь[правіць | правіць зыходнік]
Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь накіроўвалі сваіх ваенных спецыялістаў у такія краіны як Кот-д’Івуар, Венесуэла, Лівія, Емен і Дэмакратычная Рэспубліка Конга, дзейнічаючы як афіцыйна, так і ўтойліва. У сябе на радзіме яны раней займаліся падрыхтоўкай вайскоўцаў з Нігерыі. Звычайна ў краіне рэдка распаўсюджваюцца аб падобнага роду дзейнасці, асабліва ў дзяржаўных СМІ, а пасяджэнне парламента Беларусі па пытанні накіравання ваенных саветнікаў у тую ці іншую дзяржаву ажыццяўляецца ў закрытым рэжыме[3]. Афіцыйна мелі месца ваенныя місіі ў Венесуэле (акрамя СМІ, пра яе казаў і Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка[4]), Лівіі (факт наяўнасці кантынгенту ваенных спецыялістаў у даваенны перыяд пацвердзіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, але адмаўляўся які-небудзь удзел у баявых дзеяннях[5]) і Емене (пацвердзілі прадстаўнік МЗС Андрэй Савіных[6] і кіраўнік Дзяржкамваенпрама Сяргей Гурулёў[7]), а таксама кампанія па падрыхтоўцы і навучанню нігерыйскіх ваеннаслужачых (апублікаваныя фатаграфіі «Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі»[8]). У іншых выпадках урад краіны часцяком адмаўляе або наогул ніяк не каментуе падобнага роду інфармацыю.
Іншыя краіны[правіць | правіць зыходнік]
 | Артыкулу нестае спасылак на крыніцы. |
- Вялікабрытанія: у рамках аперацыі «Рашучая падтрымка» аказвала сваю дапамогу Афганістану, у асноўным ваеннымі спецыялістамі. Таксама яе саветнікі і інструктары знаходзіліся ў Іраку, дзе нараўне з ЗША ў гады Іракскай вайны ўдзельнічалі ў фарміраванні новай арміі краіны[крыніца?].
- Іран: пытаннямі знешняй работы займаецца пераважна Корпус Вартавых Ісламскай рэвалюцыі. Корпус праводзіў ваенныя аперацыі або падрыхтоўваў дружалюбныя сабе фарміраванні ў ходзе Баснійскага, Палесціна-ізраільскага, Іракскага, Сірыйскага і Еменскага канфліктаў[крыніца?].
- Кітай: кітайскія саветнікі аказваюць садзейнічанне Сірыйскай Арабскай арміі ў грамадзянскай вайне ў Сірыі, а ў гады В’етнамскай вайны, разам з савецкімі вайскоўцамі, у Паўночным В’етнаме дзейнічалі і кітайскія спецыялісты[крыніца?].
- Францыя: прадастаўляе паслугі сваіх спецыялістаў многім краінам, пераважна гэта яе былыя афрыканскія калоніі[крыніца?].
- Турцыя: ваенспецы гэтай краіны прысутнічалі ў Лівіі, дзе аказвалі падтрымку Ураду нацыянальнай згоды Фаіза Сараджа[крыніца?].
- Украіна: спецыялісты аказвалі падтрымку Эрытрэі ў гады эфіопа-эрытрэйскай вайны 1998—2000 гг. і новай арміі Ірака пасля 2003 года[крыніца?].
Зноскі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ а б в г Советник военный (военный специалист) // Военная энциклопедия / Иванов С. Б.. — М.: Военное издательство, 2003. — Т. 7. — С. 538. — ISBN 5-203-01874-X.
- ↑ Сайт ИА REGNUM, Максим Исаев, 9 февраля 2018, 19:06, «American Conservative: Что скрывает закулисье военного парада в Вашингтоне?».
- ↑ Лукашенко заявил, что Белоруссия разрабатывала для Венесуэлы план обороны
- ↑ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны(недаступная спасылка) — Комсомольская правда, 6 апреля 2011
- ↑ Два белоруса стали жертвами нападения в Йемене: один убит, второй в критическом состоянии Архівавана 23 красавіка 2021. // TUT.BY, 26 ноября 2013
- ↑ Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракту Архівавана 20 студзеня 2019. // TUT.BY (27 ноября 2013)
- ↑ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера Архівавана 16 ліпеня 2018. - Центр специальной подготовки Республики Беларусь
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Минеев А. Наши на Вьетнамской войне, с. 30
- Dacus, David M. So, Now You’re an Advisor. // Infantry. — May-June 1971. — Vol. 61 — No. 3.