Гімн Швейцарыі
Нацыянальны гімн Швейцарыі — «Швейцарскі псалом» (ням.: Schweizerpsalm, фр.: Cantique suisse, італ.: Salmo svizzero, рэтарам.: Psalm svizzer).
Гісторыя пачынаецца ў 1841, калі Альберык Цвізіг (ням.: Alberich Zwyssig, 1808—1854) — святар і кампазітар з Уры — атрымаў ліст ад Леанарда Відмера (ням.: Leonhard Widmer, 1809—1867) — музыкі, журналіста і паэта з Цюрыха. У ліст быў укладзены тэкст патрыятычнай паэмы, напісанай Відмерам, якую ён жадаў пакласці на музыку. Цвізіг вырашыў выкарыстаць музыку, напісаную ім для царкоўнага псалма «Diligam te Domine», і скончыў дапрацоўку музыкі 22 лістапада 1841 года, калі ўпершыню выканаў Швейцарскі псалом чатыром жыхарам Цуга.
З тых часоў псалом часта выконваўся ў час разнастайных патрыятычных падзей, але швейцарская Федэральная Рада Швейцарыі неаднаразова адмаўляўся прызнаць Швейцарскі псалом у якасці нацыянальнага гімна (сцвярджаючы, што грамадзяне самі павінны вырашаць, што выкарыстоўваць у якасці нацыянальнага гімна).
У 1961 Швейцарскі псалом папярэдне замяніў «Rufst Du mein Vaterland» (на французскай: «O Monts indépendants»; на італьянскай: «Ci chiami o patria»; на рэтараманскай: «E clomas, tger paeis») — гімн Ёхана Рудольфа Віса (ням.: Johann Rudolf Wyss, 1743—1818) на мелодыю «Божа, беражы Каралеву» (факт падабенства з гімнам Вялікабрытаніі справакаваў некалькі дыпламатычных інцыдэнтаў).
Нарэшце пасля серыі шматлікіх рэферэндумаў і галасаванняў у швейцарскіх кантонах 1 красавіка 1981 ён быў зацверджаны ў якасці нацыянальнага гімна Швейцарыі.
Словы
[правіць | правіць зыходнік]Нямецкі тэкст Леанарда Відмера (1809—1867) быў перакладзены на ўсе афіцыйныя мовы Швейцарыі.
- Нямецкі тэкст (ням.: Schweizerpsalm) — словы Леанарда Відмэра (1809—1867)
- Французскі тэкст (фр.: Cantique suisse) — словы Charles Chatelanat (1833—1907)
- Італьянскі тэкст (італ.: Salmo svizzero) — словы Camillo Valsangiacomo (1898—1978)
- Рэтараманскія версіі (рэтарам.: Psalm svizzer):
- Ладынскі тэкст — Gion Antoni Bühler (1825—1897)
- Сурсільванскі тэкст — Alfons Tuor (1871—1904)
- Па-нямецку
Trittst im Morgenrot daher,
Seh’ ich dich im Strahlenmeer,
Dich, du Hocherhabener, Herrlicher!
Wenn der Alpenfirn sich rötet,
Betet, freie Schweizer, betet!
Eure fromme Seele ahnt
Eure fromme Seele ahnt
Gott im hehren Vaterland,
Gott, den Herrn, im hehren Vaterland.