Валянцін Іванавіч Рабкевіч

Валянцін Іванавіч Рабкевіч
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	15 лютага 1937(1937-02-15)
Месца нараджэння	Аксаміты, Грозаўскі сельсавет, Грэскі раён, БССР, СССР
Дата смерці	6 лютага 1995(1995-02-06) (57 гадоў)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Грамадзянства	СССР  Беларусь
Альма-матар	Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. М. Горкага (1959)
Месца працы	Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі Мастацкая літаратура
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	перакладчык, паэт, настаўнік, навуковец
Грамадская дзейнасць
Партыя	КПСС

Валянцін Іванавіч Рабкевіч (15 лютага 1937, в. Аксаміты, Капыльскі раён, Мінская вобласць — 6 лютага 1995, Мінск) — беларускі літаратуразнавец, перакладчык, паэт. Кандыдат філалагічных навук (1973). Належаў да т.зв. «Акадэмічнага асяродка», быў звольнены з працы ў 1974 годзе па абвінавачванні ў беларускім нацыяналізме.

Біяграфія

У 1959 годзе скончыў гісторыка-філалагічны факультэт Мінскага педагагічнага інстытута імя Горкага. З 1959 па 1960 год працаваў настаўнікам Іказненскай СШ Браслаўскага раёна Віцебскай вобласці, з 1960 па 1963 год — завучам Барадзеніцкай СШ таго ж раёна, у 1963—1965 гадах — завучам Ракаўскай СШ Валожынскага раёна Мінскай вобласці. У 1965—1968 гадах вучыўся ў аспірантуры пры Мінскім педінстытуце. Член КПСС з 1965 года. З 1968 па 1974 год працаваў старшым рэдактарам, а пасля загадчыкам рэдакцыі літаратуры, мовы, фальклору і этнаграфіі выдавецтва «Беларуская Савецкая Энцыклапедыя». Член Саюза пісьменнікаў Беларусі з 1983 года. Рабкевіч перакладаў на беларускую мову творы Міхаіла Зошчанкі, Марка Чарамшына, Коба Абэ, Леа Метсар, Муа Марцінсан, Гогаля, Ясеніна, Ахматавай і інш.

У 1970-х стаў ахвярай КДБ БССР, якое наўмысна вынайшла групу «нацыяналістаў», каб паказаць сябе не горшым за ўкраінскае, якое ў той час арганізавала працэсы над нацыялістамі. Яшчэ ў 1973 годзе мінскае КДБ паслала ў Маскву інфармацыю пра наяўнасць групы навукоўцаў-нацыяналістаў з Акадэміі навук, але спачатку справе не далі ходу. У наступным годзе дзеля высвятлення абставін справы з Масквы была прыслана спецыяльная камісія. Пасля разгортвання гэтай т.зв. «справы пяцёх» (гл. «Акадэмічны асяродак») 21 сакавіка 1974 года Рабкевіч быў выключаны з КПСС за «нацыяналістычнае разуменне ленінскай нацыянальнай палітыкі». Валянціна Рабкевіча, а таксама С. Місько, М. Прашковіча, М. Чарняўскага, А. Каўруса звольнілі з працы. Для звальнення Рабкевіча быў выкарыстаны артыкул 34 Б — «скасаванне працоўнага дагавора па ініцыятыве адміністрацыі».

Рабкевіч апынуўся ў вельмі складаным становішчы — фактычна, ён апынуўся па-за грамадствам. Пасля шасці месяцаў пошуку работы Рабкевічу і Алесю Каўрусу нечакана прапанаваў месца сакратар ЦК Кузьмін: «Мы вырашылі пакінуць вас у сферы ідэалагічнай працы. Вас і Каўруса». Рабкевіча ўладкавалі ў выдавецтва «Мастацкая літаратура», дзе ён з 1974 года працаваў рэдактарам, з 1975 года загадчыкам рэдакцыі. З часам Рабкевіч заняў пасаду старшага рэдактара.

У 1957 годзе яго вершы пачынаюць публікаваць у часопісе «Работніца і сялянка». У 1982 годзе ужо выйшаў зборнік вершаў для дзяцей «Ад зімы да зімы», у 1985 годзе — кніга прымавак і прыказак «Паслухай, што людзі кажуць». Шмат Рабкевічавых артыкулаў друкавалася ў газетах «ЛіМ», «Наша слова» і часопісе «Нёман». Пераклаў на беларускую мову апавяданне «Салавей» Леаніда Собалева, апавяданне «Аракуш» С. Сргеева-Цэнскага.

Літаратура

• І. У. Саламевіч. Рабкевіч Валянцін Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 185. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Рабкевіч Валянцін // Дэмакратычная апазыцыя Беларусі (1956—1991). Пэрсанажы і кантэкст. Даведнік / Пад рэд. А. Дзярновіча. — Менск: Архіў Найноўшае Гісторыі, 1999. — 181 с. — ISBN 985-6374-08-1.