Бранева
Горад
Бранева на карце Польшчы ±   | ||||||||||||||||||||
Бране́ва[1] (польск.: Braniewo, ням.: Braunsberg — Браўнсберг) — горад на поўначы Польшчы, адміністрацыйны цэнтр Бранеўскага павета Вармінска-Мазурскага ваяводства. Утварае гарадскую гміну, таксама з’яўляецца сядзібай вясковай гміны Бранева.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Найстаражытны горад Варміі ва Усходняй Прусіі. Упершыню згадваецца ў крыніцах пад 1240 годам як уладанне дзяржавы Тэўтонскага ордэна. Заснаваны, магчыма, на месцы прускага паселішча. Мураваны Браўнсбергскі замак быў пабудаваны пасля 1273 года. Яго разабралі ў 1873—1874 гадах, а таксама ў 1928—1930 гадах. У 1254 годзе атрымаў прывілей на самакіраванне. У той час гэта быў важны гандлёвы цэнтр.
Браўнсберг ужо з XV стагоддзя быў членам Ганзы а таксама адным з марскіх партоў Варміі. Паводле Торуньскага міру ў 1446 годзе ўвайшоў у склад нямецкага Вармінскага княства-біскупства, аўтаноміі ў межах Рэчы Паспалітай.
У 1565 годзе вармінскі біскуп Станіслаў Гозій адкрыў Браўнсбергскі езуіцкі калегіум, важны цэнтр Контррэфармацыі ва Усходняй Еўропе. У гэтыя часы Браўнсберг стаў важным цэнтрам школьнай адукацыі і культуры. У 1589 годзе была заснавана прыватная друкарня. Шмат разоў (да 1738 года) жыхары горада змагаліся за адкрыццё ўніверсітэта, але гэта не ўдалося. Спадчыннікам традыцыі стаў «Liceum Hosianum».
У выніку першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе далучаны да Прускага каралеўства; з 1871 года — частка Германскай імперыі. У 1945 годзе, у час Другой сусветнай вайны, акупіраваны савецкімі войскамі. Пасля вайны перададзены Польшчы па рашэнні Патсдамскай канферэнцыі; паланізаваны шляхам дэпартацыі нямецкага насельніцтва.
Славутасці[правіць | правіць зыходнік]
У горадзе захаваліся шматлікія помнікі — гатычная базіліка святой Кацярыны Александрыйскай (1346), вежа біскупскага замка (13 ст.), калегіум езуітаў (1566).
Зноскі
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Бранева
 | ||
|---|---|---|
| Гарады на правах павета |  | |
| Паветы | Алецкі • Альштынскі • Аструдскі • Барташыцкі • Бранеўскі • Вэнгажэўскі • Галдапскі • Гіжыцкі • Дзялдоўскі • Ілаўскі • Кэнтшынскі • Лідзбаркскі • Мрангоўскі • Навамейскі • Нідзіцкі • Пішскі • Шчыценскі • Элцкі • Эльблёнгскі | |
| Цэнтры паветаў | ||
| Іншыя гарады | Альштынак • Арнэта • Барчэва • Біскупец • Біштынак • Бяла Піска • Вельбарк • Гурова Ілавэцке • Добрэ Мяста • Езяраны • Залева • Кісяліцы • Коршы • Лідзбарк • Любава • Мікалайкі • Мілакова • Міломлын • Млынары • Моранг • Ожыш • Паслэнк • Пасым • Пяненжна • Руцянэ-Ніда • Рын • Рэшаль • Суш • Сэмпопаль • Талькміцка • Фромбарк | |